भारतीय क्रिकेटचा इतिहास अनेक दिग्गज कर्णधारांनी घडवलेला आहे. काहींनी मैदानात शौर्य दाखवलं, तर काहींनी ड्रेसिंग रूममध्ये संघाला बांधून ठेवलं. पण जेव्हा एखादा कर्णधार दीर्घकाळ संघाचं नेतृत्व करतो, तेव्हा त्याचं क्रिकेटमधलं योगदान केवळ आकड्यांत साचून राहत नाही, तर ते काळाच्या ओघात एका प्रेरणादायी प्रवासात बदलतं. आज आपण अशाच पाच भारतीय कर्णधारांबद्दल जाणून घेणार आहोत, ज्यांनी सर्वाधिक वेळा भारतीय संघाचं नेतृत्व केलंआणि त्यातले काही तर भारतीय क्रिकेटसाठी दिशा बदलणारे ठरले.
रोहित शर्मा
या यादीची सुरुवात होते आपल्या सध्याच्या कर्णधार रोहित शर्माने. शांत स्वभाव आणि आक्रमक फलंदाजी यामुळे ओळखला जाणारा रोहित, नेतृत्वाच्या जबाबदारीतही तितकाच परिपक्व दिसतो. त्याच्या नेतृत्वाखाली भारताने 2023 च्या वनडे विश्वचषकाच्या अंतिम फेरीत धडक मारली होती. जरी तो अंतिम सामना ऑस्ट्रेलियाविरुद्ध गमावला गेला, तरी रोहितच्या नेतृत्वाखाली संघाने 129 सामने खेळले आणि त्यात 95 विजय मिळवले. या प्रवासात त्याने अनेक नव्या खेळाडूंना संधी दिली आणि संघाच्या खेळात सातत्य टिकवून ठेवलं.
सौरव गांगुली
सौरव गांगुली हा तो कर्णधार होता ज्याने भारतीय संघाला फक्त विजयाची चवच नाही दिली, तर आत्मविश्वासाची नवी ओळख दिली. त्याच्या आधी भारतीय संघ परदेशात सहज हरायचा, पण गांगुलीच्या नेतृत्वात ही स्थिती बदलू लागली. त्याने 195 सामन्यांत भारताचं नेतृत्व केलं आणि त्यापैकी 97 सामने जिंकले. हा टक्का भले फारसा प्रभावी वाटणार नाही, पण त्याच्या नेतृत्वशैलीने भारतीय क्रिकेटला नवं युग दिलं, ज्यात भीती नव्हती, तर सामना जिंकण्याची आकांक्षा होती.
विराट कोहली
विराट कोहलीचा काळ हा आधुनिक क्रिकेटमधल्या कसोटीच्या सुवर्णकाळापैकी एक मानला जातो. मैदानात आक्रमक, आणि फिटनेसच्या बाबतीत कठोर असलेला कोहली, संघाला शिस्त आणि प्रेरणा देणारा ठरला. त्याने 213 सामने कर्णधार म्हणून खेळले, आणि त्यात 135 विजय मिळवले. विशेषतः कसोटीत त्याने परदेशात जाऊन जिंकण्याची सवय लावली. त्याच्या नेतृत्वात भारत पहिल्यांदाच ऑस्ट्रेलियात कसोटी मालिका जिंकला, हे आजही भारतीय क्रिकेटच्या इतिहासात सुवर्णाक्षरांनी कोरलं गेलं आहे.
मोहम्मद अझरुद्दीन
मोहम्मद अझरुद्दीनचं नाव घेतल्याशिवाय ही यादी पूर्णच होणार नाही. त्याने 90 च्या दशकात भारताचं नेतृत्व केलं, जेव्हा क्रिकेटमध्ये अनेक घडामोडी घडत होत्या. अझरने 221 सामने कर्णधार म्हणून खेळले आणि त्यापैकी 104 मध्ये भारताला विजय मिळवून दिला. त्याच्या खेळातील शैली जितकी सहज होती, तितकंच त्याचं नेतृत्वही सौम्य पण ठाम होतं. काही वादग्रस्त प्रसंग असूनही, भारतीय क्रिकेटला तो स्थैर्य देणारा कर्णधार ठरला.
महेंद्रसिंग धोनी
आणि अखेरीस, जेव्हा आपण भारतीय संघाच्या सर्वाधिक यशस्वी कर्णधाराबद्दल बोलतो, तेव्हा एकच नाव डोळ्यांसमोर येतं महेंद्रसिंग धोनी. त्याच्या नेतृत्वाखाली भारताने 3 मोठ्या आयसीसी ट्रॉफ्या जिंकल्या टी-20 विश्वचषक (2007), वनडे विश्वचषक (2011), आणि चॅम्पियन्स ट्रॉफी (2013). धोनीने एकूण 332 सामने कर्णधार म्हणून खेळले, आणि त्यात 178 विजय मिळवले.
त्याचे थंड डोकं, धाडसी निर्णय, आणि संकटातही न डगमगणारी शैली, यामुळे तो ‘कॅप्टन कूल’ म्हणून ओळखला जाऊ लागला.
