Successful Farmer: गेल्या अनेक वर्षांपासून देशातील शेतकरी बांधव (Farmer) काळाच्या ओघात शेतीमध्ये (Farming) मोठा बदल करत आहेत. शेतकरी बांधव आता आधुनिकतेची कास धरून शेती करत आहेत.
विशेष म्हणजे शेतकऱ्यांनी केलेला हा बदल त्यांच्यासाठी विशेष फायद्याचा देखील ठरत आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात (Farmer Income) भरीव वाढ होत आहे. मध्यप्रदेश राज्यातील (Madhya Pradesh) आदिवासी बहुल अलीराजपुर जिल्ह्यातील एका शेतकऱ्याने देखील काळाच्या ओघात आधुनिकतेची कास धरत शेती व्यवसायात लाख रुपये उत्पन्न कमावण्याची किमया साधली आहे.
अलीराजपुर जिल्ह्यातील शेतकरी बांधव आता काळाच्या ओघात बदल करता आधुनिक पद्धतीने शेती करू लागले आहेत. जिल्ह्यातील शेतकरी बांधव आता नवनवीन प्रयोग शेतीमध्ये करत असून आपला नावलौकिक संपूर्ण राज्यात पसरवत आहेत.
जिल्ह्यातील मौजे सेजागाव येथील शेतकरी कुवरसिंग यांनीदेखील शेतीमध्ये बदल करत आधुनिक पद्धतीने शेती करण्यास सुरुवात केली आहे. पूर्वी ते पारंपरिक पद्धतीने शेती करायचे. त्याला वर्षभरात 10 ते 12 हजार रुपये मिळत असत. 10 ते 12 वर्षांपूर्वी त्यांनी आंतरपीक शेती करण्यास सुरुवात केली. यामध्ये ठिबक तंत्राने सिंचन (Drip Irrigation) सुरू केले. यामुळे आज कुवरसिंग वर्षाला फळे आणि भाजीपाला विकून 5 लाखांपर्यंत कमावत आहेत.
कुंवर सिंग यांनी आंतरपीक शेतीसह नवनवीन शोध घेऊन संपूर्ण जिल्ह्यात आपला ठसा उमटवला आहे. त्यांनी शेतात सर्व प्रकारचे आंबे लावले आहेत. त्यातून दरवर्षी चांगले उत्पन्न मिळते. आंब्याच्या झाडांमध्ये मोकळ्या जागेत टरबूज, खरबूज, जॅकफ्रूट, भेंडी, मिरची आणि इतर भाजीपाला पिकवून ते लाखोंची कमाई करत आहेत. त्यांच्या शेतात सर्व प्रकारची आंब्याची झाडे लावली आहेत. शेती क्षेत्रात केलेल्या उल्लेखनीय कामगिरीमुळे त्यांना जिल्हा पातळीवर अनेक पुरस्कार मिळाले आहेत. कुवरसिंग त्यांच्या शेतात सेंद्रिय गांडुळ खत वापरतात.
अशी झाली शेतीची सुरूवात
कुंवर सिंह यांनी सांगितले की, जेव्हा ते घरापासून वेगळे झाले तेव्हा एक नापीक जमीन सापडली. माझ्यासमोर आव्हान मोठे होते. कुटुंब आणि मुलांची जबाबदारीही माझ्यावर होती. जमिनीत सर्वत्र दगड होते, ते काढले गेले, नंतर हळूहळू जमीन लागवडीसाठी तयार केली गेली. सुरुवातीला ते पावसाळ्यात उडीद आणि मुगाची लागवड करायचे.
उन्हाळ्यात तो हरभरा आणि गव्हाची लागवड करत असे. यातून त्यांना केवळ 10 ते 12 हजार रुपयांपर्यंत कमाई होत होती. फलोत्पादन विभागाच्या मदतीने आंतरपीक शेती सुरू केली. त्यामुळे कमी खर्चात जास्त नफा मिळू लागला. शेतात पाइपलाइन टाकून ठिबक तंत्राने सिंचन केले. त्यामुळे पाण्याची बचत होऊ लागली.
कृषी विभागाने मार्ग दाखविला
कुवरसिंग सांगतात की, ते कृषी विभागाच्या अधिकाऱ्यांच्या संपर्कात आले आणि शेती कशी करावी हे त्यांना त्याच्याकडूनचं समजले. कुवरसिंग यांनी सर्व प्रथम, शेतात आंब्याच्या विविध रोपांची लागवड केली. मधल्या मोकळ्या जागेवर भाजीपाला लावायला सुरुवात केली. पाण्याचा वापर कमी करण्यासाठी ठिबक पद्धतीने सिंचन केले.
गांडूळ खत सेंद्रिय गांडुळ खत पिकांमध्ये वापरले. त्यामुळे पीक चांगले तयार होऊ लागले. त्यांनी फळांसह आच्छादन केलेल्या भाज्या (भेंडी, टरबूज आणि इतर) वापरण्यास सुरुवात केली. यामुळे पीक उत्पादन तर चांगलेच मिळाले, पण त्यांचे उत्पन्नही वाढले. आज त्यांनी स्वतःचे घर बांधले आहे. त्यांच्याकडे एक वाहन आहे. त्यांनी त्यांच्या मुलांना चांगल्या शिक्षणासाठी भोपाळ आणि इंदूरला पाठवले आहे.
शेतातूनच फळे विकली जातात
कुंवर सिंह यांनी सांगितले की, वर्मी कंपोस्टच्या वापराने शेतात पिकवलेली फळे इतकी चवदार असतात की ती शेतातूनच विकली जातात. यामुळे त्यांना फळे विकण्यासाठी बाजारात जावे लागत नाही. भाज्यांनाही चांगला भाव मिळतो. निश्चितच कुवरसिंग यांनी नापीक जमिनीवर पाच लाखांपर्यंत कमाई करून इतर शेतकऱ्यांसाठी आदर्श रोवला आहे.
