आपल्याला लहानपणापासून शिकवलं जातं, आंबा हा फळांचा राजा आहे! आणि खरंच, उन्हाळा आला की बाजारपेठा रसदार आंब्यांनी भरून जातात. केसर, हापूस, बदामी, लंगडा अशा अनेक प्रकारच्या आंब्याची चव आपल्याला पुन्हा पुन्हा प्रेमात पाडते. आंबा केवळ चवीलाच नाही, तर आरोग्यदृष्ट्याही खूप फायद्याचा आहे. कारण त्यात असतो भरपूर व्हिटॅमिन C, फायबर, पोटॅशियम, अँटीऑक्सिडंट्स आणि अनेक पोषणद्रव्यं. त्यामुळे आंब्याला ‘फळांचा राजा’ म्हणणं पूर्णपणे योग्यच आहे. पण मग प्रश्न उभा राहतो जर राजा ठरला, तर राणी कोण?
हा प्रश्न साधा वाटतो, पण उत्तर मात्र अनेकांना माहिती नसतं. कारण या राणीचं नाव तितकंसं प्रसिद्ध नाही. पण जसं एखादं शांत, गूढ आणि सौंदर्यवान व्यक्तिमत्त्व गर्दीतही लक्ष वेधून घेतं तसंच काहीसं मॅंगोस्टीन या फळाचं आहे. मॅंगोस्टीन हेच फळ ओळखलं जातं ‘फळांची राणी’ म्हणून.
मॅंगोस्टीन फळ
मॅंगोस्टीन दिसायला अगदी साधंसं वाटतं. बाहेरून जांभळट आणि आतून मऊ, पांढऱ्या पाकळ्यांसारखा गोडसर लगदा. पण याच्या चविवर एकदा प्रेम पडलं की विसरणं अशक्य. याच्या आत असलेला गोड-आंबट चविष्ट गर केवळ स्वादिष्ट नाही, तर अत्यंत पोषणदायी देखील आहे. या फळामध्ये भरपूर अँटीऑक्सिडंट्स आणि फायबर असतं, जे रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यासाठी उपयुक्त ठरतं. त्यामुळे दक्षिण आशियामध्ये विशेषतः मलेशिया, थायलंड, इंडोनेशिया, तसेच भारतात केरळ, कर्नाटकात हे फळ फार मौल्यवान मानलं जातं.
मॅंगोस्टीनची वेगवेगळी नावे
मॅंगोस्टीनला अनेक ठिकाणी वेगवेगळी नावं आहेत. थायलंडमध्ये हे राष्ट्रीय फळ आहे, तर गुजरातमध्ये काही लोक त्याला कोकम म्हणूनही ओळखतात, जरी हे नेहमीच्या कोकमहून वेगळं आहे. बंगालमध्ये याला काओ म्हणतात. हिंदीत याचं नावही मॅंगोस्टीनच आहे. पण हे नाव जितकं अपुरं ओळखलं जातं, तितकीच याची महती मोठी आहे.
मॅंगोस्टीन खाण्याची एक खास पद्धत आहे. याची जाडसर जांभळी साल हळूच फोडली जाते, आणि आतून दिसतो शुभ्र, कोमल गर तोच असतो मुळात खाण्यासाठी योग्य भाग. त्याची चव इतकी नाजूक आणि मोहक असते, की तो एका क्षणात मनात घर करतो. त्याच्या दुर्लभतेमुळे, ते बाजारात फारसे सहज मिळत नाही. यामुळेच कदाचित त्यात ‘राणी’सारखी प्रतिष्ठा आहे.
