कधी कधी काही गोष्टी अगदी साध्या वाटतात, पण त्यामागची कारणं समजली की आपण थोडेसे थांबतो, विचार करतो. विमान उड्डाणासारख्या तंत्रज्ञानाने व्यापलेल्या जगातही असे काही नियम असतात जे ऐकायला साधे वाटतात, पण त्यांचा संबंध थेट आपल्या सुरक्षिततेशी असतो. तुम्हाला माहिती आहे का की एका विमानाच्या कॉकपिटमध्ये बसलेले पायलट आणि सह-वैमानिक म्हणजे को-पायलट एकत्र बसून जेवणसुद्धा करत नाहीत? ही गोष्ट अगदी खरं आहे. आणि हा केवळ शिस्तीचा नव्हे, तर अत्यंत विचारपूर्वक घेतलेला निर्णय आहे.
जाणून घ्या कारण
विमान चालवणं म्हणजे कोणत्याही क्षणी सर्वस्वी जागृत आणि सज्ज असणं. एखाद्या अपघाताचा धोका निर्माण होऊ नये म्हणून प्रत्येक गोष्ट नियोजनपूर्वक केली जाते. यामध्ये अन्नासारखा साधा वाटणारा विषयसुद्धा सुरक्षिततेच्या नियमांमध्ये सामावलेला आहे. पायलट आणि को-पायलट जेव्हा विमान चालवत असतात, तेव्हा त्यांना एकत्र बसून एकच जेवण घेण्याची परवानगी नसते. कारण स्पष्ट आहे, जर एकाच जेवणातून अन्न विषबाधा झाली, तर दोघेही एकाचवेळी आजारी पडण्याचा धोका निर्माण होतो. अशावेळी विमानाचं नियंत्रण कोण घेणार?
म्हणूनच मोठ्या आंतरराष्ट्रीय विमान कंपन्या दोघांसाठी स्वतंत्र जेवणाची सोय करतात. पायलटचं जेवण एक वेगळी युनिट बनवतं आणि को-पायलटचं दुसरी. इतकंच नव्हे तर त्यांच्या जेवणाची वेळसुद्धा वेगळी असते. एक व्यक्ती खाण्याच्या वेळेस दुसरा संपूर्ण लक्षपूर्वक सज्ज राहतो, जेणेकरून कोणतीही आपत्कालीन परिस्थिती आली, तरीही विमानावर नियंत्रण राहावं.
टेकऑफपासून लँडिंगपर्यंत कठोर नियम
हे सगळं फक्त एक नियम पाळण्यासाठी नाही, तर विमानातील शेकडो प्रवाशांचं रक्षण करण्यासाठी आहे. विमान उड्डाण करताना तांत्रिक बाबी जितक्याच महत्त्वाच्या असतात, तितक्याच जीवनावश्यक गोष्टींसाठी घेतलेली खबरदारीही महत्त्वाची असते. म्हणून पायलट आणि को-पायलट एका टीमसारखे काम करत असले, तरीही त्यांच्या खाण्याच्या पद्धती वेगळ्या असतात.
हा नियम फक्त उड्डाणादरम्यान लागू नसतो, तर टेकऑफपासून लँडिंगपर्यंत पूर्णतः अंमलात असतो. काही वेळा हे ऐकताना वाटतं की एवढं का करायचं? पण ज्या क्षणी आपल्याला लक्षात येतं की एका चुकीच्या निर्णयामुळे किती मोठं नुकसान होऊ शकतं, तेव्हा अशा नियमांची शहाणपणाची झलक आपल्याला जाणवते. प्रवाशांची सुरक्षा हीच सर्वोच्च प्राथमिकता असल्यामुळे हे नियम अत्यंत काटेकोरपणे पाळले जातात.
