भारताच्या हवाई सुरक्षेला आता एक नवे, आत्याधुनिक आणि धडकी भरवणारे शस्त्र मिळण्याची शक्यता निर्माण झाली आहे. जर्मनीच्या Rheinmetall या नामांकित संरक्षण कंपनीने भारताला ‘Skynex’ हवाई संरक्षण प्रणाली देण्याची मोठी ऑफर दिली आहे. विशेषतः पाकिस्तानकडून होणाऱ्या ड्रोन हल्ल्यांच्या पार्श्वभूमीवर ही प्रणाली भारतासाठी ‘गेम चेंजर’ ठरू शकते.
भारताच्या S-400 सारख्या भव्य प्रणालींसोबतच, लहान पण अत्यंत धोकादायक ड्रोन हल्ल्यांचा सामना करण्यासाठी हलक्या, वेगवान आणि कमी खर्चाच्या पर्यायाची गरज होती. याच गरजेचा नेमका ताळमेळ साधत, जर्मनीतील Rheinmetall कंपनीने भारताला ‘स्कायनेक्स’ देण्याची ऑफर दिली आहे. ही सिस्टीम भारताच्या जुन्या एअरगनना बाजूला सारून आधुनिकतेचा एक नवा अध्याय सुरू करू शकते. कारण यामध्ये आहे एक जबरदस्त ताकद, एका मिनिटात तब्बल 1,000 गोळ्या झाडण्याची.
‘स्कायनेक्स’ची ताकद
युरोपमध्ये युक्रेनवर झालेल्या रशियन हल्ल्यांच्या काळात स्कायनेक्सने स्वतःची ताकद दाखवली आहे. 11 जुलैच्या रात्री, रशियाने युक्रेनवर मोठा हल्ला केला. पण स्कायनेक्सच्या शस्त्रांनी 319 ड्रोन आणि 25 क्षेपणास्त्र एकाच रात्रीमध्ये निष्प्रभ केले. युद्धाच्या गडद आभाळातही ही प्रणाली प्रकाशाच्या झोतासारखी होती. ती एकाच वेळी अनेक लक्ष ओळखते, त्यांचं विश्लेषण करते आणि त्या दिशेने अचूक निशाणा लावते आणि हे सगळं अत्यंत कमी वेळात. भारतासारख्या देशासाठी, जिथे सीमाभागात कायम अलर्ट असतो, ही प्रणाली किती उपयुक्त ठरू शकते याचा अंदाज सहज लावता येतो.
स्कायनेक्समध्ये असलेली Oerlikon MK3 तोफ केवळ वेगवान नाही, तर ती ‘AHEAD’ तंत्रज्ञानाने सज्ज आहे. याचा अर्थ गोळ्या हवेत फुटतात आणि त्या आपल्या लक्षाला गरज पडण्याआधीच निष्क्रिय करतात. 4 किलोमीटरपर्यंत प्रभावी असलेली ही तोफ, प्रत्येक गोळी मागे फक्त ₹4 लाखांचा खर्च करते, जे की मिसाइल इंटरसेप्टरच्या तुलनेत फारच परवडणारे आहे.
स्कायनेक्सची किंमत
जसे आपण आपल्या घरात नवीन गोष्ट आणताना केवळ तिची किंमत नाही, तर तिचा उपयोग, तिचं टिकाऊपण आणि आपल्याला किती काळ साथ देईल हे बघतो, तसंच देशही आपल्या संरक्षणासाठी तंत्रज्ञान निवडताना बघतो. स्कायनेक्ससाठी जर्मनीने युक्रेनला दिलेली किंमत होती सुमारे ₹1,816 कोटी. भारतासाठी ही गुंतवणूक मोठी वाटू शकते, पण तिचा उपयोग आणि देशाच्या सुरक्षेतील महत्त्व लक्षात घेता, ती अमूल्य आहे.
आज जेव्हा पाकिस्तानकडून ड्रोनच्या स्वरूपात नवनवे धोके वाढत आहेत, तेव्हा त्यांना तोंड देण्यासाठी अशी प्रणाली हवी होतीच. कारण युद्ध आता केवळ रणभूमीतच लढले जात नाही, ते आता आभाळात, तंत्रज्ञानात, आणि झपाट्याने येणाऱ्या ‘झुंडी’तही लढले जाते. स्कायनेक्स अशा परिस्थितीत एक योग्य आणि प्रभावी उत्तर आहे.
