Mumbai Metro Line 3 Marathi News : मुंबईकरांसाठी एक आनंदाची बातमी आहे! मुंबई मेट्रो लाईन ३ (Aqua Line) चा दुसरा टप्पा लवकरच सुरू होणार असून, यामध्ये मिठी नदीखालील बोगदा आणि धारावी ते आचार्य आत्रे चौक (वरळी) दरम्यानच्या स्थानकांचा समावेश आहे. मुंबई मेट्रो रेल कॉर्पोरेशन लिमिटेड (MMRCL) ने नुकतेच या टप्प्यातील धारावी आणि शीतलादेवी या दोन स्थानकांचे फोटो ‘X’ वर प्रसिद्ध केले आहेत, ज्यामुळे मुंबईकरांमध्ये उत्साह संचारला आहे. ही मेट्रो लाईन मिठी नदीच्या खालून २२ मीटर खोलीवर बांधलेल्या बोगद्यातून धावणार असून, हा भारतातील दुसरा अंडर-रिव्हर मेट्रो बोगदा आहे.
मुंबई मेट्रोमध्ये आता चालक नसणार आणि ती थेट नदीखालून धावणार हे ऐतिहासिक पाऊल आहे. मेट्रो लाईन ३ वर “चालकविरहित” सेवा सुरु होणार असून, ही मुंबईतील पहिली पूर्णपणे चालक विरहित मेट्रो सेवा ठरणार आहे. विशेष म्हणजे ही मेट्रो मिठी नदीखालून २२ मीटर खोल बोगद्यातून धावणार आहे. आधुनिक सीबीटीसी सिग्नलिंग सिस्टमने सज्ज ही सेवा, तंत्रज्ञान, सुरक्षा आणि अभियांत्रिकी क्षेत्रात मुंबईला एका नव्या युगात घेऊन जाणारी ठरणार आहे. मुंबईकरांच्या दैनंदिन प्रवासाचा चेहरामोहरा बदलणारी ही घडामोड शहरासाठी ऐतिहासिक क्षण ठरेल.
मिठी नदीखालील बोगदा
मुंबई मेट्रो लाईन ३ च्या बांद्रा-कुर्ला कॉम्प्लेक्स (BKC) आणि धारावी स्थानकांदरम्यान १७० मीटर लांबीचा दुहेरी बोगदा मिठी नदीखाली बांधण्यात आला आहे. हा बोगदा नदीच्या तळापासून १५-२० मीटर खोलीवर आहे, तर BKC स्थानकापर्यंत विस्तारलेली स्टेबलिंग लाईन १२-१३ मीटर खोलीवर आहे. या बोगद्याचं बांधकाम २०२० मध्ये पूर्ण झालं असून, यासाठी टनेल बोरिंग मशिन्स (TBM) जसे की गोदावरी ३ आणि गोदावरी ४, तसेच न्यू ऑस्ट्रियन टनलिंग मेथड (NATM) चा वापर करण्यात आला. मिठी नदीखालील माती आणि खडक कमकुवत असल्याने हे बांधकाम मोठं आव्हान होतं, पण MMRCL ने हे यशस्वीपणे पूर्ण केलं.
धारावी आणि शीतलादेवी स्थानक
MMRCL ने प्रसिद्ध केलेल्या फोटोंमधून धारावी आणि शीतलादेवी स्थानकांची आधुनिक रचना आणि सुसज्जता दिसून येते. या स्थानकांचं बांधकाम अनेक आव्हानांमधून मार्ग काढत पूर्ण झालं आहे:
धारावी स्थानक:
Here’s an exclusive first look of #Dharavi Metro Station, built using the cut-and-cover methodology along the banks of #MithiRiver. The station has successfully navigated several challenges, including land acquisition, traffic diversions, and diversion of multiple utilities… pic.twitter.com/Q4uOTRZlRT
— MumbaiMetro3 (@MumbaiMetro3) April 8, 2025
- बांधकाम पद्धत: कट-एन्ड-कव्हर मेथड.
- आव्हानं: मिठी नदीच्या जवळ असणं, भूसंपादनातील अडथळे, वाहतूक व्यवस्थापन, दाट वस्ती आणि विविध बांधकामांचा समावेश.
- वैशिष्ट्य: हे स्थानक मिठी नदीच्या काठावर आहे आणि मेट्रो लाईन ३ च्या दुसऱ्या टप्प्यातील एक महत्त्वाचा भाग आहे.
शीतलादेवी स्थानक:
Presenting the first glimpse of the #Shitladevi metro station, where engineering met endurance. Built inches from old buildings, around massive water pipelines, and amidst varied challenges, this station stands as a testament to persistence and precision. #MumbaiUnderground… pic.twitter.com/zcPZ3sOFz2
— MumbaiMetro3 (@MumbaiMetro3) April 10, 2025
- वैशिष्ट्य: अभियांत्रिकी आणि कार्यक्षमतेचं उत्तम उदाहरण.
- आव्हानं: जुन्या इमारतींचे गुंतागुंतीचे पाये, मोठ्या भूमिगत जलवाहिन्या आणि इतर अडथळे.
- महत्त्व: माहिम परिसरातील धार्मिक आणि सांस्कृतिक स्थळांना जोडणारं हे स्थानक प्रवाशांसाठी सोयीचं ठरेल.
