What is HSRP Number Plate : वाहतूक सुरक्षेच्या दृष्टीने सरकार सातत्याने नवीन नियम अंमलात आणत आहे. महाराष्ट्र परिवहन विभागाने आता HSRP (High Security Registration Plate) नंबर प्लेट लावणे अनिवार्य केले आहे. याआधी या नियमाची अंमलबजावणी मार्च 2025 पर्यंत करण्याचे निर्देश देण्यात आले होते, मात्र आता ही मुदत एप्रिल 2025 पर्यंत वाढवण्यात आली आहे. जर एप्रिल 2025 नंतर वाहनांवर HSRP नंबर प्लेट आढळली नाही, तर संबंधित वाहनचालकांना दंड भरावा लागू शकतो. त्यामुळे वाहनधारकांनी वेळेत ही नंबर प्लेट बसवून घेणे गरजेचे आहे.
HSRP नंबर प्लेट म्हणजे काय
HSRP नंबर प्लेट ही उच्च सुरक्षा असलेली नोंदणी प्लेट आहे, जी अ‍ॅल्युमिनियमपासून तयार केली जाते. या प्लेटच्या डाव्या कोपऱ्यात निळ्या रंगाचा क्रोमियम-आधारित अशोक चक्र होलोग्राम असतो आणि प्रत्येक प्लेटवर 10 अंकी युनिक लेसर-ब्रँडेड क्रमांक असतो. वाहनाच्या नोंदणी क्रमांकाच्या अक्षरांवर हॉट-स्टॅम्पिंग तंत्रज्ञानाचा वापर केला जातो आणि ‘IND’ हा कोडही त्यावर असतो. ही प्लेट एकदा वाहनावर बसवल्यानंतर ती अन्य कोणत्याही वाहनावर बसवता येत नाही. यामुळे चोरी झालेल्या गाड्यांचे क्रमांक बदलण्याच्या घटनांवर नियंत्रण मिळवता येते. तसेच, ही डिजिटल नोंदणी प्रणाली वाहनाचा तपशील सुरक्षित ठेवते. यामुळे बनावट नंबर प्लेट्सचा गैरवापर टाळता येतो आणि वाहतूक व्यवस्थापन अधिक प्रभावी होते.
HSRP नंबर प्लेट कोणत्या वाहनांसाठी अनिवार्य ?
सरकारच्या नियमानुसार 1 एप्रिल 2019 पूर्वी नोंदणीकृत सर्व वाहनांसाठी HSRP नंबर प्लेट लावणे बंधनकारक आहे. या आधीच्या नंबर प्लेट्समध्ये अनेक त्रुटी होत्या आणि त्या सहजपणे काढून बदलता येत होत्या. त्यामुळे वाहन चोरीच्या घटनांमध्ये वाढ झाली होती. चोरटे वाहनाचे रजिस्ट्रेशन क्रमांक सहज बदलत असत, ज्यामुळे पोलिसांना शोध घेणे कठीण जात असे. 1 एप्रिल 2019 नंतर नोंदणीकृत वाहनांना मात्र HSRP नंबर प्लेट बसवण्याची गरज नाही, कारण त्या गाड्यांना आधीच हाय सिक्युरिटी नंबर प्लेट देण्यात आलेली आहे. त्यामुळे अशा वाहनधारकांनी या नियमाची चिंता करण्याची गरज नाही.
HSRP नंबर प्लेट कशी बसवायची ?
HSRP नंबर प्लेट मिळवण्यासाठी वाहनधारकांना ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन पद्धतीने अर्ज करता येतो.
ऑनलाइन पद्धतीसाठी वाहनधारकांनी अधिकृत सरकारी वेबसाइटवर जाऊन (Bookmyhsrp.com) आपली नंबर प्लेट बुक करावी लागेल. त्यासाठी वाहन क्रमांक, चेसिस क्रमांक, इंजिन क्रमांक आणि वैयक्तिक माहिती प्रविष्ट करावी लागेल. एकदा पेमेंट पूर्ण झाल्यानंतर वाहनधारकांना पावती दिली जाते आणि त्यानंतर काही दिवसांतच त्यांच्या वाहनासाठी HSRP तयार केली जाते.
ऑफलाइन पद्धतीसाठी वाहनधारकांनी जवळच्या RTO ऑफिस किंवा अधिकृत डीलरशिपला भेट द्यावी लागते. तिथे आवश्यक कागदपत्रे जसे की आरसी बुक, ड्रायव्हिंग लायसन्स आणि पत्ता पुरावा दाखवून अर्ज भरावा लागतो. अर्जाची फी भरल्यानंतर काही दिवसांत ही नंबर प्लेट तयार होते आणि ती अधिकृतरित्या वाहनावर बसवली जाते.
HSRP नंबर प्लेट नसेल तर काय ?
HSRP नंबर प्लेट नसेल, तर वाहनचालकांना दंड भरावा लागू शकतो. हा दंड राज्यानुसार वेगळा असून तो 500 रुपयांपासून 5000 रुपयांपर्यंत असू शकतो. त्यामुळे वाहनधारकांनी वेळेत ही नंबर प्लेट बसवणे फायदेशीर ठरेल. महाराष्ट्रात 31 मार्च 2025 पर्यंत HSRP बसवणे अनिवार्य आहे आणि त्यानंतर या नियमाचा भंग केल्यास मोठा दंड आकारला जाऊ शकतो.
HSRP नंबर प्लेटचे फायदे
HSRP नंबर प्लेट लागू झाल्यामुळे वाहन चोरीच्या घटनांमध्ये घट झाली आहे. या प्लेट्स डिजिटल पद्धतीने वाहतूक विभागाच्या डेटाबेसशी जोडलेल्या असल्याने बनावट नंबर प्लेट्सचा गैरवापर रोखता येतो. तसेच, वाहतूक पोलिसांना चोरीस गेलेल्या वाहनांचा शोध घेणे सुलभ होते. वाहनधारकांसाठीही ही नंबर प्लेट फायदेशीर ठरते कारण ही अधिक टिकाऊ आणि सुरक्षित असते. जुन्या नंबर प्लेट्स सहज खराब होत असत, तर HSRP प्लेट दीर्घकाळ टिकते.
वाहतूक व्यवस्थापन अधिक सक्षम करण्यासाठी HSRP नंबर प्लेट अनिवार्य करण्यात आली आहे. 1 एप्रिल 2019 पूर्वी नोंदणीकृत वाहनधारकांनी एप्रिल 2025 पर्यंत आपल्या गाड्यांसाठी HSRP नंबर प्लेट बसवणे गरजेचे आहे. ऑनलाइन किंवा ऑफलाइन अर्ज करून वाहनधारक ही नंबर प्लेट सहज मिळवू शकतात. या नियमाचे पालन न केल्यास मोठ्या प्रमाणावर दंड आकारला जाण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे वेळेतच HSRP नंबर प्लेट बसवून घेणे योग्य ठरेल.
