Ahilyanagar News: अहिल्यानगर- जिल्ह्यात शेतकऱ्यांचा नैसर्गिक शेतीकडे वाढता कल दिसून येत आहे. रासायनिक खते आणि कीटकनाशकांवर अवलंबून राहण्याऐवजी शेतकरी आता पर्यावरणपूरक आणि शाश्वत शेती पद्धतीचा अवलंब करत आहेत. या योजनेंतर्गत ४ हजार ७५० शेतकऱ्यांनी ४ हजार ७०० एकर क्षेत्रावर विषमुक्त अन्नधान्य उत्पादनाचा संकल्प केला आहे.
९४ शेतकरी गटांनी या उपक्रमात उत्स्फूर्त सहभाग नोंदवला असून, शेतकऱ्यांना प्रशिक्षण, मार्गदर्शन आणि सहकार्य पुरवले जात आहे. नैसर्गिक शेतीमुळे शेतकऱ्यांचा उत्पादन खर्च कमी होत आहे, जमिनीची सुपीकता वाढत आहे आणि आरोग्यदायी अन्नधान्याची निर्मिती होत आहे.
नैसर्गिक शेती अभियानाची सुरुवात
नैसर्गिक शेती अभियानाची सुरुवात २०१८ साली अमरावती विभागात ‘डॉ. पंजाबराव देशमुख जैविक शेती मिशन’ अंतर्गत झाली. या अभियानाचा मुख्य उद्देश आत्महत्याग्रस्त शेतकऱ्यांच्या कुटुंबांना आधार देणे आणि शाश्वत शेती पद्धतीचा प्रसार करणे हा होता. पहिल्या टप्प्यात अकोला, अमरावती, बुलढाणा, वाशिम, यवतमाळ आणि वर्धा या जिल्ह्यांतील १६ हजार हेक्टर क्षेत्र नैसर्गिक शेतीखाली आणण्यात यश मिळाले. दुसऱ्या टप्प्यात अहिल्यानगर जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांनीही या उपक्रमात मोठ्या प्रमाणावर सहभाग घेतला. राष्ट्रीय नैसर्गिक शेती अभियानांतर्गत राबवण्यात येणाऱ्या या मोहिमेमुळे रासायनिक खतांवरील अवलंब कमी होत आहे आणि पर्यावरणपूरक शेतीला चालना मिळत आहे.
नैसर्गिक शेतीची प्रक्रिया
नैसर्गिक शेती ही रासायनिक खते आणि कीटकनाशके टाळून पूर्णपणे नैसर्गिक घटकांवर आधारित आहे. यामध्ये स्थानिक गायीच्या शेण आणि मूत्रापासून तयार केलेले जीवामृत आणि घनजीवामृत यांचा वापर केला जातो. ग्रामपंचायत स्तरावर कृषी सखी आणि कृषी सहायकांची निवड केली जाते, जे इच्छुक शेतकऱ्यांचे अर्ज संकलित करतात आणि त्यांना शेतकरी गटांमध्ये सहभागी करतात. या गटांना विविध प्रशिक्षण आणि मार्गदर्शन दिले जाते. या पद्धतीत जैविक घटकांचा वापर केल्याने जमिनीची सुपीकता टिकून राहते आणि कमी खर्चात जास्त उत्पादन मिळते. यामुळे शेतकऱ्यांचे आर्थिक सक्षमीकरण होण्यास मदत होते.
नैसर्गिक शेतीचे फायदे
नैसर्गिक शेतीमुळे शेतकऱ्यांना अनेक फायदे मिळतात. प्रथम, रासायनिक खते आणि कीटकनाशकांचा वापर न केल्याने उत्पादन खर्चात लक्षणीय बचत होते. दुसरे, जैविक घटकांच्या वापरामुळे जमिनीचे आरोग्य सुधारते आणि सुपीकता वाढते. तिसरे, रसायनमुक्त शेतीमुळे पौष्टिक आणि सुरक्षित अन्नधान्याची निर्मिती होते, ज्यामुळे ग्राहकांचे आरोग्य सुधारते. याशिवाय, नैसर्गिक शेती पाण्याचे संधारण करते आणि पर्यावरणाचे रक्षण करते. ही शेती पद्धती निसर्गाशी सुसंगत असून, भविष्यातील अन्नसुरक्षेसाठी एक सक्षम पर्याय ठरते.
शेतकरी आणि ग्रामीण अर्थव्यवस्थेवर परिणाम
नैसर्गिक शेती अभियान शेतकऱ्यांच्या आर्थिक सक्षमीकरणासाठी आणि ग्रामीण अर्थव्यवस्थेला बळकटी देण्यासाठी महत्त्वाचे ठरत आहे. जिल्हास्तरीय संनियंत्रण समितीच्या मार्गदर्शनाखाली या योजनेची प्रभावी अंमलबजावणी होत आहे. शेतकरी गटांच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना सहकार्य आणि प्रशिक्षण मिळत असल्याने ते या पद्धतीकडे अधिकाधिक आकर्षित होत आहेत. यामुळे शेतमालाची गुणवत्ता सुधारत आहे आणि बाजारपेठेत त्याला चांगली मागणी मिळत आहे. शेतकऱ्यांचे आरोग्य, जमिनीची गुणवत्ता आणि पाण्याचा बचाव यामुळे ही शेती पद्धती काळाची गरज बनली आहे.
