अहिल्यानगर जिल्ह्यातील तब्बल १० हजार सैनिक देशाच्या सीमेवर बजावत आहेत सेवा, ‘या’ तालुक्यात आहेत सर्वात जास्त सैनिक

Ahilyanagar News: अहिल्यानगर- जिल्ह्याने स्वातंत्र्यापूर्वी आणि नंतरही आपली सैनिकी परंपरा अभिमानाने जपली आहे. सध्या जिल्ह्यातील सुमारे १० हजार जवान भारतीय सैन्यदल, नौदल, हवाईदल आणि इतर संरक्षण दलांमध्ये देशभर कार्यरत आहेत. विधानसभा निवडणुकीपूर्वी जिल्हा प्रशासनाने पोस्टल मतदानासाठी ९,६८६ जवानांची नोंद केली होती, तर नोंद न झालेल्या जवानांची संख्या ४०० ते ५०० असावी, असा अंदाज आहे. छत्रपती शिवाजी महाराजांचे वडील शहाजी राजे यांचे वास्तव्य, स्वातंत्र्यलढ्यातील योगदान आणि सैन्यातील पुढाकार यामुळे अहिल्यानगरचा इतिहास गौरवशाली आहे. ग्रामीण भागातील तरुणांचा सैन्यातील सहभाग आणि भरतीपूर्व प्रशिक्षण केंद्रांचे योगदान यामुळे जिल्ह्याने देशसेवेत आपले नाव उंचावले आहे.

ऐतिहासिक सैनिकी परंपरा

अहिल्यानगर जिल्ह्याचा सैनिकी इतिहास स्वातंत्र्यापूर्वीचा आहे. छत्रपती शिवाजी महाराजांचे वडील शहाजी राजे यांचे काही काळ या जिल्ह्यात वास्तव्य होते. भातोडी (नगर तालुका) आणि खर्चाची लढाई (जामखेड तालुका) यासारख्या ऐतिहासिक लढाया येथे झाल्या, ज्यांनी जिल्ह्याचा लढवय्या बाणा दाखवला. स्वातंत्र्यलढ्यातही अहिल्यानगरने महत्त्वाची भूमिका बजावली. ब्रिटिशांनी भारताचे पहिले पंतप्रधान पंडित जवाहरलाल नेहरू आणि इतर १२ नेत्यांना नगरच्या भुईकोट किल्ल्यात बंदिवासात ठेवले होते. लोकमान्य टिळक आणि महात्मा गांधी यांनी येथे प्रेरणादायी भाषणे दिली. श्रीरामपूर, पारनेर, श्रीगोंदा, पुणतांबे, पेमगिरी, आश्वी, बेलापूर, कोपरगाव, अकोले, बेलपिंपळगाव, बोधेगाव आणि भिंगारसारख्या गावांनी स्वातंत्र्यलढ्यात योगदान दिले. या ऐतिहासिक पार्श्वभूमीमुळे जिल्ह्यात सैनिकी परंपरेची पाळेमुळे खोलवर रुजली आहेत.

सैन्यातील सहभाग आणि पिढीजात परंपरा

अहिल्यानगर जिल्ह्यातील अनेक कुटुंबांनी सलग तीन-चार पिढ्यांपासून सैन्य परंपरा जपली आहे. विशेषतः ग्रामीण भागातील तरुणांचा सैन्यातील सहभाग लक्षणीय आहे. भारतीय सैन्यदल, नौदल, हवाईदल आणि सीमा सुरक्षा दलात जिल्ह्यातील जवान मोठ्या संख्येने कार्यरत आहेत. अनेक गावांमध्ये विद्यार्थीदशेपासूनच सैन्यात भरती होण्यासाठी तयारी केली जाते. भरतीपूर्व प्रशिक्षण केंद्रांमधून शारीरिक आणि मानसिक तयारी करून घेतली जाते, ज्यामुळे दरवर्षी शेकडो तरुण सैन्यात दाखल होतात. यामुळे जिल्ह्याने देशसेवेत आपले योगदान सातत्याने वाढवले आहे. सैन्यदलात कार्यरत जवानांचे कुटुंबीयही या परंपरेला पाठबळ देतात, ज्यामुळे देशभक्तीची भावना पिढ्यानपिढ्या पुढे जात आहे.

जवानांची तालुका-निहाय आकडेवारी

जिल्हा प्रशासनाने विधानसभा निवडणुकीपूर्वी पोस्टल मतदानासाठी सैन्यदलात कार्यरत जवानांची नोंद केली होती, ज्यामध्ये ९,६८६ जवानांची यादी तयार झाली. याशिवाय, नोंद न झालेल्या जवानांची संख्या ४०० ते ५०० असावी, असा प्रशासनाचा अंदाज आहे.

पारनेर तालुक्यात सर्वाधिक १,९६२ जवान (१,८९६ पुरुष, ६६ महिला), श्रीगोंदा तालुक्यात १,५५५ जवान (१,५१० पुरुष, ४५ महिला), राहुरी तालुक्यात १,११५ जवान (१,०८५ पुरुष, ३० महिला), शेवगाव तालुक्यात १,०३४ जवान (१,०११ पुरुष, २३ महिला), संगमनेर तालुक्यात ७६७ जवान (७२७ पुरुष, ४० महिला), कर्जत-जामखेड तालुक्यात ७०९ जवान (६९५ पुरुष, १४ महिला), अहमदनगर शहर तालुक्यात ६२० जवान (५७८ पुरुष, ४२ महिला), अकोले तालुक्यात ५३० जवान (५०७ पुरुष, २३ महिला), नेवासा तालुक्यात ३८४ जवान (३७५ पुरुष, ९ महिला), श्रीरामपूर तालुक्यात ३६५ जवान (३५९ पुरुष, ६ महिला), कोपरगाव तालुक्यात ३३४ जवान (३३० पुरुष, ४ महिला), आणि शिर्डी तालुक्यात ३३८ जवान (३३० पुरुष, ८ महिला). ही आकडेवारी जिल्ह्याच्या सैनिकी योगदानाची ताकद दर्शवते.

सैनिकी वारसा हा जिल्ह्याचा अभिमान

अहिल्यानगरच्या सैनिकी परंपरेने केवळ देशसेवेतच योगदान दिले नाही, तर स्थानिक समाजातही देशभक्ती आणि कर्तव्यनिष्ठेची भावना रुजवली आहे. सैन्यातील जवानांचे कुटुंबीय आणि त्यांच्या गावांमध्ये त्यांचा आदर केला जातो. अनेक गावांमध्ये सैनिकांचा सत्कार, स्मारके आणि सामुदायिक कार्यक्रम आयोजित केले जातात, ज्यामुळे तरुण पिढीला प्रेरणा मिळते.
स्वातंत्र्यलढ्यातील योगदान आणि सैन्य परंपरेची ही साखळी जिल्ह्याच्या सांस्कृतिक ओळखीचा अविभाज्य भाग बनली आहे. अहिल्यानगरचा सैनिकी वारसा हा केवळ जिल्ह्याचाच नव्हे, तर संपूर्ण देशाचा अभिमान आहे, आणि येत्या काळातही ही परंपरा असाच गौरव मिळवत राहील.