कर वाचवणं ही फक्त श्रीमंतांची गरज नाही, तर सामान्य माणसासाठीसुद्धा एक महत्त्वाचा विषय बनला आहे. कारण आपल्या मेहनतीच्या उत्पन्नातून जेव्हा कराचा मोठा भाग जातो, तेव्हा प्रत्येकजण मनात एकच प्रश्न विचारतो “यातून थोडं वाचवता येईल का?” तर याचं उत्तर आहे होय. काही ठरावीक स्रोत असे आहेत, ज्यातून मिळणारे उत्पन्न पूर्णपणे करमुक्त असते. म्हणजेच, त्या उत्पन्नावर सरकार कोणताही आयकर घेत नाही. हे जाणून घेतल्यावर अनेकांना दिलासा वाटतो.
सर्वसाधारणपणे आपण असं समजतो की केवळ पगारावरच कर लागू होतो. पण सत्य हे आहे की आपल्या बचतीवरील व्याज, मालमत्तेतून मिळणारे भाडे, गुंतवणुकीतून मिळालेला नफा, इतर व्यवसायातून मिळणारी रक्कम हे सगळं उत्पन्न कराच्या कक्षेत येतं. मात्र, काही निवडक मार्ग असे आहेत जे तुम्हाला ही झळ बसू देत नाहीत.
शेती
उदाहरणच घ्या शेती उत्पन्नाचं. भारतात अजूनही शेतीला एक विशेष स्थान आहे. म्हणूनच शेतीच्या जमिनीतून मिळणारे उत्पन्न मग ते पीक विकून मिळो किंवा शेतजमीन भाड्याने देऊन मिळो हे सर्व आयकरमुक्त आहे. ही एक जुनी, पण फार उपयोगी सूट आहे.
पीएफ खाते
अशाच सूट तुम्हाला तुमच्या पीएफ खात्यातून देखील मिळू शकते. तुम्ही जर तुमच्या मूळ पगाराच्या 12% मर्यादेत पीएफमध्ये गुंतवणूक करत असाल, तर त्या रकमेवर कोणताही कर लागणार नाही. ही तर एक प्रकारची दुहेरी फायद्याची योजना आहे. बचतही होते आणि करसुद्धा वाचतो.
म्युच्युअल फंड
आजकाल म्युच्युअल फंड आणि शेअर बाजारात गुंतवणूक करणाऱ्यांची संख्या झपाट्याने वाढते आहे. जर तुम्ही अशा गुंतवणुकीतून एक वर्षानंतर 1 लाख रुपयांपर्यंत कमाई केली, तर तीही करमुक्त ठरते. हे उत्पन्न दीर्घकालीन भांडवली नफ्यांतर्गत येते.
भेटवस्तू
कधी कधी, आपली सुखद आठवण असते लग्नाची! आणि त्यात मिळणाऱ्या भेटवस्तूसुद्धा करमुक्त असतात, जर त्या 50,000 रुपयांच्या मर्यादेत असतील आणि लग्नाच्या आसपास दिलेल्या असतील. ही तर एक अप्रत्यक्ष भेटच समजायला हवी.
बचत खाते
तुमचं बचत खातंही तुम्हाला थोडी मदत करतं. बँकेतून मिळणाऱ्या व्याजावर 10,000 रुपयांपर्यंत आयकर लागणार नाही. त्यापुढे मात्र तुमचा करस्लॅब लागू होतो, हे लक्षात घ्या.
एलआयसी पॉलिसी
जर तुमच्याकडे एलआयसी पॉलिसी असेल आणि तिच्या मुदतीनंतर तुम्हाला काही रक्कम मिळाली, तर तीही कराच्या बाहेर आहे. अट एवढीच की, प्रीमियम वार्षिक विमा रकमेच्या 10% पेक्षा जास्त नसावा.
काही लोक फर्ममध्ये भागीदार असतात. अशा वेळी, त्या फर्मने आधीच कर भरलेला असल्याने नफ्याचा वाटा करमुक्त असतो. यामुळे तुम्ही अधिक लाभात राहता.
मृत्युपत्रातून मिळालेली मालमत्ता
कधी कधी आयुष्यात एखाद्या माणसाची आठवण मृत्युपत्राच्या माध्यमातून उरते. त्यातून मिळालेली मालमत्ता, दागिने किंवा रोख रक्कम ही सुद्धा कराच्या कक्षेत येत नाही. मात्र त्यातून भविष्यात मिळणाऱ्या उत्पन्नावर मात्र कर लागू शकतो.
सरकारी किंवा सार्वजनिक क्षेत्रातील कर्मचाऱ्यांनी जर व्हीआरएस घेतला असेल तर त्यांना मिळणारी 5 लाख रुपयांपर्यंतची रक्कम पूर्णपणे करमुक्त असते. ही सुविधा अनेकांनी वापरलेली आहे.
धर्मादाय संस्था
आणि शेवटी, जर तुम्ही कोणत्याही धर्मादाय संस्थेला देणगी दिली असेल, तर त्या रकमेवर कर कपात मिळू शकते. पण लक्षात ठेवा, ही संस्था आयकर विभागाकडे नोंदणीकृत असली पाहिजे. फक्त भावनेच्या भरात देणगी देऊन कपात मिळेल, असं नसतं.
