मुंबई: भारताच्या रत्ने आणि दागिने क्षेत्राला फेब्रुवारी २०२५ मध्ये मोठा फटका बसला आहे. अमेरिका आणि चीनमधील मागणीत सातत्याने घट झाल्यामुळे या महिन्यात रत्ने आणि दागिन्यांची निर्यात गेल्या वर्षीच्या फेब्रुवारीच्या तुलनेत २३.४९ टक्क्यांनी कमी झाली आहे.
रत्ने आणि दागिने निर्यात प्रोत्साहन परिषदेच्या (GJEPC) आकडेवारीनुसार, फेब्रुवारी २०२५ मध्ये निर्यात २,४२२.९ दशलक्ष डॉलर्स (२१,०८५.०३ कोटी रुपये) इतकी झाली, तर मागील वर्षी याच कालावधीत ती ३,१६६.६६ दशलक्ष डॉलर्स (२६,२६८.६ कोटी रुपये) होती. ही घट प्रामुख्याने जागतिक बाजारपेठेतील मंदी आणि भौगोलिक-राजकीय तणावामुळे झाल्याचे दिसून येते.
एप्रिल २०२४ ते फेब्रुवारी २०२५ या कालावधीतही रत्ने आणि दागिन्यांच्या निर्यातीत १३.४३ टक्क्यांची घट नोंदवली गेली. या कालावधीत एकूण निर्यात २५,७३२.७२ दशलक्ष डॉलर्स (२,१७,१४८.२६ कोटी रुपये) इतकी झाली, जी मागील वर्षीच्या याच कालावधीतील २९,७२४.१३ दशलक्ष डॉलर्स (२,४६,१०५.९६ कोटी रुपये) पेक्षा कमी आहे.
GJEPC चे अध्यक्ष किरीट भन्साळी यांनी सांगितले की, अमेरिका, चीन आणि G7 राष्ट्रांसह प्रमुख निर्यात बाजारपेठांमधील मागणी कमी झाल्यामुळे ही परिस्थिती उद्भवली आहे. याशिवाय, कच्च्या हिऱ्यांच्या किमतीत १०-१५ टक्क्यांची सुधारणा झाल्यानेही निर्यात मूल्यावर परिणाम झाला आहे. सध्याच्या जागतिक तणावामुळे ग्राहकांचा विश्वासही डळमळला आहे, ज्याचा थेट परिणाम या उद्योगावर झाला आहे.
फेब्रुवारीमध्ये पैलू पडलेल्या आणि पॉलिश केलेल्या हिऱ्यांची निर्यातही गतवर्षीच्या तुलनेत २०.२ टक्क्यांनी घसरली. ही निर्यात १,३६२.६७ दशलक्ष डॉलर्स (११,८६०.७१ कोटी रुपये) इतकी झाली,
तर मागील वर्षी याच महिन्यात ती १,७०७.६२ दशलक्ष डॉलर्स (१४,१६४.१ कोटी रुपये) होती. सोन्याच्या दागिन्यांच्या निर्यातीतही १८.०९ टक्क्यांची घट दिसून आली. फेब्रुवारी २०२५ मध्ये ही निर्यात ७५२.७६ दशलक्ष डॉलर्स (६,५४९.४६ कोटी रुपये) इतकी झाली,
जी मागील वर्षी ९१९.०४ दशलक्ष डॉलर्स (७,६२४.३७ कोटी रुपये) होती. याचप्रमाणे, लॅबमध्ये तयार केलेल्या (लॅब ग्रोन) हिऱ्यांची पॉलिश केलेली निर्यात १९.५८ टक्क्यांनी कमी होऊन ११२.०५ दशलक्ष डॉलर्स (९७५.२२ कोटी रुपये) इतकी झाली, जी मागील वर्षी १३९.३३ दशलक्ष डॉलर्स (१,१५५.७९ कोटी रुपये) होती.
या निर्यातीतील घट भारताच्या रत्ने आणि दागिने उद्योगासाठी चिंतेची बाब आहे. जागतिक बाजारपेठेतील मंदी आणि कच्च्या मालाच्या किमतीतील चढउतार यामुळे हा उद्योग सध्या आव्हानात्मक परिस्थितीतून जात आहे.
तरीही, उद्योगातील तज्ज्ञांचे मत आहे की, जर भौगोलिक-राजकीय परिस्थितीत सुधारणा झाली, तर पुढील काही महिन्यांत मागणी वाढण्याची शक्यता आहे. तूर्तास, या क्षेत्राला आपली चमक पुन्हा मिळवण्यासाठी धोरणात्मक उपाय आणि बाजारपेठेच्या नवीन संधींचा शोध घ्यावा लागेल.
