Morning exercise:दिवसाची सुरुवात चांगली झाली तर संपूर्ण दिवस चांगला जातो असं म्हणतात. याबाबत प्रत्येक व्यक्तीची स्वतःची वेगळी विचारसरणी आणि सवय असते. काहींना काही खाऊन आनंद मिळतो, तर काहींना सकाळी व्यायामाचा (Morning exercise) आनंद मिळतो.
तसेच काही लोक सकाळी त्यांची आवडती गाणी (Favorite songs) ऐकून आनंदी होतात. पण जर आपण मानसशास्त्राबद्दल बोललो तर आनंद किंवा दुःख हे आपल्या शरीरात तयार होणाऱ्या विविध प्रकारच्या हार्मोन्सशी संबंधित आहे. आपल्या शरीरात असे काही हार्मोन्स असतात जे आपल्याला आनंदी देखील करतात आणि कधीकधी त्यांच्यामुळे आपल्याला खूप कमी आणि वाईट वाटते.
आज आपण अशाच एका हार्मोनबद्दल जाणून घेणार आहोत जे आपल्याला आतून आनंदी ठेवण्यास मदत करतात. या हार्मोनला एंडॉर्फिन (Endorphins) किंवा आनंदी हार्मोन म्हणतात. हे खूप लहान न्यूरोकेमिकल्स आहेत जे आपल्या शरीरात खूप महत्वाची भूमिका बजावतात.
जेव्हा आपण वेदना, तणावात असतो किंवा आपण काही खातो, सेक्स करतो किंवा व्यायाम करतो तेव्हा आपले शरीर त्या बदल्यात एंडोर्फिन हार्मोन्स सोडते. एंडोर्फिनला वेदना कमी करणारे संप्रेरक म्हणूनही ओळखले जाते. हे शरीरात पिट्यूटरी ग्रंथी (Pituitary gland) आणि उर्वरित तयार होते.
अशा अनेक गोष्टी आहेत ज्या या आनंदी हार्मोनला वाढवण्यास मदत करू शकतात. चला तर मग जाणून घेऊया अशा काही गोष्टी ज्या तुमच्या शरीरात हा आनंदी हार्मोन वाढवू शकतात.
व्यायाम- या गोष्टी शरीरात एंडोर्फिन हार्मोन्स वाढवण्यास मदत करू शकतात जसे-
- चालणे
- उच्च-तीव्रतेचे प्रशिक्षण
- जॉगिंग
- सायकलिंग
- गिर्यारोहण
याशिवाय, एंडोर्फिन हार्मोन्स वाढवण्यासाठी खुल्या भागात व्यायाम करणे देखील खूप फायदेशीर ठरू शकते. यामुळे तुमची व्हिटॅमिन डी पातळी देखील वाढू शकते.
नृत्य (Dance) –नृत्य हा व्यायामाचाच एक भाग आहे. नृत्यातूनही तुम्ही तुमच्या भावना व्यक्त करू शकता. जेव्हा तुम्ही समूहासोबत नृत्य करता, तेव्हा ते तुम्हाला बाकीच्यांसोबत अधिक चांगले जोडते. 2016 च्या अभ्यासात, असे सुचवण्यात आले आहे की सामाजिक बंधनातून शरीरातील एंडॉर्फिन हार्मोन्स देखील वाढवता येतात.
हसणे (To laugh) –हसणे शरीरासाठी औषधासारखे काम करते. 2017 च्या अभ्यासात असे आढळून आले की, सामाजिक हास्य एंडोर्फिन हार्मोन्स सोडण्यात मदत करू शकते. त्याच वेळी 2011 मध्ये केलेल्या आणखी एका अभ्यासात असे दिसून आले की हसण्यामुळे वेदना सहन करण्याची क्षमता वाढते.
आवडते अन्न –जेव्हा तुम्ही तुमची कोणतीही आवडती वस्तू खाता तेव्हा ते एंडोर्फिन हार्मोन देखील वाढवते. म्हणून जर तुम्हाला तुमची प्रत्येक सकाळ खूप आनंददायी असावी असे वाटत असेल तर त्यासाठी तुमचे आवडते पदार्थ खा किंवा काहीतरी नवीन करून पहा.
डार्क चॉकलेट आणि जास्त मसालेदार अन्न खाल्ल्याने शरीरात एंडोर्फिन हार्मोन्सची पातळी वाढते, परंतु जास्त प्रमाणात काहीही खाल्ल्याने तुमचे नुकसान होऊ शकते. यासाठी काहीही मर्यादित प्रमाणात खाणे आवश्यक आहे.
मिठी मारणे –शारीरिक स्पर्शाने तुमच्या शरीरात अनेक चांगले बदल दिसून येतात. जेव्हा तुम्ही एखाद्याला मिठी मारता तेव्हा शरीरात ऑक्सिटोसिन नावाचा आनंदी हार्मोन बाहेर पडतो. ऑक्सिटोसिन हे एंडॉर्फिन हार्मोनसारखे आहे कारण ते केवळ तुमचा मूड सुधारत नाही तर आनंद देखील वाढवते.
