Corona: जागतिक स्तरावर कोरोनाच्या साथीला (Corona) दोन वर्षांहून अधिक काळ लोटला असला तरी, महामारी कधी संपणार या प्रश्नाचे उत्तर संशोधकांना अद्याप सापडलेले नाही? याचे एक कारण म्हणजे कालांतराने विषाणूमध्ये उत्परिवर्तन झाले आहे.
ज्यामुळे नवीन रूपे उदयास येत आहेत. डेल्टा, गामा ते लॅम्बडा आणि ओमिक्रॉनपर्यंत आतापर्यंत कोरोनाचे अनेक प्रकार समोर आले आहेत. सध्या, जागतिक स्तरावर ओमिक्रॉन (Omicron) आणि त्याचे उप-प्रकार हे कोरोना संसर्गाचे प्रमुख घटक मानले जातात. ओमिक्रॉन आणि त्याची उप-रूपे शास्त्रज्ञांनी अभ्यासात दर्शविले आहेत की ते अत्यंत संसर्गजन्य आहेत आणि लसीसाठी शरीराची प्रतिकारशक्ती दडपतात.
जगभरातील कोविड-19 लस (covid-19 vaccine) प्रामुख्याने कोरोनाच्या मूळ प्रकाराला लक्ष्य करून तयार करण्यात आली होती, त्यामुळे या धोकादायक नवीन प्रकारांवरील लसीची परिणामकारकता हा एक मोठा प्रश्न आहे.
दरम्यान, अमेरिकेच्या (America) मॉडर्ना कंपनीने (Moderna Company) दावा केला आहे की त्यांची अद्ययावत कोविड-19 लस ओमिक्रॉनच्या उप-प्रकारांविरूद्ध खूप प्रभावी सिद्ध झाली आहे. कंपनीचे म्हणणे आहे की यामुळे लोकांना या वेगाने पसरणाऱ्या प्रकारांपासून सुरक्षित ठेवण्यात मदत होऊ शकते.
अत्यंत संसर्गजन्य प्रकारांवरही प्रभावी
Moderna ने दावा केला आहे की त्यांच्या कोविड-19 लसीची अद्ययावत आवृत्ती ओमिक्रॉन उप-प्रकार BA.4 आणि BA.5 विरुद्ध देखील मजबूत रोगप्रतिकारक प्रतिक्रिया निर्माण करू शकते. हे दोन्ही प्रकार ओमिक्रॉनचे सर्वात संसर्गजन्य प्रकार असल्याचे मानले जाते.
भारतात वाढणाऱ्या कोरोना संसर्गाच्या 10 टक्के प्रकरणांना हे कारणीभूत असल्याचे मानले जाते. याशिवाय, Omicron च्या BA.2 प्रकारातही संसर्ग दर खूप जास्त असल्याचे म्हटले जाते, ते देशातील 80 टक्क्यांहून अधिक नवीन संसर्गास कारणीभूत असल्याचे म्हटले जाते.
क्लिनिकल चाचण्यांमध्ये चांगले परिणाम दिसून आले
Moderna दावा करते की लस अद्ययावतीकरण एकाच शॉटमध्ये ओमिक्रॉन सब-व्हेरियंट आणि मूळ कोरोनाव्हायरसला लक्ष्य करण्यासाठी डिझाइन केले गेले आहे. लसीच्या अद्ययावत स्वरूपाचे नाव mRNA-1273.214 आहे.
त्याचे परिणाम निश्चित करण्यासाठी नवीनतम क्लिनिकल चाचणी असे सूचित करते की ते BA.4 आणि BA.5 विरूद्ध प्रतिपिंडे पाचपटीने वाढवू शकतात ज्यांना आधीच लसीकरण केले गेले आहे किंवा ज्यांना संसर्ग झाला आहे. कंपनीचे म्हणणे आहे की बूस्टर शॉट म्हणून त्याचा वापर साथीच्या रोगावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी प्रभावी परिणाम देऊ शकतो.
तज्ञ काय म्हणतात?
मॉडर्नाचे मुख्य वैद्यकीय अधिकारी पॉल बर्टन म्हणतात की चाचणीच्या निकालांवर आधारित, असे मानले जाते की अद्ययावत लस (mRNA-1273.214) पासून शरीरात होणारा प्रभाव दीर्घकाळ टिकू शकतो.
कोरोनाचे नवीन उप-प्रकार, विशेषत: ओमिक्रॉन दिसत असल्याने, ही लस या विषाणूमधील पुढील उत्परिवर्तन रोखण्यास देखील मदत करू शकते. त्याच वेळी, मॉडर्नाचे अध्यक्ष स्टीफन होगे म्हणतात, हे बूस्टर दिल्याने येत्या हिवाळ्यात वाढणाऱ्या कोविड-19 च्या संसर्गावर नियंत्रण मिळू शकते.
बूस्टर शॉट ऑगस्टमध्ये उपलब्ध होऊ शकतो
कंपनीच्या अधिकृत माहितीनुसार, Moderna ऑगस्टमध्ये बूस्टर शॉटचा पुरवठा सुरू करू शकते. “आम्ही ऑगस्ट, सप्टेंबर आणि ऑक्टोबरमध्ये अद्ययावत लसीचे 10 दशलक्षाहून अधिक डोस उपलब्ध होण्याची अपेक्षा करतो, ज्यामुळे हवामान बदलामुळे विषाणूचा प्रसार होण्यापासून रोखण्यात मदत होईल,” असे प्रकाशनात म्हटले आहे. कंपनी येत्या आठवड्यात लसीच्या मंजुरीसाठी नियामकांना अर्ज सादर करण्याची तयारी करत आहे.