Ahilyanagar News: अहिल्यानगर- बालकांच्या मोफत व सक्तीच्या शिक्षण अधिकार अधिनियमा (RTE Act, 2009) अंतर्गत वंचित आणि आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटकांतील मुलांना खासगी शाळांमध्ये २५ टक्के जागांवर मोफत प्रवेश दिला जातो. अहिल्यानगर जिल्ह्यात यंदा २०२५-२६ या शैक्षणिक वर्षात मागील पाच वर्षांच्या तुलनेत सर्वाधिक २,९५७ विद्यार्थ्यांनी आरटीई अंतर्गत प्रवेश घेतला आहे. मागील वर्षांच्या तुलनेत यंदा प्रवेश प्रक्रिया लवकर पूर्ण झाली असून, एकूण ३,२८४ जागांपैकी २,९५७ जागांवर प्रवेश निश्चित झाले. मात्र, काही शाळांना अपेक्षित प्रतिसाद न मिळाल्याने आणि अर्जातील त्रुटींमुळे काही जागा रिक्त राहिल्या.
आरटीई प्रवेश प्रक्रियेची रचना
आरटीई कायद्यांतर्गत, खासगी स्वयंअर्थसहाय्यित शाळा, विनाअनुदानित शाळा, पोलिस कल्याणकारी शाळा आणि मनपा शाळांमध्ये २५ टक्के जागा आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल (EWS) आणि वंचित घटकांसाठी राखीव ठेवल्या जातात. यंदा अहिल्यानगर जिल्ह्यात ३४८ शाळांनी या योजनेत सहभाग घेतला, ज्यामध्ये एकूण ३,२८४ जागा उपलब्ध होत्या. प्रवेश प्रक्रिया १४ जानेवारी २०२५ पासून सुरू झाली, आणि पालकांना ऑनलाइन अर्ज सादर करण्याचे आवाहन करण्यात आले. प्रवेशासाठी पालकांनी मुलांचे जन्म प्रमाणपत्र, पालकांचे उत्पन्न प्रमाणपत्र (वार्षिक उत्पन्न १ लाख रुपयांपेक्षा कमी), निवासाचा पुरावा, जातीचे प्रमाणपत्र (लागू असल्यास) आणि आधार कार्ड यासारखी कागदपत्रे सादर करणे आवश्यक होते. ही प्रक्रिया पूर्णपणे ऑनलाइन पद्धतीने student.maharashtra.gov.in या संकेतस्थळावर राबवली गेली.
प्रवेश संख्येत वाढ
मागील पाच वर्षांच्या तुलनेत यंदा आरटीई अंतर्गत प्रवेश संख्येत लक्षणीय वाढ झाली आहे. २०१८-१९ मध्ये जिल्ह्यात ५,४४६ जागांची क्षमता असताना केवळ ३,२५९ प्रवेश झाले होते. २०२१ ते २०२४ या कालावधीतही प्रवेशसंख्या उपलब्ध जागांपेक्षा कमी राहिली. मात्र, २०२५-२६ मध्ये ३,२८४ जागांपैकी २,९५७ जागांवर प्रवेश निश्चित झाले, जे मागील पाच वर्षांतील सर्वाधिक आहे. यंदा प्रवेश प्रक्रिया लवकर पूर्ण झाल्याने आणि अधिक पालकांनी अर्ज केल्याने ही वाढ शक्य झाली. तरीही, काही जागा रिक्त राहिल्या, ज्यामागे शाळांच्या निवडीतील पालकांचा कमी प्रतिसाद आणि अर्जातील त्रुटी हे प्रमुख कारण आहे.
अर्ज आणि सोडत प्रक्रिया
यंदा अहिल्यानगर जिल्ह्यात आरटीई अंतर्गत प्रवेशासाठी ११,५३९ विद्यार्थ्यांनी अर्ज दाखल केले. यापैकी बहुतांश अर्ज इंग्रजी आणि मराठी माध्यमांच्या स्वयंअर्थसहाय्यित शाळांसाठी होते, ज्यांना पालकांची विशेष पसंती आहे. अर्जाची पडताळणी केल्यानंतर अनेक अर्जांमध्ये त्रुटी आढळल्या, जसे की चुकीचे अंतर नोंदवणे, कागदपत्रांचा अभाव किंवा चुकीची माहिती. यामुळे अनेक अर्ज नामंजूर झाले. उर्वरित पात्र अर्जांमधून जवळच्या शाळांमध्ये २५ टक्के जागांसाठी सोडत पद्धतीने निवड करण्यात आली. ही सोडत प्रक्रिया पारदर्शकपणे राबवण्यात आली, आणि निवड झालेल्या विद्यार्थ्यांची यादी १४ फेब्रुवारी २०२५ रोजी जाहीर करण्यात आली. पालकांना १७ फेब्रुवारी ते १० मार्च २०२५ या कालावधीत प्रवेश निश्चित करण्याची संधी देण्यात आली.
मागील वर्षांशी तुलना
मागील पाच वर्षांच्या आकडेवारीनुसार, २०१८-१९ मध्ये ५,४४६ जागांच्या क्षमतेपैकी केवळ ३,२५९ प्रवेश झाले होते, जे उपलब्ध जागांपेक्षा कमी होते. २०२१ ते २०२४ या कालावधीतही प्रवेशसंख्या कमी राहिली, ज्यामागे कोविड-१९ महामारी, ऑनलाइन प्रक्रियेची मर्यादित माहिती आणि पालकांचा कमी प्रतिसाद यांचा समावेश होता. यंदा २०२५-२६ मध्ये प्रवेशसंख्या वाढून २,९५७ झाली, जे मागील वर्षांपेक्षा सुधारणा दर्शवते. यंदा लवकर सुरू झालेली प्रवेश प्रक्रिया आणि अधिक जागरूकता यामुळे ही वाढ शक्य झाली. तरीही, पूर्ण क्षमता वापरण्यासाठी प्रशासनाला अधिक जागरूकता आणि सुधारित प्रक्रियेची गरज आहे.
