Liquor Storage:- भारतातील बहुतांश राज्यांमध्ये प्रत्येक व्यक्तीला मर्यादित प्रमाणात दारू बाळगण्याची परवानगी आहे. मात्र कोणत्याही व्यक्तीकडे ठरवलेल्या मर्यादेपेक्षा अधिक प्रमाणात दारू आढळल्यास त्याला कायदेशीर कारवाईला सामोरे जावे लागू शकते. प्रत्येक राज्याचे स्वतःचे उत्पादन शुल्क कायदे (Excise Laws) आहेत.
त्यामुळे राज्यानुसार दारू साठवण्याच्या नियमांमध्ये थोडाफार फरक असू शकतो. दिल्ली उच्च न्यायालयाच्या एका महत्त्वाच्या निकालानुसार २५ वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या व्यक्तीसाठी घरात ठराविक प्रमाणात मद्य साठवणे कायदेशीर आहे.
दिल्ली उत्पादन शुल्क कायद्यानुसार
दिल्ली उत्पादन शुल्क कायद्याच्या नियमानुसार एखाद्या व्यक्तीकडे ९ लिटर व्हिस्की, जिन, रम आणि वोडका असू शकते. तर त्याच वेळी १८ लिटर बिअर ठेवण्याची परवानगी आहे.
याशिवाय वाइन आणि अल्कोपॉप्ससाठीही १८ लिटरपर्यंतची मर्यादा आहे. या मर्यादेपेक्षा अधिक प्रमाणात मद्य साठवल्यास कायद्याचा भंग झाल्याचे मानले जाते आणि संबंधित व्यक्तीवर दंड किंवा अन्य कायदेशीर कारवाई होऊ शकते.
दिल्लीतील चर्चित प्रकरण आणि न्यायालयाचा निकाल
२००९ साली दिल्ली पोलिसांनी एका घरावर छापा टाकून १३२ दारूच्या बाटल्या जप्त केल्या होत्या. यात ५१.८ लिटर व्हिस्की, जिन, रम आणि वोडका तसेच ५५.४ लिटर बिअर समाविष्ट होती. पोलिसांनी हा साठा बेकायदेशीर असल्याचे सांगत घरमालकाविरोधात एफआयआर दाखल केला.
मात्र न्यायालयात जेव्हा ही केस उघडकीस आली तेव्हा समजले की हे कुटुंब एकत्र कुटुंबपद्धतीने राहत होते आणि त्यातील सहा सदस्य २५ वर्षांपेक्षा जास्त वयाचे होते. परिणामी एकूण लोकसंख्येनुसार हा दारूचा साठा नियमांचे उल्लंघन करणारा नव्हता. या संदर्भात न्यायालयाने महत्त्वाचा निकाल देत एफआयआर रद्द केला आणि आरोपींवरील कारवाई नाकारली.
दारू साठवण्याच्या नियमांचे उल्लंघन केल्यास काय होऊ शकते?
भारताच्या विविध राज्यांमध्ये दारू साठवण्याच्या वेगवेगळ्या मर्यादा आणि नियम आहेत. अनेक राज्यांत जर एखाद्या व्यक्तीकडे ठरलेल्या मर्यादेपेक्षा अधिक प्रमाणात मद्य सापडले तर त्याला मोठ्या दंडाला किंवा अगदी तुरुंगवासालाही सामोरे जावे लागू शकते.
काही राज्यांमध्ये दारू साठवण्यासाठी विशेष परवाना आवश्यक असतो. उदा. महाराष्ट्रात जर एखाद्या व्यक्तीकडे १२ युनिट (१ युनिट = ७५० मिली) पेक्षा जास्त मद्य असेल तर त्याला मद्य परवाना घ्यावा लागतो.
नियम पाळा आणि कायदेशीर अडचणी टाळा
दारूचा बेकायदेशीर साठा हा गुन्हा मानला जातो. जर एखाद्या व्यक्तीकडे जास्त प्रमाणात दारू सापडली आणि त्यासाठी आवश्यक परवाना नसेल तर पोलिस कारवाई करू शकतात आणि दारू जप्त केली जाऊ शकते. काही प्रकरणांमध्ये गुन्ह्याचे गांभीर्य पाहता संबंधित व्यक्तीला तुरुंगवासाची शिक्षा होऊ शकते.
त्यामुळे तुम्ही कोणत्या राज्यात आहात तिथल्या दारू साठवण्याच्या मर्यादा काय आहेत. याची पूर्ण माहिती असणे गरजेचे आहे. योग्य प्रमाणात आणि नियमांनुसार दारू साठवल्यास कोणत्याही कायदेशीर अडचणी येणार नाहीत.मात्र नियम मोडल्यास मोठा आर्थिक फटका किंवा कायदेशीर गुंतागुंत होऊ शकते.
