भारतीय रेल्वेने देशातील पहिली हायड्रोजन ट्रेन विकसित करण्याच्या दिशेने मोठी झेप घेतली आहे. रेल्वे मंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी नुकतेच राज्यसभेत ही घोषणा केली. ही ट्रेन केवळ लांबी आणि ताकदीच्या बाबतीतच नव्हे, तर तंत्रज्ञानाच्या प्रगत पातळीवरही जगात अव्वल ठरेल.
भारताची हायड्रोजन ट्रेन का असेल खास ?
रेल्वेमंत्र्यांनी स्पष्ट केले की, भारतातील पहिली हायड्रोजन ट्रेन पूर्णपणे स्वदेशी तंत्रज्ञानावर विकसित केली जात आहे. या ट्रेनसाठी डिझेल इलेक्ट्रिक मल्टिपल युनिट (DEMU) रेकवर हायड्रोजन इंधन पेशींचे रेट्रोफिटिंग केले जात आहे. रेल्वे रिसर्च डिझाईन अँड स्टँडर्ड्स ऑर्गनायझेशन (RDSO) ने या ट्रेनच्या तांत्रिक स्पेसिफिकेशन्स तयार केली आहेत.
हायड्रोजन ट्रेनच्या विकासाविषयी माहिती देताना, रेल्वेमंत्री म्हणाले की हायड्रोजन रिफिलिंगसाठी एकात्मिक हायड्रोजन उत्पादन-साठवण-वितरण सुविधा विकसित केली जाणार आहे. यासाठी पेट्रोलियम आणि स्फोटक सुरक्षा संघटना (PESO) कडून आवश्यक मंजुरी घेण्यात येत आहे.
जगातील इतर देशांना भारताने कसे मागे टाकले ?
सध्या जगभरात केवळ चार देशांनी हायड्रोजन ट्रेन विकसित केल्या आहेत: जर्मनी,फ्रान्स, स्वीडन,चीन
तथापि, भारतीय हायड्रोजन ट्रेन या चारही देशांना अनेक बाबतीत मागे टाकणार आहे. सध्या अस्तित्वात असलेल्या हायड्रोजन ट्रेनचे इंजिन ५०० ते ६०० हॉर्सपॉवरची ऊर्जा निर्माण करते, परंतु भारतीय रेल्वेची हायड्रोजन ट्रेन तब्बल १२०० हॉर्सपॉवर निर्माण करेल. म्हणजेच, ही जगातील सर्वात शक्तिशाली हायड्रोजन ट्रेन असेल, जी सध्याच्या ट्रेन्सपेक्षा जवळपास दुप्पट ताकदीची असेल.
भारतीय हायड्रोजन ट्रेनचा महत्त्वाचा टप्पा
रेल्वेमंत्र्यांनी या ट्रेनला भारतीय रेल्वेच्या स्वच्छ आणि हरित भविष्यासाठीचा एक मोठा उपक्रम म्हणून संबोधले आहे. पर्यायी ऊर्जा स्रोतांचा अधिकाधिक वापर करण्याच्या दृष्टीने, ही ट्रेन भारताच्या ग्रीन एनर्जी मोहिमेसाठी एक मोठे पाऊल असेल.
भारतीय हायड्रोजन ट्रेन शक्तिशाली इंजिन, अत्याधुनिक तंत्रज्ञान आणि पूर्णतः स्वदेशी डिझाइनसह तयार केली जात आहे. ही ट्रेन इतर देशांच्या तुलनेत अधिक लांब आणि जास्त ताकदवान असणार आहे. त्यामुळे, रेल्वे क्षेत्रात भारत एका नवीन युगाकडे वाटचाल करत आहे. हे पाहणे उत्साहवर्धक असेल की भारतीय हायड्रोजन ट्रेन जागतिक पातळीवर नवीन विक्रम प्रस्थापित करते का!
