अहिल्यानगर- जिल्हा पशुसंवर्धन विभागामार्फत २१ वी पशुगणना सुरू करण्यात आली असून, यंदाच्या सर्वेक्षणात जिल्ह्यातील पशुधनाचा अधिक अचूक अंदाज घेतला जात आहे. पाच वर्षांपूर्वी, २०१९ मध्ये झालेल्या गणनेवेळी ९ लाख ११ हजार कुटुंबांचे सर्वेक्षण करून १७ लाख ६७ हजार पशुधनाची नोंद झाली होती.
मात्र, यंदाच्या सर्वेक्षणात जिल्ह्यातील कुटुंबसंख्या १० लाख १५ हजारांवर पोहोचली असून, अद्याप २५० कुटुंबांचे सर्वेक्षण बाकी आहे.
प्रथमच पशुगणना ऑनलाइन आणि ऑफलाइन या दोन्ही पद्धतीने केली जात असून, त्रिस्तरीय यंत्रणेद्वारे सर्वेक्षण अधिक अचूक केले जात आहे. याचा उपयोग शासनाला शेती, दुग्ध व्यवसाय आणि पशुसंवर्धनाच्या धोरणांसाठी महत्त्वपूर्ण ठरेल.
२०१९ मध्ये झालेल्या सर्वेक्षणात १३.७८ लाख गोवंश, २.६१ लाख मेंढ्या, ८९ लाख कोंबड्या आणि १२.९४ लाख शेळ्यांची नोंद झाली होती. विशेष म्हणजे त्यावेळी जिल्ह्यात पाच उंटही नोंदवले गेले होते.
गणनेच्या कामासाठी ३६५ पदवीधर प्रगणकांची नेमणूक करण्यात आली आहे. ग्रामीण भागात ३ हजार कुटुंबांमागे एक प्रगणक, तर शहरी भागात ४ हजार कुटुंबांमागे एक प्रगणक असे प्रमाण ठेवण्यात आले आहे. प्रगणकांना प्रतिकुटुंब ७ रुपये मानधन दिले जात आहे.
आतापर्यंत ८०.२७ टक्के सर्वेक्षण पूर्ण झाले असून, जामखेड तालुक्यात १०० टक्के गणना पूर्ण झाली आहे. इतर तालुक्यांतील प्रगती पुढीलप्रमाणे आहे:
कर्जत – ९०%, अहिल्यानगर – ९०%, अकोले – ८७%, कोपरगाव – ८६%, राहुरी – ८५%, राहाता – ७७%, संगमनेर – ८३%, नेवासे – ७६%, श्रीरामपूर – ८३%, पारनेर – ७२%, शेवगाव – ६८%, पाथर्डी – ६५%, श्रीगोंदे – ६१%
२०१९ मध्ये झालेल्या २० व्या पशुगणनेच्या तुलनेत कुटुंबसंख्या १.४ लाखांनी वाढल्याचे स्पष्ट झाले आहे. त्यामुळे जिल्ह्यातील पशुधनसंख्येतही वाढ होण्याची शक्यता आहे. पशुसंवर्धन विभागाच्या या गणनेचा अहवाल अंतिम झाल्यानंतर पशुपालक आणि शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वपूर्ण धोरणे ठरवण्यासाठी तो उपयोगी ठरणार आहे.
