अहिल्यानगर (१८ मार्च २०२५) – जिल्ह्यातील मानव-बिबट्या संघर्ष दिवसेंदिवस तीव्र होत असून, बिबट्यांना जेरबंद करणे वनविभागासमोर मोठे आव्हान ठरत आहे. पारंपरिक पद्धतीने पिंजरे लावून बिबट्यांचा शोध घेणे अनेकदा अपयशी ठरते.
त्यामुळे आता अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाच्या मदतीने बिबट्यांचा शोध घेण्यासाठी वनविभागाच्या रेस्क्यू टीममध्ये ‘थर्मल थ्रीटी’ ड्रोनचा समावेश केला जाणार आहे. पुढील दोन दिवसांत हा ड्रोन रेस्क्यू टीमच्या ताफ्यात दाखल होणार असल्याची माहिती वनविभागाचे उपसंचालक धर्मवीर सालविठ्ठल यांनी दिली.
ड्रोनद्वारे बिबट्यांचा शोध
वनविभागाने बिबट्यांचा अचूक शोध घेण्यासाठी सात लाख रुपये किमतीचा अत्याधुनिक ‘थर्मल थ्रीटी’ ड्रोन खरेदी केला आहे. या ड्रोनच्या मदतीने दिवस आणि रात्रीही बिबट्याचा शोध घेता येणार आहे.
थर्मल सेन्सर तंत्रज्ञान: झाडाझुडपांच्या आड लपलेल्या बिबट्याचा थर्मल सेन्सरद्वारे शोध घेता येईल.
१० किमी पर्यंतची व्याप्ती: ड्रोन दोन्ही बाजूला प्रत्येकी ५ किमी अंतरावर देखरेख ठेवू शकतो.
रात्रीही प्रभावी: इनफ्रारेड थर्मल सेन्सरमुळे रात्रीच्या अंधारातही प्राणी सहज ओळखता येतो.
लांब वेळेसाठी बॅटरी: या ड्रोनची बॅटरी ४५ मिनिटांपर्यंत टिकते, तसेच ४ बॅटरी आणि चार्जर असल्याने दिवसभर ड्रोन वापरणे शक्य होणार आहे.
सुरुवातीला संगमनेरमध्ये ड्रोनचा वापर
संगमनेर वनविभागाच्या रेस्क्यू टीममध्ये प्रथम या ड्रोनचा समावेश केला जाणार आहे. त्यानंतर दुसऱ्या टप्प्यात अहिल्यानगर आणि तिसऱ्या टप्प्यात राहुरी वनविभागात ड्रोन वितरित केले जाईल. जिल्ह्यातील इतर भागांसाठीही वनविभागाने शासनाकडे प्रस्ताव पाठवला आहे.
अवैध तस्करीवरही ड्रोनची नजर
बिबट्यांचा शोध घेण्याबरोबरच हा ड्रोन अवैध उत्खनन, वाळू तस्करी आणि जंगलातील अन्य बेकायदेशीर कारवायांवर लक्ष ठेवण्यास मदत करणार आहे.
स्वयंचलित लोकेशन ट्रॅकिंग: ठराविक लोकेशन फीड केल्यानंतर ड्रोन आपोआप त्या ठिकाणी जाऊन छायाचित्रे पाठवतो.
स्पीकर सिस्टीम: दुर्गम भागांमध्ये संदेश देण्यासाठी ड्रोनमध्ये स्पीकर सिस्टीमचा समावेश आहे.
कमी आवाज: ड्रोन हवेत उडाल्यावर त्याचा आवाज कमी असल्याने इतरांना त्याची माहिती सहज होत नाही.
ड्रोनमुळे बिबट्यांचा शोध सोपा
“गडचिरोलीतील जंगलात हे ड्रोन यशस्वीपणे वापरण्यात आले आहे. आता संगमनेर, अकोले, राहुरी, कोपरगाव आणि पारनेर भागातील बिबट्यांचा शोध घेण्यासाठीही त्याचा वापर केला जाणार आहे. आधुनिक तंत्रज्ञानामुळे वन्यजीव बचाव मोहिमा अधिक जलद आणि अचूक होतील.— धर्मवीर सालविठ्ठल, उपसंचालक, वनविभाग
नवीन तंत्रज्ञानामुळे अधिक सुरक्षितता
बिबट्यांचा धोका टाळण्यासाठी अत्याधुनिक ड्रोनचा वापर हा मोठा सकारात्मक बदल ठरणार आहे. वनविभागाच्या या पुढाकारामुळे बिबट्यांना वेळीच जेरबंद करून नागरिकांची सुरक्षा अधिक चांगल्या प्रकारे केली जाईल.
