भारतात एक असं ठिकाण आहे, जिथं गेल्यावर आपण चंद्राच्या भूमीवर आल्यासारखं वाटू लागतं. लडाखमधील लामायुरु हे गाव म्हणजे निसर्गाने जणू काही पृथ्वीवर रेखाटलेलं चंद्राचं प्रतीरूप आहे. इथं पाय ठेवताक्षणीच वातावरणात एक वेगळीच शांतता, खडकांच्या रंगांमध्ये एक विचित्र पण सुंदर गुंतवणूक, आणि समोर उभं असलेला असंख्य हजारो वर्षांचा भूतकाळ हे सगळं मनाला थक्क करतं. म्हणूनच, अनेक पर्यटक आणि संशोधक लामायुरुला प्रेमानं ‘पृथ्वीचा चंद्र’ असं म्हणतात.
कुठे आहे ‘पृथ्वीचा चंद्र’?
लेहपासून सुमारे 125 किमी अंतरावर, श्रीनगर-लेह महामार्गावर वसलेलं लामायुरु हे गाव छोटं असलं तरी त्याचं सौंदर्य विशाल आहे. इथं पोहोचल्यावर सर्वात आधी लक्ष वेधून घेतात ते म्हणजे इथला चंद्रासारखा भूगोल. खडक, राखाडी आणि पिवळसर माती, ठिकठिकाणी तयार झालेले खड्डे हे सगळं नासाच्या चंद्राच्या चित्रांची आठवण करून देतं. सूर्यप्रकाशात ही भूमी झळाळून उठते, आणि प्रत्येक टेकडी एक नवी गोष्ट सांगते. हे दृश्य इतकं विलक्षण असतं की काही क्षण वास्तवात आहोत की चंद्रावर, हेच कळेनासं होतं.
या चंद्रसदृश भूप्रदेशामागे एक रंजक भूगर्भीय इतिहास दडलेला आहे. शास्त्रज्ञांचं म्हणणं आहे की लाखो वर्षांपूर्वी लामायुरु हा संपूर्ण परिसर एखाद्या तलावाने किंवा समुद्राने व्यापलेला होता. पण नंतर त्या पाण्याचा हळूहळू लोप झाला आणि मागे उरले ती चंद्राची आठवण करून देणारी खडकांची रचना. आजही भूगर्भशास्त्रज्ञ या परिसराचा अभ्यास करून हिमालयाच्या निर्मितीची आणि पृथ्वीच्या बदलत्या भूगोलाची माहिती मिळवत आहेत.
लामायुरुतील आकर्षक स्थळे
लामायुरुचं आकर्षण केवळ त्याच्या अनोख्या भूप्रदेशापुरतं मर्यादित नाही. इथं 11व्या शतकात बांधलेला लामायुरु मठ हा हिमालयातील सर्वांत जुना बौद्ध मठ मानला जातो. ‘युंगड्रंग थारपालिंग’ नावानेही ओळखला जाणारा हा मठ ड्रिगुंग काग्यु पंथाशी संबंधित असून, इथं येणाऱ्या पर्यटकांना केवळ निसर्गाचं नाही, तर आध्यात्मिक शांततेचाही अनुभव घेता येतो. मठातले रंगीत झेंडे, ध्यानात मग्न भिक्षू, आणि मधूनच ऐकू येणारा मंत्रांचा नाद हे सगळं आत्म्याला एका वेगळ्याच प्रवासावर नेतं.
साहसप्रेमी आणि फोटोग्राफीच्या चाहत्यांसाठी लामायुरु म्हणजे एक स्वप्नासारखं ठिकाण. सूर्य उगवतो तेव्हाचा सोनेरी प्रकाश, दुपारच्या वेळेस चमकणारा भूभाग, आणि संध्याकाळी रंग बदलणाऱ्या टेकड्या हे सगळं एका कलाकाराच्या कॅनव्हाससारखं भासतं. पर्यटक इथं केवळ दृश्य पाहण्यासाठी येत नाहीत, ते या जागेचा आत्मा अनुभवायला येतात.
‘युरु कबग्यात’ महोत्सव
लेहहून लामायुरुपर्यंतची रोड ट्रिपही तितकीच संस्मरणीय असते. हिमालयाच्या कुशीतून जाणारी ही वाट दऱ्या, नद्या आणि उंच पर्वतरांगांमधून सरकते. उन्हाळ्यात म्हणजे मे ते जुलै या काळात हवामान स्वच्छ असतं आणि लामायुरुच्या सौंदर्याचं पूर्ण दर्शन घडतं.
या संपूर्ण परिसराचं अजून एक विशेष आकर्षण म्हणजे इथं दरवर्षी होणारा ‘युरु कबग्यात’ महोत्सव. रंगीत मुखवटे घालून भिक्षूंनी केलेलं पारंपरिक नृत्य, मंत्रोच्चार आणि शिस्तबद्ध विधी हे केवळ बघणंच नाही, तर अनुभवण्याजोगं असतं.
