Cibil Score : तुम्ही कोणत्याही बँकेत कर्ज घेण्यासाठी गेलात तर सर्वात आधी बँक तुमचा सिबिल स्कोर चेक करत असते. सिबिल स्कोर चांगला असला तरच बँकेकडून लवकर कर्ज मंजूर केले जाते अन कमी व्याजदरात कर्ज दिले जाते. पण अनेकांचा CIBIL स्कोअर काही कारणासत्व खराब होतो.
दरम्यान अनेकांना सिबिल स्कोर खराब झाल्यानंतर तो सुधारण्यासाठी किती वेळ लागतो, तो कसा सुधारला जातो याबाबत अनेक लोक अनभिज्ञ असतात. म्हणून आज आपण सिबिल स्कोर कसा सुधारला जाऊ शकतो अन तो किती महिन्यात सुधारतो याची माहिती पाहणार आहोत.
सिबिल स्कोर 300-900 दरम्यान असतो
जेव्हा कर्जाचा विषय निघतो, तेव्हा सर्वप्रथम CIBIL स्कोअरची चर्चा होते, कारण हा स्कोअर बँक किंवा वित्तीय संस्थांकडून कर्ज मिळवण्यासाठी महत्त्वाचा असतो. हा स्कोअर तुमच्या मागील कर्ज परतफेडीच्या इतिहासावर आधारित ठरवला जातो आणि तो तुमच्या आर्थिक विश्वासार्हतेचे प्रतिबिंब असतो. बँका आणि इतर वित्तीय संस्था याच्या आधारे ठरवतात की तुम्हाला कर्ज मंजूर करायचे की नाही आणि त्यावर व्याजदर किती लावायचा.
कर्जावरील व्याजदर हा तुमच्या क्रेडिट स्कोअरवर अवलंबून असतो. जर स्कोअर चांगला असेल, तर तुम्हाला कमी व्याजदराने कर्ज मिळते, परंतु जर तो खराब असेल, तर अधिक व्याजदर भरावा लागतो. त्यामुळे CIBIL स्कोअर कमी झाल्यास त्याला सुधारण्याचा विचार केला जातो. पण तो सुधारायला किती वेळ लागतो आणि हा स्कोअर कशामुळे खराब होतो, हे समजून घेणे आवश्यक आहे. CIBIL स्कोअर हा तीन अंकी क्रमांक असतो आणि तो 300 ते 900 दरम्यान असतो.
सिबिल स्कोर किती असायला हवा?
सिबिल स्कोर 300 ते 550 च्या दरम्यान असेल, तर बहुतेक बँका तो खराब मानतात. जर स्कोअर 550 ते 650 दरम्यान असेल, तर तो सरासरी मानला जातो आणि अशा परिस्थितीत बँका काही अटींवर कर्ज मंजूर करतात. मात्र, जर स्कोअर 750 ते 900 च्या दरम्यान असेल, तर तो उत्कृष्ट मानला जातो आणि अशा व्यक्तींना कर्ज सहज मिळते तसेच त्यावर व्याजदरही तुलनेने कमी असतो.
सिबिल स्कोर खराब होण्याची कारणे
CIBIL स्कोअर खराब होण्याची अनेक कारणे असतात. वेळेवर हप्ते न भरणे, कर्जाची थकबाकी राहणे, क्रेडिट कार्डची थकबाकी न चुकवणे, क्रेडिट युटिलायझेशन रेशो उच्च असणे इत्यादी गोष्टी स्कोअर नकारात्मकपणे प्रभावित करतात. याशिवाय, जर तुम्ही संयुक्त कर्ज घेतले असेल किंवा कोणासाठी हमीदार असाल आणि त्या व्यक्तीने कर्ज परतफेड न केल्यास, त्याचा परिणाम तुमच्या स्कोअरवरही होतो.
सिबिल स्कोर कसा सुधारावा अन यासाठी किती महिने लागतात
CIBIL स्कोअर सुधारण्यासाठी काही महत्त्वाचे उपाय करता येतात. सर्वप्रथम, गरजेपेक्षा जास्त कर्ज घेणे टाळा आणि घेतलेले कर्ज वेळेवर परत करा. क्रेडिट कार्डचा वापर त्याच्या कमाल मर्यादेच्या 30 टक्क्यांपेक्षा जास्त करू नका आणि त्याचे हप्ते नियमितपणे भरा. वारंवार असुरक्षित कर्ज घेण्याची चूक टाळा. जर तुम्ही एखाद्यासाठी हमीदार असाल, तर हा निर्णय घेण्यापूर्वी विचारपूर्वक निर्णय घ्या. वेळोवेळी तुमचा क्रेडिट स्कोअर तपासा आणि कोणतीही चूक असल्यास ती त्वरित सुधारण्याचा प्रयत्न करा.
CIBIL स्कोअर सुधारण्यासाठी सहसा 6 महिने ते 1 वर्ष लागते. जर स्कोअर अत्यंत खराब असेल, तर सुधारण्यासाठी अधिक वेळ लागू शकतो. एकाच दिवसात किंवा काही आठवड्यांत हा स्कोअर सुधारला जात नाही. मात्र, शिस्तबद्ध आर्थिक नियोजन आणि योग्य क्रेडिट व्यवस्थापन केल्यास हळूहळू स्कोअर सुधारतो.
काही लोकांचा CIBIL स्कोअर निगेटिव्ह किंवा मायनस असतो. जेव्हा कोणी कधीही कर्ज घेतलेले नसते आणि कोणताही क्रेडिट इतिहास नसतो, तेव्हा स्कोअर मायनस दर्शवला जातो. अशा लोकांना बँक कर्ज देताना संकोच करते, कारण त्यांचा कर्ज परतफेडीचा इतिहास ज्ञात नसतो. अशा परिस्थितीत, दोन उपाय उपयुक्त ठरतात. पहिला म्हणजे, क्रेडिट कार्ड घेऊन त्याचा वापर सुरू करणे आणि वेळेवर देयके भरणे. असे केल्यास, 2 ते 3 आठवड्यांत CIBIL स्कोअर अपडेट होतो.
दुसरा पर्याय म्हणजे बँकेत 10,000 किंवा 20,000 रुपयांच्या लहान एफडी (Fixed Deposit) करणे आणि त्यावर ओव्हरड्राफ्ट सुविधेअंतर्गत कर्ज घेणे. जेव्हा या एफडीवरून व्यवहार सुरू होतो, तेव्हा क्रेडिट प्रोफाइल सक्रिय होते आणि त्यामुळे CIBIL स्कोअर सुधारण्यास मदत मिळते. अशा प्रकारे योग्य आर्थिक शिस्त पाळून आणि जबाबदारीने कर्ज हाताळून, खराब झालेला CIBIL स्कोअर सुधारता येतो.
