जगात कोणताही देश ‘महासत्ता’ का ठरतो, हे केवळ त्याच्या हाती असलेल्या शस्त्रास्त्रांवर किंवा सैन्यशक्तीवर अवलंबून नसते. खरंतर एखाद्या देशाची खरी ताकद ही त्याच्या आर्थिक स्थैर्याने, तांत्रिक प्रगतीने, सामाजिक रचनेने आणि जागतिक राजकारणातील प्रभावाने ठरते. या सर्व गोष्टी मिळूनच एखादा देश “सुपर पॉवर” म्हणजेच जगातील सर्वात प्रभावशाली देशांच्या यादीत स्थान मिळवतो.
आज आपण अशाच पाच देशांबद्दल जाणून घेणार आहोत जे केवळ लष्करी सामर्थ्यामुळे नव्हे, तर त्यांच्या आर्थिक ताकदीमुळे, राजनैतिक निर्णायक क्षमतेमुळे आणि वैज्ञानिक-विकासाच्या गतीमुळे जागतिक महासत्ता मानले जातात. आणि हो, भारत या यादीत नक्की कोणत्या क्रमांकावर आहे, हेही पाहणार आहोत.
अमेरिका
यादीत सर्वात अग्रेसर म्हणजे अमेरिका. जगातली सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था, प्रबळ लष्कर, नाविन्यपूर्ण विज्ञानशोध आणि जागतिक राजकारणात निर्णायक भूमिका यामुळे अमेरिका दीर्घकाळपासून जगात सर्वात प्रभावशाली देश म्हणून गणला जातो. त्याचे डॉलर हे जागतिक चलन मानले जाते आणि त्याच्या टेक्नॉलॉजी कंपन्या संपूर्ण जगावर वर्चस्व गाजवतात.
चीन
दुसऱ्या क्रमांकावर चीनचा उल्लेख करावा लागेल. गेल्या काही दशकांत चीनने आपली अर्थव्यवस्था इतकी वेगाने वाढवली की आज तो जगातील दुसऱ्या क्रमांकाची आर्थिक महासत्ता आहे. तांत्रिक क्षेत्रातही चीनची झपाट्याने प्रगती झाली आहे आणि लष्कराच्या बाबतीतही तो मोठ्या झपाट्याने विस्तार करत आहे.
जर्मनी
तिसरा क्रमांक जर्मनीचा. युरोपमधील सर्वात मजबूत अर्थव्यवस्था, निर्यातप्रधान धोरण आणि औद्योगिक तंत्रज्ञान यामुळे जर्मनी आजही जागतिक स्तरावर प्रभाव टाकतो. युरोपियन युनियनमधील अनेक निर्णयांमध्ये जर्मनीची भूमिका निर्णायक असते.
भारत
भारत यादीत चौथ्या क्रमांकावर आहे आणि ही बाब आपल्यासाठी अत्यंत अभिमानाची आहे. भारताची अर्थव्यवस्था झपाट्याने वाढते आहे, तर तंत्रज्ञान, अवकाश संशोधन, संरक्षण उत्पादन आणि डिजिटल क्रांती यात तो सतत पुढे जात आहे. आपल्या तरुण लोकसंख्येचा प्रभाव, स्टार्टअप्सची वाढ आणि राजकीय स्थैर्य भारताला जगाच्या केंद्रस्थानी घेऊन जात आहे. भारतीय लष्करही आज जगातील चौथ्या क्रमांकाचे बलाढ्य लष्कर मानले जाते.
जपान
पाचव्या स्थानी जपान आहे. छोट्या आकाराचा हा देश, पण त्याची तांत्रिक प्रगती, ऑटोमोबाईल आणि इलेक्ट्रॉनिक उत्पादन क्षेत्रातलं वर्चस्व आणि जागतिक व्यापारातली भूमिका अत्यंत प्रभावशाली आहे.
