Ahilyanagar News: अहिल्यानगर- जिल्ह्यात २०२५ च्या खरीप हंगामात १ जूनपर्यंत १ लाख २५ हजार ७६० हेक्टर क्षेत्रावर पेरणी पूर्ण झाली आहे, जी एकूण खरीप क्षेत्राच्या १८ टक्के आहे. यामध्ये उडदाने २९ हजार ९४ हेक्टरवर आघाडी घेतली असून, सोयाबीन आणि कापसाच्या पेरणीतही वाढ झाली आहे. कृषी विभागाने यंदाच्या हंगामासाठी ६ लाख ९३ हजार हेक्टर क्षेत्र निश्चित केले आहे, ज्यामध्ये सोयाबीनसाठी १.७५ लाख आणि कापसासाठी १.५ लाख हेक्टर क्षेत्र अपेक्षित आहे. मे आणि जूनमधील पावसामुळे पेरणीपूर्व मशागतीला वेग आला असला, तरी वीजपुरवठा खंडित होणे आणि पावसाचा खंड यामुळे शेतकऱ्यांना अडचणींचा सामना करावा लागत आहे.
खरीप पेरणीचे क्षेत्र
जिल्ह्यात खरीप हंगामासाठी ६ लाख ९३ हजार हेक्टर क्षेत्र निश्चित करण्यात आले आहे. १७ जून २०२५ पर्यंत १ लाख २५ हजार ७६० हेक्टरवर पेरणी पूर्ण झाली, जी एकूण क्षेत्राच्या १८ टक्के आहे. यामध्ये उडदाची २९ हजार ९४ हेक्टर (५३ टक्के), सोयाबीनची २३ हजार ६७५ हेक्टर, कापसाची २१ हजार ३६९ हेक्टर (१४ टक्के), मूगाची १८ हजार ३३५ हेक्टर (३४ टक्के), तुरीची १२ हजार २८८ हेक्टर (२३ टक्के), बाजरीची १० हजार १५० हेक्टर आणि भुईमुगाची १७८ हेक्टर पेरणी झाली आहे. गळीतधान्य पिकांसाठी १ लाख ८६ हजार १६७ हेक्टर क्षेत्र निश्चित असले, तरी तीळ, कारळे आणि सूर्यफूल यांच्या पेरणीस अद्याप सुरुवात झालेली नाही. भात पेरणीही अद्याप प्रारंभ झालेली नाही. पावसाच्या विश्रांतीमुळे मशागतीला वेग आला असला, तरी पावसाचा खंड आणि वीजपुरवठ्याच्या समस्येमुळे पुढील पेरणीवर परिणाम होत आहे.
प्रमुख पिकांचे योगदान
उडदाने यंदाच्या खरीप हंगामात आघाडी घेतली असून, ५४ हजार ३३७ हेक्टरपैकी २९ हजार ९४ हेक्टरवर (५३ टक्के) पेरणी झाली आहे. सोयाबीनची पेरणी २३ हजार ६७५ हेक्टरवर झाली असून, यंदा १.७५ लाख हेक्टरवर सोयाबीन अपेक्षित आहे. कापसाची पेरणी २१ हजार ३६९ हेक्टरवर (१४ टक्के) झाली आहे, आणि एकूण १.५ लाख हेक्टर क्षेत्र कापसासाठी निश्चित आहे. बाजरीची पेरणी ९८ हजार ५२९ हेक्टरपैकी १० हजार १५० हेक्टरवर झाली आहे. मूग (१८ हजार ३३५ हेक्टर) आणि तूर (१२ हजार २८८ हेक्टर) यांनीही पेरणीत महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. भुईमूगाची पेरणी केवळ १७८ हेक्टरवर मर्यादित आहे, तर इतर गळीतधान्य पिकांना अद्याप सुरुवात झालेली नाही. उडदासारख्या कमी कालावधीच्या पिकांना शेतकऱ्यांनी प्राधान्य दिल्याचे दिसते, ज्यामुळे पाण्याची कमतरता असतानाही उत्पन्नाची हमी मिळते.
पावसाचा प्रभाव आणि मशागत
मे २०२५ मध्ये आणि जूनच्या सुरुवातीला जिल्ह्यात सर्वदूर पाऊस झाला, ज्यामुळे पेरणीपूर्व मशागतीला सुरुवात झाली. तथापि, काही भागांत मुसळधार पावसामुळे मशागत रखडली होती. पावसाने विश्रांती घेतल्याने जूनच्या दुसऱ्या आठवड्यापासून मशागतीला वेग आला, आणि शेतकऱ्यांनी उडद, सोयाबीन आणि कापूस यांच्या पेरणीला प्राधान्य दिले. पावसाचा खंड आणि अनियमित स्वरूप यामुळे काही शेतकऱ्यांना पेरणी थांबवावी लागली आहे. विशेषतः श्रीरामपूर आणि राहाता तालुक्यांत मे महिन्यातील पावसावर अवलंबून कापसाची पेरणी झाली, परंतु आता पावसाची कमतरता आणि वीजपुरवठा खंडित होणे यामुळे पिकांना पाणी देणे कठीण झाले आहे. पावसाच्या अनिश्चिततेमुळे शेतकऱ्यांमध्ये चिंता आहे, आणि त्यांना कृत्रिम सिंचनावर अवलंबून राहावे लागत आहे.
कृषी विभागाची भूमिका
कृषी विभागाने यंदाच्या खरीप हंगामासाठी ६ लाख ९३ हजार हेक्टर क्षेत्र निश्चित केले असून, शेतकऱ्यांना बियाणे, खते आणि तांत्रिक मार्गदर्शन उपलब्ध करून देण्यासाठी प्रयत्न सुरू आहेत. उडद, सोयाबीन आणि कापूस यांसारख्या प्रमुख पिकांसाठी बियाण्यांचा पुरवठा वाढवण्यात आला आहे. विभागाने पेरणीपूर्व मशागतीसाठी यांत्रिक उपकरणे भाड्याने देण्याची योजना राबवली आहे, ज्यामुळे शेतकऱ्यांचा खर्च कमी होईल. याशिवाय, पावसाच्या अनिश्चिततेमुळे शेतकऱ्यांना कृत्रिम सिंचन आणि पाण्याच्या कार्यक्षम वापरावर मार्गदर्शन केले जात आहे. कृषी विभागाने तालुका पातळीवर शेतकरी मेळावे आणि प्रशिक्षण शिबिरे आयोजित केली आहेत, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना आधुनिक शेती तंत्रांचा अवलंब करता येत आहे.
