अहमदनगर Live24 टीम, 17 मार्च 2022 :- Holi 2022 : रंगांचा सण असलेल्या होळीला दोन वर्षांनंतर या वेळी संपूर्ण देश नावाप्रमाणेच रंगीबेरंगी होत आहे. देशातील विविध राज्यांमध्ये तो साजरा करण्याच्या पद्धतीही अनोख्या आहेत. कुठे होळीचा लाठमार तर कुठे पाण्याने भरलेल्या टाक्यांचे आकर्षण. बनारसमध्ये मसानेची होळी पाहायला जगभरातून लोक येतात, मग कानपूरमध्ये रंग फक्त गंगा जत्रेत उतरतो.
बंगालमधील होळी अद्वितीय आहे आणि मध्य प्रदेशात ती प्रत्येक हृदयाचे ठोके बनते. बिहार, पंजाब आणि गुजरातच्या होळीच्या कहाण्या काही कमी नाहीत. तर यावेळी या वेगवेगळ्या राज्यातील कलाकारांकडून जाणून घ्या की, त्यांच्या घरच्या होळीच्या आठवणी काय आहेत?
उत्तर प्रदेशातील होळीचे पौराणिक रंग :- ‘भाबीजी घर पर है’ या मालिकेत नवीन अनिता भाभीच्या भूमिकेत आलेली विदिशा श्रीवास्तव ही बनारसची आहे. ती स्पष्ट करते, “उत्तर प्रदेशातील होळी हा राधा आणि कृष्ण या अलौकिक जोडीच्या प्रेमाविषयी पौराणिक कथांमध्ये रुजलेल्या परंपरांच्या आधारे साजरी केली जाते. असे असूनही वेगवेगळ्या शहरांमध्ये होळी वेगवेगळ्या पद्धतीने साजरी केली जाते.
मथुरेतील राधा राणी मंदिराच्या आवारात अशा प्रकारची ‘लाठ मार होळी’ खेळली जाते. कानपूरमध्ये होळीचा सण सात दिवस चालतो आणि रंगात भिजलेला असतो. होळीच्या शेवटच्या दिवशी गंगा मेळा किंवा होळी मेळा या नावाने खूप मोठी जत्रा आयोजित केली जाते. ‘शिवांचे शहर’ म्हणून प्रसिद्ध असलेल्या वाराणसीतील होळीची सुरुवात होलिका दहनाने होते आणि गंगा घाट होळीच्या सुंदर रंगांनी भरले जातात. मसाने ही होळी पाहण्यासाठी देशभरातून लोक येतात.
बंगालची डोल जत्रा :- ‘बाल शिव’ मध्ये महासती अनुसुईयाची भूमिका करणार्‍या मॉली गांगुलीकडून पश्चिम बंगाली होळीबद्दल माहिती मिळाली. ती सांगते, “कोलकात्यात आम्ही डोल यात्रा किंवा डोल पौर्णिमा साजरी करतो, जी होळीसारखीच असते आणि लोक ती अधिक पारंपारिक पद्धतीने साजरी करतात. डोल जत्रा ही सणाच्या रंगांसाठी प्रसिद्ध आहे आणि ती भगवान कृष्ण आणि राधा यांच्या शाश्वत प्रेमाचे प्रतीक आहे.
या उत्सवादरम्यान तुम्ही कोलकात्यातील रस्त्यांवरून फिरलात तर गुलमोहर आणि पलाशच्या फुलांनी नटलेली झाडे पाहून तुम्हाला आपोआपच आनंद होईल. वसंतोत्सव साजरा करण्यासाठी शांतीनिकेतनला जाण्याचे नियोजन करणाऱ्या ज्येष्ठांच्या पायावर अबीर ठेवून डोल परंपरा सुरू होते.
दिल्लीची संगीतमय होळी :- और भाई क्या चल रहा है? या शोमध्ये जफर अली मिर्झाची व्यक्तिरेखा साकारणारा पवन सिंग म्हणतो, “दिल्ली हे मेट्रो सिटी असल्याने आपल्याला विविध संस्कृती आणि परंपरांचा संगम पाहायला मिळतो. होळीचा उत्सव सामान्यतः ‘तिलक’ या परंपरेने सुरू होतो, ज्यामध्ये एखाद्या व्यक्तीच्या कपाळावर रंगांचा टिक्का लावला जातो आणि तो आदर आणि आत्मविश्वास दर्शवतो.
दिल्लीवासी दिवसभर गाणी वाजवून होळी साजरी करतात आणि ‘म्युझिकल होळी’ साजरी करण्यावर त्यांचा विश्वास आहे. दिल्लीत होळीच्या वेळी मोठमोठ्या पार्ट्या होतात, जेव्हा लोक गटागटाने घरातून बाहेर पडतात आणि एकमेकांचे चेहरे रंगवतात जोपर्यंत त्यांना ओळखणे कठीण जाते.
दिल्लीत होळी साजरी करण्याचे स्वतःचे आकर्षण आहे आणि या वर्षी होळीच्या दिवशी दिल्लीला भेट देण्याचा आणि हा सण आनंदाने साजरा करण्याचा माझा प्रयत्न असेल. मी सर्वांना आनंदी आणि सुरक्षित होळीच्या शुभेच्छा देतो!”
मध्यप्रदेशच्या रंगपंचमीची शान :- हप्पू की उलटन पलटनमध्ये राजेशची भूमिका साकारणारी कामना पाठक मध्य प्रदेशातील होळी साजरी करताना सांगते, “मध्य प्रदेशात होळीचे उत्सव दोन दिवस चालतात. पहिल्या दिवशी वेगवेगळ्या मंदिरांद्वारे होलिका दहनाचे आयोजन केले जाते.
