अहिल्यानगर- शिर्डी हे साई बाबांचे जागतिक कीर्तीचे तीर्थक्षेत्र आहे. येथे धार्मिक पर्यटन वाढत असताना भिक्षेकऱ्यांची संख्याही वेगाने वाढत चालली आहे. या वाढत्या संख्येमुळे प्रशासनाला भिक्षेकऱ्यांना पकडून स्वीकार केंद्रात दाखल करण्याची वेळ आली आहे. विशेष म्हणजे, अनेक भिक्षेकरी व्यसनांच्या अधीन झाले असून, ही समस्या आता अधिकच गंभीर बनली आहे. काही भिक्षेकरी नशेसाठीच भिक्षा मागत असल्याचा संशय व्यक्त होत आहे.
भिक्षेकऱ्यांची गर्दी
शिर्डीत दरवर्षी जगभरातून साईभक्त दर्शनासाठी येतात. राज्यात भिक्षा मागण्यावर बंदी असूनही, गेल्या अनेक वर्षांपासून शिर्डीच्या रस्त्यांवर भिक्षेकऱ्यांची गर्दी दिसते. साईभक्तांकडून मिळणारे भरघोस दान आणि देवस्थानकडून मिळणारे दोन वेळचे मोफत अन्न यामुळे परराज्यातूनही भिक्षेकरी शिर्डीकडे आकर्षित होत आहेत.
याचा परिणाम म्हणून भिक्षेकरी एकत्र जमून नशा करतात, रस्त्यांवर झोपतात आणि नशेच्या धुंदीत साईभक्तांना त्रास देतात. काही वेळा त्यांचे वर्तन आक्षेपार्ह ठरते, ज्यामुळे भाविकांमध्ये नाराजी पसरते.
पोलिसांची कारवाई
या परिस्थितीवर नियंत्रण मिळवण्यासाठी पोलिसांनी भिक्षेकऱ्यांवर कारवाई सुरू केली आहे. गेल्या शुक्रवारी राहाता पोलिसांनी ४९ भिक्षेकऱ्यांना ताब्यात घेऊन भिक्षेकरी स्वीकार केंद्रात पाठवले. या कारवाईदरम्यान अनेक आश्चर्यकारक खुलासे झाले.
काही भिक्षेकरी स्वतःला उच्चशिक्षित असल्याचे सांगतात, तर अनेकजण मध्य प्रदेश, बिहार आणि राजस्थानमधून शिर्डीत आल्याचे समोर आले आहे. चौकशीसाठी पोलिसांनी हे प्रकरण न्यायालयातही मांडले आहे. केंद्रात दाखल झाल्यानंतर भिक्षेकऱ्यांना व्यसनांपासून दूर ठेवण्यात आले, परंतु यामुळे काहींची प्रकृती ढासळली.
उपचारासाठी रुग्णालयात दाखल केलेल्या चार भिक्षेकऱ्यांचा मृत्यू झाला. व्यसनांशिवाय राहता न येणे ही गंभीर चिंतेची बाब आहे, जी भिक्षेकऱ्यांच्या व्यसनाधीनतेची तीव्रता दर्शवते.
व्यसनेच्या आहारी
शिर्डी देवस्थान परिसरात कायमस्वरूपी कडक सुरक्षा व्यवस्था आणि स्वतंत्र पोलिस ठाणे असूनही भिक्षेकऱ्यांना दारू आणि गांजा सहज मिळत आहे. हे व्यसनाधीन भिक्षेकरी आता शिर्डीसाठी मोठी समस्या बनले आहेत.
या समस्येची मुळे शोधून ती उपटून टाकण्याचे आव्हान प्रशासनासमोर आहे. भिक्षेकऱ्यांना नशेच्या पदार्थांचा पुरवठा कोणाकडून होतो, याचा तपास करणे आणि त्यावर कठोर कारवाई करणे गरजेचे आहे. अन्यथा, शिर्डीच्या पवित्र प्रतिमेला धक्का बसण्याची शक्यता आहे.
भिक्षेकरी स्वीकार केंद्र
श्रीगोंदा तालुक्यातील विसापूर येथे शासनाद्वारे भिक्षेकरी स्वीकार केंद्र चालवले जाते. सध्या या केंद्रात १०३ भिक्षेकरी राहत आहेत. मात्र, या केंद्रात मूलभूत सुविधांचा, विशेषतः वैद्यकीय सुविधांचा तुटवडा आहे. वैद्यकीय सेवा उपलब्ध नसल्यामुळे भिक्षेकऱ्यांना रुग्णालयात हलवावे लागते. जर केंद्रातच वैद्यकीय सुविधा पुरवल्या गेल्या, तर भिक्षेकऱ्यांवर तिथेच उपचार करणे शक्य होईल, असे काहींचे मत आहे. या सुविधांचा अभाव भिक्षेकऱ्यांच्या पुनर्वसनात अडथळा ठरत आहे.
