UPI म्हणजे केवळ एका टॅपवर पैसे पाठवण्याचं साधन नव्हे, तर ती एक अशी क्रांती आहे जीने भारतीयांचा व्यवहारांचा संपूर्ण अनुभवच बदलून टाकला आहे. कधी काळी रोख रक्कम हातात असावी लागे, चेक लिहावे लागत, बँकेत रांगा लावाव्या लागत आणि आता? फक्त एक मोबाईल, एक QR कोड आणि काही सेकंद एवढंच पुरेसं झालंय. याच पायाभूत बदलाला आता आणखी गती देण्यासाठी NPCI, म्हणजे नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया, ने काही महत्त्वाचे बदल जाहीर केले आहेत, जे प्रत्येक UPI वापरणाऱ्यासाठी आनंदाची बातमी ठरू शकतात.
जाणून घ्या नवीन बदल
16 जून 2025 पासून हे बदल लागू झाले असून, सर्वात मोठा बदल म्हणजे UPI व्यवहारांची गती. पूर्वी व्यवहार पूर्ण केल्यावर त्याची पुष्टी मिळायला 20 ते 30 सेकंद लागायचे. त्यामुळे अनेकदा “पैसे गेलेत का?” किंवा “रिसीव्ह झालं का?” असा संभ्रम निर्माण व्हायचा. आता ही प्रतीक्षा फक्त 10 सेकंदांवर आली आहे. यामुळे व्यवहार अधिक जलद, अचूक आणि विश्वासार्ह होतील. पेमेंट पाठवणं आणि कलेक्ट करणं, दोन्ही प्रक्रिया यापुढे एका श्वासात पूर्ण होणार आहेत.
याचबरोबर UPI व्यवहारांची मर्यादा देखील वाढवण्यात आली आहे. आता वापरकर्ते 2 लाख रुपयांपर्यंतची रक्कम UPI द्वारे पाठवू शकतात, तीही सहज आणि काही अटीशिवाय. याआधी अशा मोठ्या रकमा पाठवण्यासाठी नेट बँकिंग किंवा बँक अ‍ॅप्स वापरावे लागत आणि त्यात वेळ आणि प्रक्रिया दोन्ही गुंतवणूक होती. आता ही अडचणही संपली आहे.
UPI ची सुरुवात 2016 मध्ये झाली, तेव्हा कुणी विचारही केला नसेल की ही प्रणाली एक दिवस आंतरराष्ट्रीय स्तरावर पोहोचेल. पण भारतातील गरजांमधून तयार झालेली ही प्रणाली आज फ्रान्स, श्रीलंका, मॉरिशस, भूतानसारख्या देशांमध्ये वापरली जात आहे. UAE आणि सिंगापूरसोबत भारताने UPI व्यवहारांचे करार केले आहेत आणि लवकरच आणखी देश या यंत्रणेशी जोडले जातील. याचा अर्थ, भारताच्या डिजिटल यशाचं हे एक जागतिक मॉडेल होतंय.
‘या’ सेवा होणार सुलभ
इतक्यावरच न थांबता NPCI ने जुलै 2025 पासून आणखी काही उपयुक्त सुविधा लागू करण्याचा निर्णय घेतला आहे. त्यामध्ये बॅलन्स तपासण्याची प्रक्रिया अधिक सुलभ होणार आहे, तर ऑटो-पेमेंट म्हणजे वेळापत्रकानुसार आपोआप व्यवहार होणं ही सुविधाही अधिक स्मार्ट आणि सुरक्षित बनवण्यात येणार आहे. यामुळे युजर्सना दरवेळी अ‍ॅप उघडून पुन्हा प्रोसेस करावी लागणार नाही.
