Lifestyle News : बऱ्याच वेळा लहान मुले (Small children) कोणत्या ना कोणत्या कारणावरून खोटे बोलतात (To lie). त्याचा विपरित परिणाम त्यांच्या व्यक्तिमत्वावर आणि वागणुकीवर होतो. अशा मुलांना वेळीच आवर घातला नाही तर मुले कायम खोटे बोलू लागतात.
पालकांनीच (parents) जर त्यांच्या सवयीकडे दुर्लक्ष केले तर बाहेर जगातसुद्धा ते खोटे बोलू शकतात. त्यासाठी मुलांना योग्य वेळीच आवर घालणं गरजेचे आहे. पालकांना जर त्यांची सवय (Habit) बदलायची असेल तर आज त्यावर उपाय सांगणार आहोत.
मुले खोटे का बोलतात?
- टोमणे मारण्याच्या भीतीने मुले खोटे बोलतात
तुम्ही मुलांना शिव्या दिल्या किंवा मारल्या तर मुलं तुमच्याशी उघड बोलणार नाहीत आणि गोष्टी लपवण्यासाठी खोट्याचा अवलंब करतील. काहीही समजावून सांगण्यासाठी हिंसक वर्तनाचा अवलंब करू नका.
तुमचा मुद्दा मुलासमोर स्पष्टपणे आणि अचूकपणे मांडा. जर तुम्हाला वाटत असेल की मुलाने खोटे बोलले आहे, तर त्याची बाजू देखील ऐका आणि मुलाने चूक केली तर त्याला प्रेमाने समजावून सांगा.
- तुम्हाला पाहून खोटे बोलणे शिकू शकतात
काहीवेळा मुले त्यांच्या पालकांच्या वाईट सवयींना त्यांच्या स्वभावाचा भाग बनवतात. तुम्ही कधीही कोणत्याही कारणास्तव खोटे बोलले असल्यास, मुले ते पुन्हा सांगू शकतात. मुलांसाठी पालक हे त्यांचे आदर्श असतात.
पालकांना पाहिल्यानंतरच ते कृती किंवा सवय पुन्हा करतात. जेव्हा मूल प्रश्न विचारते तेव्हा त्यांना योग्य उत्तरे द्या. अनेक वेळा आपण मुलांना टाळण्यासाठी खोटे बोलतो आणि मुले आपली ही सवय लावून घेतात.
- चोरी लपविण्यासाठी मुले खोटे बोलतात
खोटे बोलणाऱ्या मुलांना चोरीची सवयही असू शकते. चोरी म्हणजे केवळ वस्तू चोरणे नव्हे तर वस्तू लपवणे. जर तुमचे मूल खोटे बोलत असेल तर ते तुमच्यापासून काहीतरी लपवण्याचा प्रयत्न करत असेल. अशा परिस्थितीत मुलाशी बोला आणि तुमच्या मुलाला तुमच्यापासून गोष्टी का लपवायच्या आहेत हे जाणून घेण्याचा प्रयत्न करा.
- मुले नैराश्यात खोटे बोलू शकतात
तुमचे मूल नैराश्याने ग्रस्त असले तरी तो तुमच्याशी खोटे बोलू शकतो. ज्या मुलांमध्ये नैराश्याची लक्षणे असतात ते त्यांचे मुद्दे समजावून सांगण्यासाठी किंवा स्पष्ट करण्यासाठी खोटेपणाचा अवलंब करतात. गरज भासल्यास तुम्ही मुलाला मानसशास्त्रज्ञाकडेही घेऊन जाऊ शकता.
मुल खोटे बोलत आहे हे कसे ओळखावे?
जर तुमच्या मुलानेही खोटे बोलायला सुरुवात केली असेल, तर ही सवय सोडवणे महत्त्वाचे आहे, त्यासाठी तुम्ही या गोष्टींचा विचार करावा-
- खोटे लपवण्यासाठी मुलाला एक मजेदार गोष्ट सांगणे.
- खोट्याशी संबंधित प्रश्न विचारल्यावर मुलाचा राग.
- गोष्टींचा विपर्यास करणे.
- कधीकधी, खोटे बोलत असताना, मुले सामान्यपेक्षा मोठ्या आवाजात बोलू लागतात.
- खोटे बोलणारा प्रश्न बदलण्याचा प्रयत्न करत आहे.
- जर मुलं खोटं बोलत असतील तर ते तुमची नजर चोरू लागतील.
- जरी मूल उत्तर द्यायला वेळ घेत असेल, तरीही तो खोटे बोलत असेल.
मुलांना खरे बोलण्याची सवय कशी लावायची?
जर तुमच्या मुलालाही खोटं बोलण्याची सवय लागली असेल तर खालील टिप्सच्या मदतीने तुम्ही ही सवय थांबवू शकता-
- खोटे बोलण्याचे काय वाईट परिणाम होतात आणि मुलाचे काय नुकसान होते ते तुम्ही मुलाला सांगा.
- मुलाशी तुमचे मन शेअर करा आणि त्याला जागा द्या जेणेकरून तोही तुमचे मन मोकळेपणाने तुमच्याशी बोलू शकेल.
- एखाद्या सत्य घटनेच्या किंवा कथेच्या आधारे खोटे बोलण्याचा काय परिणाम होतो हे तुम्ही मुलाला शिकवू शकता.
- मुलं तुमची वागणूक कुठेतरी कॉपी करतात, त्यामुळे त्यांच्यासमोर खोटं बोलू नका.
- तुम्ही मुलाला खात्री देता की जेव्हा तो सत्य सांगेल तेव्हा तुम्ही त्याला साथ द्याल आणि त्याला चूक सुधारण्याची संधी द्याल.
- मुलाने तुम्हाला चूक सांगितल्यास, त्याला शिव्या देण्याऐवजी, मुलाचे कौतुक करा आणि त्याला भविष्यात काळजी घेण्यास सांगा.
या सोप्या टिप्सच्या मदतीने तुम्ही तुमच्या मुलाच्या खोटे बोलण्याच्या सवयीपासून मुक्त होऊ शकता. एक गोष्ट लक्षात ठेवा की संगोपनाच्या पद्धतींमध्ये संयम आवश्यक आहे, आपण मुलाकडून त्वरित बदलांची अपेक्षा करू नये.
