Mumbai-Ahmedabad Bullet Train : भारतातील पहिली बुलेट ट्रेन महाराष्ट्रातील मुंबई-अहमदाबाद हाय-स्पीड कॉरिडॉरवर धावणार आहे. जपानी शिंकानसेन बुलेट ट्रेन खरेदी करण्याच्या प्रक्रियेत विलंब होत असल्याने, भारताने या कॉरिडॉरवर स्वदेशी वंदे भारत गाड्या चालवण्याचा निर्णय घेतला आहे. यासाठी रेल्वे मंत्रालयाने सिग्नलिंग यंत्रणा उभारणीसाठी निविदा मागवल्या आहेत. या गाड्या 280 किमी प्रतितास वेगाने धावू शकतील.
जपानी बुलेट ट्रेन येण्यास विलंब
2017 मध्ये या प्रकल्पाची पायाभरणी झाली होती. मात्र, जपानी शिंकानसेन बुलेट ट्रेन 2030 पूर्वी येण्याची शक्यता नाही. यापूर्वी रेल्वे मंत्रालयाने 2026 पर्यंत सुरत-बिलीमोरा सेगमेंटवर शिंकानसेन सुरू होईल असा दावा केला होता. परंतु 2033 पूर्वी संपूर्ण कॉरिडॉरवर शिंकानसेन सेवा शक्य होणार नाही, अशी माहिती मिळाली आहे. त्यामुळे, 2027 पासून हाय-स्पीड वंदे भारत गाड्या चालवण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे.
स्वदेशी वंदे भारत ट्रेनचा वापर
नॅशनल हाय-स्पीड रेल कॉर्पोरेशन लिमिटेड (NHRSCL) ने बुलेट ट्रेन कॉरिडॉरवर वंदे भारत ट्रेन चालवण्यासाठी सिग्नलिंग सिस्टमसाठी निविदा काढल्या आहेत. या गाड्या भारतातच विकसित केल्या जाणाऱ्या स्वदेशी बुलेट ट्रेन असतील. नवीन सिग्नलिंग यंत्रणा ही युरोपियन ट्रेन कंट्रोल सिस्टम (ETCS) लेव्हल-2 तंत्रज्ञानावर आधारित असेल, जी जपानी DS-ATC सिग्नलिंगपेक्षा वेगळी आहे.
वंदे भारत गाड्यांचे उद्दिष्ट आणि तंत्रज्ञान
ETCS-2 यंत्रणा सिग्नलिंगसाठी अधिक प्रगत मानली जाते. ही प्रणाली गाड्यांच्या सुरक्षिततेसाठी तसेच उच्च वेगाच्या संचालनासाठी उपयुक्त आहे. यामुळे पायाभूत सुविधांचा पूर्ण क्षमतेने वापर करता येईल. 2027 पासून वंदे भारत गाड्या या ट्रॅकवर व्यावसायिक संचालन सुरू करणार आहेत.
बदलाचा फायदा
280 किमी प्रतितासचा वेग: स्वदेशी वंदे भारत गाड्या हाय-स्पीड ट्रॅकवर 280 किमी प्रतितास वेगाने धावू शकतील.
स्वदेशी तंत्रज्ञानाचा वापर: भारतीय तंत्रज्ञानावर आधारित या गाड्या देशाला आत्मनिर्भरतेच्या दिशेने पुढे नेतील.
जलद सिग्नलिंग प्रक्रिया: युरोपियन सिग्नलिंग तंत्रज्ञानाद्वारे जलद व सुरक्षित संचालन सुनिश्चित होईल.
हाय-स्पीड रेल्वेच्या स्वप्नाला सुरुवात
शिंकानसेन बुलेट ट्रेन येण्यास विलंब होत असला तरी, भारताच्या स्वदेशी वंदे भारत गाड्या यामुळे हाय-स्पीड रेल्वेच्या स्वप्नाला सुरुवात होईल. हा प्रकल्प देशाच्या आधुनिक पायाभूत सुविधांच्या विकासात एक महत्त्वाचा टप्पा ठरेल. भारताची स्वतःची हाय-स्पीड रेल्वे प्रणाली प्रगतीचा आदर्श ठरेल.
मुंबई-अहमदाबाद बुलेट ट्रेन प्रकल्प हा भारतातील रेल्वे क्षेत्रातील मैलाचा दगड ठरणार आहे. जपानी ट्रेन येण्यास उशीर होत असला तरी, स्वदेशी वंदे भारत गाड्यांमुळे हाय-स्पीड ट्रॅकचा जलद वापर सुरू होईल. 2027 पासून वंदे भारत गाड्यांचे संचालन सुरू होईल, आणि भारताची स्वदेशी बुलेट ट्रेन प्रणाली एक नवीन युगाची सुरुवात करेल.
