RBI Digital Currency: RBI ने शुक्रवारी डिजिटल रुपया (E-Rupee) संदर्भात एक संकल्पना नोट जारी केली आहे. या आर्थिक वर्षाच्या अर्थसंकल्पात देशाच्या अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन (Finance Minister Nirmala Sitharaman) यांनी डिजिटल रुपयाची (Digital Rupee) घोषणा केली होती.
आरबीआयने जारी केलेल्या संकल्पना नोटमध्ये असे म्हटले आहे की डिजिटल चलनाची टेस्टिंग घेण्यासाठी केंद्रीय बँक लवकरच ई-रुपयाचा एक पायलट प्रकल्प (pilot project) सुरू करणार आहे. प्रायोगिक प्रकल्पातून मिळालेल्या अभिप्रायाच्या आधारेच डिजिटल रुपयाला अंतिम रूप देण्याचा निर्णय आरबीआय घेईल.
आम्ही तुम्हाला सांगतो की, या कॉन्सेप्ट नोटमध्ये तंत्रज्ञान आणि डिझाइनसह, डिजिटल रुपयांचा वापर आणि त्याच्या जारी करण्याच्या पद्धतीबद्दल चर्चा करण्यात आली आहे. यानंतर आता लवकरच लोकांना 100 रुपयांचा डिजिटल अवतार पाहायला मिळेल, असा विश्वास आहे. डिजिटल रूपी सर्वसामान्यांसाठी किती उपयुक्त ठरेल हे जाणून घेऊया.
ई-रुपी वापरून काय होणार?
आरबीआयच्या म्हणण्यानुसार, रुपयाच्या डिजिटल अवतारच्या दोन व्हर्जन लॉन्च केल्या जातील. पहिला आंतरबँक सेटलमेंटसाठी घाऊक वापरासाठी आणि दुसरा किरकोळ वापरासाठी असेल. आरबीआयने प्रस्तावित केलेल्या अप्रत्यक्ष मॉडेलनुसार, किरकोळ ग्राहक त्यांच्या बँक किंवा सेवा प्रदात्याद्वारे प्रदान केलेल्या वॉलेटमध्ये डिजिटल चलन ठेवू शकतात.
ते क्रिप्टोकरन्सीपेक्षा किती वेगळे असेल
ई-रुपी आरबीआय जारी करतील. त्याला शासन मान्यता देईल. त्याच वेळी, बिटकॉइनसह (bitcoin) सर्व क्रिप्टोकरन्सी (cryptocurrencies) गैर-सरकारी आहेत. जरी ते बिटकॉइन सारखेच ब्लॉक चेन तंत्रज्ञान वापरत असले तरी, यावरील स्थिती अस्पष्ट आहे. तुम्ही ते बिटकॉइन सारखे माइन करू शकत नाही.
ई-रुपया व्यवहार
ई-रुपयाचा डिजिटल अवतार टोकन आधारित असेल. याचा अर्थ तुम्ही ज्या व्यक्तीला पैसे पाठवू इच्छिता त्या व्यक्तीच्या पब्लिक ‘की’ द्वारे तुम्ही पैसे पाठवू शकता. तो ईमेल आयडी सारखा असू शकतो. पैसे पाठवण्यासाठी तुम्हाला खाजगी की किंवा पासवर्ड टाकावा लागेल. आम्ही तुम्हाला सांगतो, ई-रुपी इंटरनेटशिवायही काम करेल. मात्र, याबाबत सविस्तर माहिती येणे बाकी आहे.
तुम्हाला किती व्याज मिळेल?
आरबीआयच्या कन्सेप्ट नोटमध्ये ई-रुपयांवर कोणतेही व्याज दिले जाणार नाही, असे सांगितले आहे. यामागचे कारण स्पष्ट करताना मध्यवर्ती बँकेने सांगितले की, जर हे पाऊल उचलले गेले तर बँकांमधून पैसे काढण्यात आणि त्याचे ई-रुपीमध्ये रूपांतर करण्यात मोठ्या प्रमाणात लोक अडकू शकतात.
या देशांनी क्रिप्टोकरन्सी स्वीकारली आहे
भारतापूर्वी दुबई (UAE), रशिया, स्वीडन, जपान, एस्टोनिया आणि व्हेनेझुएला या देशांनी स्वतःची क्रिप्टोकरन्सी सुरू केली आहे.