स्थानकांची नाव मराठी आणि इंग्रजीत
मेट्रो ३ स्थानकांची नावं केवळ इंग्रजीत असल्याचा आरोप तथ्यहीन — एमएमआरसीकडून स्पष्टीकरण
मुंबई मेट्रो- ३ च्या टप्पा २अ मधील कामे प्रगतीपथावर आहेत. या टप्प्यातील मेट्रो स्थानकांवर सध्या नामफलक लावण्याचे काम सुरू असून, लवकरच सर्व स्थानकांची नावे मराठी आणि इंग्रजी अशा दोन्ही… pic.twitter.com/Bey2LAfPVX
— MumbaiMetro3 (@MumbaiMetro3) April 9, 2025
MMRCL ने स्पष्ट केलं आहे की, मेट्रो स्थानकांची नावं मराठी आणि इंग्रजी या दोन्ही भाषांमध्ये लावली जातील. काहींनी स्थानकांची नावं केवळ इंग्रजीत असल्याचा आरोप केला होता, पण MMRCL ने हा दावा खोडून काढला आहे. फेज २अ मधील सहा स्थानकांवर (धारावी, शीतलादेवी, दादर, सिद्धिविनायक, वरळी, आचार्य आत्रे चौक) होर्डिंग्ज बसवण्याचं काम सुरू आहे, आणि लवकरच मराठी-इंग्रजी नावांचे फलक दिसतील.
मेट्रो लाईन ३ ची वैशिष्ट्यं
मुंबई मेट्रो लाईन ३, ज्याला Aqua Line असंही म्हणतात, ही ३३.५ किमी लांबीची पूर्णपणे भूमिगत मेट्रो आहे (फक्त आरे डेपो हे ग्रेडवर आहे). यात एकूण २७ स्थानकं असून, ही लाईन कुलाबा ते सीप्झपर्यंत पसरलेली आहे. याची काही प्रमुख वैशिष्ट्यं:
- प्रवासी क्षमता: एका गाडीत ३,००० प्रवासी, आणि पीक अवरमध्ये ७२,००० प्रवाशांना सेवा देण्यास सक्षम.
- चालकविरहित सेवा: फेज १ नंतर चालकविरहित (Driverless) ऑपरेशन्ससाठी ६ महिन्यांची चाचणी घेतली जाईल. यासाठी CBTC (Communication-Based Train Control) सिग्नलिंग सिस्टीम वापरली जाते.
- आपत्कालीन सुविधा: प्रत्येक गाडीच्या दोन्ही टोकांना आपत्कालीन दरवाजे, जे भूमिगत मार्गांसाठी सुरक्षितता वाढवतात.
- वातानुकूलन: सर्व गाड्या पूर्णपणे वातानुकूलित.
- ऑपरेशन्स: दिल्ली मेट्रो रेल कॉर्पोरेशन (DMRC) पुढील १० वर्षांसाठी दैनंदिन कामकाज आणि देखभाल हाताळेल, तर MMRCL महसूल व्यवस्थापन आणि कायदेशीर पालनाची जबाबदारी घेईल.
दुसऱ्या टप्प्याची स्थिती
सध्या मेट्रो लाईन ३ चा पहिला टप्पा (आरे जेव्हीएलआर ते BKC) ७ ऑक्टोबर २०२४ पासून कार्यरत आहे. दुसरा टप्पा (BKC ते आचार्य आत्रे चौक, वरळी) ९.७७ किमी लांबीचा आहे, आणि यात धारावी, शीतलादेवी, दादर, सिद्धिविनायक, वरळी, आणि आचार्य आत्रे चौक ही सहा स्थानकं समाविष्ट आहेत. या टप्प्याची चाचणी सुरू आहे, आणि कमिशनर ऑफ मेट्रो रेल सेफ्टी (CMRS) च्या अंतिम सुरक्षा मंजुरीनंतर हा मार्ग मे २०२५ पर्यंत खुला होण्याची शक्यता आहे. संपूर्ण लाईन (कुलाबा ते सीप्झ) जुलै २०२५ पर्यंत कार्यान्वित होईल, असा अंदाज आहे.
मेट्रो लाईन ३ चं महत्त्व
- वाहतूक कोंडी कमी करणार: ही लाईन मुंबईतील वाहतूक कोंडी कमी करेल आणि वेस्टर्न रेल्वेच्या बांद्रा-चर्चगेट मार्गावरील ताण हलका करेल.
- कनेक्टिव्हिटी: सीप्झ, MIDC, अंधेरी-कुर्ला रोड, BKC, वरळी, दादर, आणि सिद्धिविनायक मंदिरासारख्या प्रमुख व्यावसायिक आणि सांस्कृतिक स्थळांना जोडेल.
- पर्यावरणीय फायदा: वाहनांचा वापर कमी होऊन कार्बन उत्सर्जनात ९.९ दशलक्ष किलोग्रॅमची घट होईल.
मुंबईच्या वाहतूक व्यवस्थेत क्रांती
मुंबई मेट्रो लाईन ३ चा मिठी नदीखालील बोगदा आणि धारावी-शीतलादेवी स्थानकांचे फोटो यामुळे मुंबईकरांमध्ये उत्साहाचं वातावरण आहे. MMRCL च्या अभियांत्रिकी कौशल्याने मिठी नदीसारख्या आव्हानांना तोंड देत हा प्रकल्प यशस्वीपणे पूर्ण केला आहे. दुसरा टप्पा लवकरच सुरू होणार असून, यामुळे मुंबईच्या वाहतूक व्यवस्थेत क्रांती घडेल. मराठी आणि इंग्रजी नावांनी सुसज्ज ही स्थानकं मुंबईच्या सांस्कृतिक आणि आधुनिकतेचं मिश्रण दर्शवतात. मुंबईकरांनो, तयार व्हा – तुमची मेट्रो आता मिठी नदीखाली धावणार आहे
