जास्त तेल खाल्ल्यास आरोग्यावर गंभीर परिणाम! तुमच्या कुटुंबात किती तेल वापरले जाते?

अन्न शिजवण्यासाठी तेलाचा वापर अपरिहार्य आहे, परंतु त्याचा अतिवापर आरोग्यासाठी हानीकारक ठरू शकतो. आहारतज्ज्ञांच्या मते, चार सदस्यांच्या कुटुंबासाठी महिन्याला दोन लिटरपेक्षा कमी तेलाचा वापर योग्य आहे. मात्र, प्रत्यक्ष पाहणी आणि दुकानदार, गृहिणी यांच्याशी संवाद साधल्यानंतर एका कुटुंबात सरासरी पाच लिटरपर्यंत तेल वापरले जात असल्याचे स्पष्ट झाले आहे.

भारतात वाढता लठ्ठपणा

देशभरात लठ्ठपणाचे प्रमाण झपाट्याने वाढत असून, त्यामागे अनेक कारणे आहेत. त्यातील एक महत्त्वाचा घटक म्हणजे अतिरीक्त तेलाचे सेवन. खुद्द पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनीही जनतेला तेलाचा अतिरेक टाळण्याचा सल्ला दिला आहे. अहिल्यानगर शहरात दरमहा २७ लाख लिटरपेक्षा अधिक तेलाची विक्री होते, ही केवळ घरगुती स्वयंपाकासाठीची नोंद आहे.

तेलाचा मोठा खप

घरोघरी मोठ्या प्रमाणावर तेल वापरले जातेच, पण त्याशिवाय लग्न समारंभ, हॉटेल, रस्त्यावरील खाद्यपदार्थ विक्रेते आणि सार्वजनिक महाप्रसाद या ठिकाणीही मोठ्या प्रमाणावर तेलाची मागणी असते. त्यामुळे एकूण तेल खपाचा आकडा अत्यंत मोठा आहे. शहरातील तेल विक्रेते अर्जुन डोळसे यांच्या म्हणण्यानुसार, एका चार सदस्यांच्या कुटुंबात महिन्याला सरासरी पाच ते सहा लिटर तेल वापरले जाते.

तेलाचा मोठ्या प्रमाणावर वापर

अहिल्यानगरची लोकसंख्या सुमारे ५ लाख ५० हजार आहे. एका कुटुंबात सरासरी चार व्यक्ती असल्यास, अंदाजे १ लाख ३७ हजार कुटुंबे शहरात राहतात. या हिशोबाने प्रत्येक कुटुंब पाच लिटर तेल वापरत असल्यास, महिन्याला ६ लाख ८७ हजार ५०० लिटर तेल लागते. हा प्रचंड मोठा आकडा असून, यामध्ये अनेक प्रकारच्या प्रक्रिया केलेल्या तेलांचा समावेश असतो.

तेलाचा अतिवापर जीवघेणा

वय ३० ते ४० वर्षांवरील व्यक्तींनी प्रतिदिन फक्त १५ एमएल तेलाचे सेवन करावे, असे आहारतज्ज्ञ डॉ. सुबोध देशमुख सांगतात. याचा अर्थ चार सदस्यांच्या कुटुंबाने महिन्याला जास्तीत जास्त १८०० एमएल म्हणजे दोन लिटरपेक्षा कमी तेल वापरले पाहिजे. मात्र, प्रत्यक्षात ही मात्रा याच्या दुपटीहून अधिक आहे.

तेल शरीरासाठी अपायकारक

बाजारात सहज उपलब्ध असलेली प्रक्रिया केलेली खाद्यतेले (Refined Oils) आरोग्यासाठी अत्यंत घातक ठरू शकतात. या तेलाच्या नियमित सेवनामुळे आंतरिक सूज निर्माण होते, ज्यामुळे विविध आरोग्य समस्या होण्याची शक्यता वाढते. म्हणूनच, शेंगदाणे तेल, करडई तेल किंवा लाकडी घाण्याचे तेल अधिक उपयुक्त असल्याचे तज्ज्ञ सुचवतात.

ग्राहकांचा स्वस्त तेलाकडे कल

बाजारात प्रक्रिया केलेले तेल १५० रुपये प्रति किलो उपलब्ध असते, तर लाकडी घाण्याचे तेल ३०० रुपये प्रति किलो असते. त्यामुळे महागाईच्या झळा सहन करणाऱ्या ग्राहकांचा कल नेहमीच स्वस्त तेलाकडे असतो. तेलाचे व्यापारी दिलीप दारुणकर यांच्या मते, अनेक ग्राहक दोन महिन्यांसाठी सरासरी १५ लिटर तेल खरेदी करतात, जे आरोग्यासाठी अत्यंत धोकादायक आहे.