जागतिक बँक दरवर्षी जगातील सर्वात श्रीमंत आणि सर्वात गरीब देशांची यादी जाहीर करते. ही यादी दरडोई सकल देशांतर्गत उत्पादन (GDP Per Capita) यावर आधारित असते. कोणत्याही देशाचा दरडोई GDP जितका कमी असेल, तितका तो देश आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत मानला जातो.
यंदा जाहीर झालेल्या २०२५ च्या अहवालानुसार, दक्षिण सुदान सर्वात गरीब देश ठरला आहे, तर पाकिस्तान आणि भारत देखील यादीत समाविष्ट आहेत. चला जाणून घेऊया टॉप १० सर्वात गरीब देश कोणते आहेत आणि पाकिस्तान व भारताची स्थिती काय आहे.
दक्षिण सुदान – जगातील सर्वात गरीब देश
दक्षिण सुदान हा जगातील सर्वात गरीब देश आहे, ज्याचा दरडोई GDP फक्त $४५५.१५७ आहे. २०११ मध्ये स्वतंत्र झाल्यानंतरही, युद्ध, राजकीय अस्थिरता आणि नैसर्गिक संकटे यामुळे दक्षिण सुदानची अर्थव्यवस्था खूपच कमकुवत राहिली आहे.
या देशात गरीबीचे प्रमाण खूप जास्त आहे आणि लोकांना अन्न, पाणी आणि आरोग्यसेवा मिळण्यात अडचणी येतात. रोजगाराच्या संधी कमी असल्याने आणि शिक्षणाचा अभाव असल्याने, दक्षिण सुदान अजूनही आर्थिकदृष्ट्या मागे आहे.
बुरुंडी – दुसऱ्या क्रमांकावर सर्वात गरीब देश
बुरुंडी हा दुसऱ्या क्रमांकावर सर्वात गरीब देश आहे, ज्याचा दरडोई GDP फक्त $९१६ आहे. अफ्रिकेतील हा छोटा देश राजकीय अस्थिरता, भ्रष्टाचार आणि कमकुवत अर्थव्यवस्थेमुळे संकटात आहे.
बुरुंडीमध्ये बहुतांश लोक शेतीवर अवलंबून आहेत, परंतु नैसर्गिक आपत्ती आणि हवामान बदलामुळे शेतीचे उत्पादनही कमी झाले आहे. त्यामुळे बेरोजगारी आणि गरिबी यांचे प्रमाण जास्त आहे.
मध्य आफ्रिकन प्रजासत्ताक – तिसऱ्या क्रमांकावर सर्वात गरीब देश
मध्य आफ्रिकन प्रजासत्ताक (CAR) हा $१,१२३ GDP सह जगातील तिसरा सर्वात गरीब देश आहे. हा देश अनेक वर्षांपासून युद्ध आणि अंतर्गत संघर्षाचा सामना करत आहे, त्यामुळे अर्थव्यवस्था पूर्णपणे कोलमडली आहे.
देशातील नागरिक अत्यंत प्रतिकूल परिस्थितीत जीवन जगतात, कारण आरोग्यसेवा आणि शिक्षण यांसारख्या मूलभूत सुविधा फारशा उपलब्ध नाहीत.
काँगोचे लोकशाही प्रजासत्ताक – चौथ्या क्रमांकावर
काँगोचे लोकशाही प्रजासत्ताक (DRC) हा $१,५५२ GDP सह चौथ्या क्रमांकावर आहे. हा देश प्रचंड नैसर्गिक संसाधनांनी समृद्ध असला तरी, राजकीय अस्थिरता, भ्रष्टाचार आणि युद्धामुळे येथे गरीबीचे प्रमाण खूप जास्त आहे.
देशात सोनं, हिरे आणि इतर मौल्यवान खनिजे मोठ्या प्रमाणात आहेत, तरीही सामान्य लोकांना त्याचा काहीच फायदा होत नाही. बेरोजगारी आणि आर्थिक अस्थिरतेमुळे काँगो हा अजूनही एक अत्यंत गरीब देश आहे.
पाकिस्तान – ५०व्या क्रमांकावर सर्वात गरीब देश
पाकिस्तानचा दरडोई GDP $६,९५५ असून, हा देश ५०व्या क्रमांकावर आहे. पाकिस्तानमध्ये अर्थव्यवस्था सातत्याने संकटात असते, कारण चालू खात्यातील तूट, महागाई, बेरोजगारी आणि राजकीय अस्थिरता यांचा प्रभाव मोठ्या प्रमाणात आहे.
पाकिस्तानमध्ये चीनकडून मोठ्या प्रमाणावर कर्ज घेतले आहे, पण त्याचा वापर योग्य प्रकारे झालेला नाही, त्यामुळे देशावर वाढते कर्ज आणि कमकुवत आर्थिक धोरणांमुळे पाकिस्तानची स्थिती आणखी बिकट झाली आहे.
भारत – ६२व्या क्रमांकावर सर्वात गरीब देशांमध्ये समाविष्ट
भारतातील दरडोई GDP $१०,१२३ असून, तो ६२व्या स्थानावर आहे.
भारत हा द्रुतगतीने विकसित होणारा देश आहे, परंतु वाढती लोकसंख्या, गरिबी, आर्थिक विषमता आणि बेरोजगारी यांसारख्या समस्यांमुळे अजूनही तो अनेक देशांपेक्षा मागे आहे.
भारतातील शहरांमध्ये आर्थिक विकास वेगाने होत असला तरी, ग्रामीण भाग अजूनही गरिबीशी झुंजत आहे. सरकारने अनेक सुधारणा केल्या असल्या तरी, शिक्षण, आरोग्य आणि रोजगाराच्या संधी वाढवण्यासाठी अजूनही मोठ्या प्रमाणावर प्रयत्न करणे आवश्यक आहे.
टॉप १० सर्वात गरीब देशांची संपूर्ण यादी
१. दक्षिण सुदान – GDP: $४५५.१५७
२. बुरुंडी – GDP: $९१६
३. मध्य आफ्रिकन प्रजासत्ताक (CAR) – GDP: $१,१२३
४. काँगोचे लोकशाही प्रजासत्ताक (DRC) – GDP: $१,५५२
५. मोझांबिक – GDP: $१,६४९
६. नायजर – GDP: $१,६७५
७. मलावी – GDP: $१,७१२
८. लायबेरिया – GDP: $१,८८२
९. मादागास्कर – GDP: $१,९७९
१०. येमेन – GDP: $१,९९६
पाकिस्तान आणि भारत यांची स्थिती
पाकिस्तान ५०व्या आणि भारत ६२व्या स्थानावर आहे, जे अजूनही आर्थिक दृष्ट्या मोठी सुधारणा करण्याची गरज दर्शवते. भारतातील आर्थिक धोरणे आणि वेगाने होणारी वाढ यामुळे भविष्यात ही स्थिती सुधारू शकते. पाकिस्तानच्या बाबतीत मात्र अर्थव्यवस्थेतील अस्थिरता, वाढती महागाई आणि कर्जाचा भार यामुळे आणखी मोठ्या अडचणी उभ्या राहू शकतात.या यादीत समाविष्ट देशांवर गरिबी हटवण्यासाठी आणि अर्थव्यवस्था सुधारण्यासाठी मोठ्या प्रमाणावर प्रयत्न होणे आवश्यक आहे. जागतिक बँकेने जाहीर केलेल्या या अहवालानुसार, देशांच्या आर्थिक धोरणांमध्ये सुधारणांची गरज आहे, जेणेकरून नागरिकांना चांगले जीवनमान मिळू शकेल.