दुस-या दिवशी, खरा होळीचा सण सुरू होतो कारण लोक थंडीच्या हंगामाला निरोप देतात आणि एकमेकांना रंग देऊन नवीन ऋतूचे स्वागत करतात आणि एकत्र बसून गुज्या आणि लाडू यांसारख्या मिठाईचा आनंद घेतात.
नृत्य, गाणे आणि ढोल यांचे पारंपारिक सूर हा प्रसंग आणखीनच आनंददायी करतात. होळीच्या पाच दिवसांनी राज्यातील आदिवासी समाजाकडून रंगपंचमी साजरी केली जाते. मला मित्र आणि कुटुंबियांसोबत होळी साजरी करायला आवडते.
राजस्थानचे अनोखे पदार्थ :- ‘बाल शिव’मध्ये तडकासूरची भूमिका करणाऱ्या कपिल निर्मलकडून राजस्थानच्या होळीबद्दल जाणून घेतले. ते सांगतात, “राजस्थानमधील होळी इतर राज्यांपेक्षा थोडी वेगळी आहे. रंगांनी होळी खेळण्याव्यतिरिक्त, होळीशी संबंधित प्रथा राजस्थानमधील या सणाची मोहकता वाढवतात.
येथे तुम्ही भांग, थंडाई किंवा होळीच्या अनेक पारंपारिक पदार्थांचा आनंद घेऊ शकता जसे की पनीर लोंगगट्टा, मिर्ची पापड, केर संगरी, गट्टे की सब्जी आणि पकोडा कढी. तुमची चव तृप्त करण्यासाठी, येथे होळीच्या निमित्ताने असे अनेक पदार्थ खास तयार केले जातात. पण प्रत्यक्षात शतकानुशतके चालत आलेल्या कथा, प्रथा आणि परंपरांमुळे राजस्थानची होळी खास बनते.
वेगवेगळ्या शहरांमध्ये होळीचे वेगवेगळे भव्य उत्सव आयोजित केले जातात, जसे की माझी होळी, गैर होळी, धुलंडी होळी आणि डोलची होळी, जे भव्य आणि शाही उत्सव आहेत. राजस्थान त्याच्या भव्य वातावरणासाठी ओळखले जाते आणि होळीचा संपूर्ण अनुभव, पोशाखांपासून ते सांस्कृतिक कार्यक्रमांपर्यंत, भव्य आणि रोमांचक आहे.”
बिहारमधील फागुनची शैली :- भाबीजी घर पर है मधील अनोखी लाल सक्सेनाची भूमिका साकारणारे सानंद वर्मा बिहारच्या होळीबद्दल बोलतात, “बिहारमधील होळीचा सण सर्वात अनोखा आणि भव्य आहे. बिहारची होळीची लोकगीते भारतभर प्रसिद्ध आहेत हे आपल्या सर्वांना माहीत आहे. इथले लोक होळीला ‘फागुन’ म्हणतात. लोक मोहरी आणि तेलापासून बनवलेले उबटान अंगावर लावतात आणि स्क्रब करतात.
हा कचरा शरीरातून काढून टाकल्यानंतर तो होलिकेच्या अग्नीत टाकला जातो आणि हे होळीच्या अग्नीत जळून तुमच्या शरीरातील सर्व रोग नष्ट होतात असे सांगितले जाते. बिहारमध्ये होळीच्या निमित्ताने प्रत्येक घरात दही भल्ले , मालपुआ, कचोरी असे वेगवेगळे पदार्थ तयार केले जातात. याशिवाय इतर मिठाईचा आस्वाद घेत लोक भांग किंवा थंडाई देखील पितात. मला माझ्या गावी होळी साजरी करायला आवडते आणि सणांच्या वेळी माझ्या घरी जाण्याचा माझा प्रयत्न असतो.”
गुजरातमध्ये नारळ आणि मक्याचे विधी :- भाबीजी घर पर हैं मध्ये अम्माजीची भूमिका साकारणारी सोमा राठोड म्हणते, “गुजरातमध्ये लोक होलिकेत नारळ आणि मका टाकतात. द्वारकेतील द्वारकाधीश मंदिरात संगीत मैफिली आणि विनोदी कार्यक्रमांनी होळी साजरी केली जाते. अहमदाबादमध्ये, ताकाने भरलेली भांडी रस्त्यावर उंच टांगली जातात आणि तरुण लोक मानवी पिरॅमिड बनवून ते तोडण्याचा प्रयत्न करतात, तर मुली त्यावर रंगीत पाण्याचा वर्षाव करून त्यांना असे करण्यापासून रोखण्याचा प्रयत्न करतात.
मात्र, अनेक ठिकाणी संयुक्त हिंदू कुटुंबातील महिलांनी साडीला दोरी बांधून आपल्या मेव्हण्यांना बेदम मारहाण करण्याची प्रथा आहे आणि हे सर्व खोट्या रागाच्या भरात आपल्या मेहुण्यांना रंगवण्याचा प्रयत्न केला जातो. आणि मग संध्याकाळी त्यांच्यासाठी ते मिठाई देखील आणतात. हा सण पूर्ण उत्साहात आणि उत्साहाने साजरा केला जातो आणि मला तो खूप आवडतो.”
- अहमदनगर जिल्ह्यातील ब्रेकिंग बातम्यांसाठी आम्हाला फॉलो करा
- फेसबुक । ट्विटर । टेलिग्राम । युट्युब। गुगल न्यूज । इंस्टग्राम
