Sheep Farming Tips: भारताच्या ग्रामीण भागात मेंढ्या पालन (Sheep rearing) करून करोडो शेतकरी चांगला नफा कमावत आहेत. मांस व्यापाराव्यतिरिक्त लोकर (Wool), खत, दूध, चामडे असे अनेक पदार्थ बनवण्यासाठी मेंढ्यांचा वापर केला जातो, यातून शेतकऱ्यांना मोठा नफा मिळत आहे. त्यामुळेच शेतकऱ्यांमध्ये या व्यवसायाची लोकप्रियता झपाट्याने वाढत आहे.
मेंढ्यांच्या खाद्यावर जास्त खर्च करावा लागत नाही –
मेंढ्यांच्या आहारावर शेतकऱ्यांना जास्त खर्च करावा लागत नाही. शाकाहारी असल्याने तो मुख्यतः गवत आणि हिरवी पाने (Grass and green leaves) खातो. अशा परिस्थितीत जेवणाची व्यवस्था करण्यासाठी फारसे प्रयत्न होत नाहीत. सध्या मालपुरा (Malpura), जैसलमेरी, मंडियान, मारवाडी, बिकानेरी, मारिनो, कॉरिडल रामबुटू, छोटा नागपुरी शाहाबाद प्रजातींच्या मेंढ्या पाळण्याची प्रथा अधिक आहे.
शासनाकडून अनुदानाचीही व्यवस्था केली जाते –
शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट व्हावे, यासाठी शासन अनेक योजना राबवत आहे. राष्ट्रीय पशुधन अभियानांतर्गत (National Livestock Campaign) मेंढीपालनासाठी केंद्र सरकारकडून 50 टक्क्यांपर्यंत अनुदान दिले जाते.
याशिवाय अनेक राज्य सरकारे आपापल्या स्तरावर शेतकऱ्यांना मेंढीपालनाला प्रोत्साहन देण्यासाठी अनुदान देतात. तज्ज्ञांच्या मते, शेतकरी केवळ एक लाख रुपयांमध्ये आपला व्यवसाय सुरू करू शकतो. बाजारात एक मेंढी तीन ते आठ हजार रुपयांना विकली जाते.
मेंढीपालनाचे फायदे –
मेंढीपालन हे ग्रामीण भागातील लोकांचे उत्पन्नाचे प्रमुख साधन मानले जाते. त्यांच्याकडून लोकर, मांस आणि दूध मोठ्या प्रमाणात मिळू शकत होते. याशिवाय मेंढ्याचे शेण (Sheep dung) हेही अतिशय चांगले खत मानले जाते. त्याचा उपयोग शेतमालाची उत्पादकता वाढवण्यासाठी होऊ शकतो.
मेंढ्यांच्या शरीरावर खूप मऊ आणि लांब फर असतात, ज्यापासून लोकर मिळते. त्याच्या लोकरीपासून अनेक प्रकारचे कपडे बनवले जातात. अशा परिस्थितीत शेतकरी मेंढीचा वापर करून अनेक प्रकारचे व्यवसाय करून चांगला नफा मिळवू शकतात.
