मे महिना आला की, बाजारपेठेत कैरींची रेलचेल सुरू होते. गृहिणींची पावले वाळवणानंतर आता लोणच्याकडे वळत आहेत, आणि त्यासाठी बाजारात कैरी खरेदीची लगबग वाढली आहे. यावर्षी अवकाळी पावसाने कैरीच्या उत्पादनावर परिणाम केला आहे, त्यामुळे कैरीचे दर काहीसे वाढले आहेत. तरीही, चविष्ट आणि आरोग्यदायी घरगुती लोणचे बनवण्यासाठी गृहिणी उत्साहाने तयारीला लागल्या आहेत. बाजारात लोणच्यासाठी लागणाऱ्या कैऱ्या मोठ्या प्रमाणात विक्रीस आल्या आहेत.
कैरीच्या लोणच्याची क्रेझ
मे महिन्यात कैरीचा हंगाम जोरात सुरू होतो. या काळात बाजारात कच्च्या कैऱ्यांची रेलचेल असते, आणि गृहिणी लोणचे बनवण्यासाठी उत्साहाने खरेदीला निघतात. घरगुती लोणचे केवळ चवीनेच नव्हे, तर आरोग्याच्या दृष्टिकोनातूनही उत्तम मानले जाते. घरात बनवताना मसाले, तेल आणि मीठ यांचे प्रमाण नियंत्रित करता येते, तसेच स्वच्छतेची विशेष काळजी घेता येते. यामुळे बाजारातील रेडिमेड लोणच्यांपेक्षा घरगुती लोणच्याला जास्त पसंती मिळते. यंदा अवकाळी पावसामुळे कैरीचे उत्पादन कमी झाले आहे, आणि त्याचा परिणाम बाजारातील दरांवर दिसून येत आहे.
कैरीचे बाजारातील दर
बाजारपेठेत सध्या लोणच्यासाठी लागणाऱ्या कच्च्या कैऱ्यांचा सरासरी दर ६० रुपये प्रति किलो आहे. काही ठिकाणी विक्रेते कैरी फोडून देण्याची सुविधा देतात, आणि त्यासाठी १५ ते २० रुपये प्रति किलो इतके शुल्क आकारले जाते. मोठ्या प्रमाणात कैरी खरेदी करणाऱ्या ग्राहकांना काही विक्रेते सवलतही देतात. अनेक गृहिणी घरीच कोयता फोडून आपल्याला हव्या त्या आकारात कैरीच्या फोडी तयार करतात, ज्यामुळे त्यांना खर्चात बचत होते आणि लोणच्याचा दर्जाही नियंत्रित राहतो. मसाले, खाद्यतेल आणि इतर सामग्रीसह एक किलो लोणचे बनवण्याचा खर्च साधारण ३०० ते ४०० रुपये इतका येतो. बाजारात रेडिमेड लोणच्याचा दरही ब्रँडनुसार ३०० ते ४०० रुपये प्रति किलो आहे, पण घरगुती लोणच्याची चव आणि आरोग्यदायी गुणवत्ता यामुळे गृहिणी घरीच लोणचे बनवण्याला प्राधान्य देतात.
लोणच्यासाठी कैरीची निवड
लोणच्यासाठी वापरल्या जाणाऱ्या कैऱ्या कडक, आंबट आणि पूर्णपणे कच्च्या असाव्यात. पिकलेल्या किंवा मऊ कैऱ्या लोणच्यासाठी योग्य ठरत नाहीत. लोणच्याच्या कैऱ्या साधारणपणे गोलाकार, मध्यम आकाराच्या आणि गडद हिरव्या रंगाच्या असतात. अहिल्यानगरात गावरान आंब्याच्या झाडांपासून मिळणाऱ्या कैऱ्यांना विशेष मागणी आहे, कारण त्यांची चव तीव्र आंबट आणि लोणच्यासाठी उत्तम असते. गृहिणी अशा कैऱ्या निवडण्यासाठी विशेष काळजी घेतात, जेणेकरून लोणच्याची चव आणि टिकाऊपणा उत्तम राहील. बाजारातून खरेदी करताना काही गृहिणी कैऱ्यांची गुणवत्ता तपासूनच खरेदी करतात, तर काही घरीच कोय फोडून आपल्या आवडीप्रमाणे फोडी तयार करतात.
घरगुती लोणच्याची खासियत
घरगुती लोणचे बनवण्याची प्रक्रिया केवळ चवीनेच नव्हे, तर आरोग्याच्या दृष्टिकोनातूनही फायदेशीर आहे. बाजारातील रेडिमेड लोणच्यांमध्ये दीर्घकाळ टिकवण्यासाठी काही रासायनिक घटकांचा वापर केला जाऊ शकतो, ज्यामुळे त्यांची चव नैसर्गिक राहत नाही आणि आरोग्याला धोका निर्माण होऊ शकतो. याउलट, घरगुती लोणच्यामध्ये मसाले, तेल आणि मीठ यांचे प्रमाण नियंत्रित करता येते, तसेच स्वच्छतेची खात्रीही करता येते. गृहिणी सांगतात की, घरच्या लोणच्याची चव आणि टिकाऊपणा याला बाजारातील लोणचे पर्याय तोड देऊ शकत नाही. यामुळे अनेक कुटुंबे दरवर्षी लोणच्याचा हंगाम साजरा करतात आणि आपल्या पारंपरिक रेसिपींचा वापर करून स्वादिष्ट लोणचे तयार करतात.
अवकाळी पावसाचा परिणाम
यावर्षी अवकाळी पावसाने कैरीच्या उत्पादनावर मोठा परिणाम केला आहे. सततच्या पावसामुळे अनेक ठिकाणी कैऱ्या गळून पडल्या, तर काही ठिकाणी उत्पादन कमी झाले. यामुळे बाजारात कैरीचे दर गेल्या वर्षीच्या तुलनेत वाढले आहेत. गेल्या वर्षी कैरीचा दर ४० ते ५० रुपये प्रति किलो होता, पण यंदा तो ६० रुपये प्रति किलोपर्यंत गेला आहे. या दरवाढीमुळे गृहिणींना लोणचे बनवण्याचा खर्चही काहीसा वाढला आहे. तरीही, घरगुती लोणच्याची चव आणि परंपरा जपण्यासाठी गृहिणी दरवाढीकडे दुर्लक्ष करून खरेदी करत आहेत.
