अकोले- तालुक्यातील पोपेरवाडी, कोभाळणे गावात राहणाऱ्या पद्मश्री पुरस्कार विजेत्या राहीबाई पोपेरे यांनी पुन्हा एकदा शेतकऱ्यांसाठी मोठं पाऊल उचललं आहे.
बीजमाता म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या राहीबाईंनी खरीप हंगामापूर्वी शेतकऱ्यांना भरडधान्य आणि भाजीपाल्यासाठी गावरान, देशी बियाणे उपलब्ध करून देण्याची मोहीम हाती घेतली आहे.
त्यांनी शेतकऱ्यांना रासायनिक खते आणि बियाणे सोडून गावरान वाणांच्या लागवडीचं आवाहन केलं आहे आणि यासाठी त्यांनी बियाणे निर्मितीचं काम जोरात सुरू केलं आहे.
राहीबाईंची ही चळवळ आता फक्त महाराष्ट्रापुरती मर्यादित राहिली नाही. तेलंगणाच्या बायोडायव्हर्सिटी बोर्डाने आयोजित केलेल्या आंतरराष्ट्रीय महोत्सवात त्यांनी भाषण केलं.
गोवा, गुजरात, मध्य प्रदेश, राजस्थान, आंध्र प्रदेश, कर्नाटक या राज्यांतूनही त्यांच्या गावरान बियाण्यांना मोठी मागणी आहे. ही मागणी दिवसेंदिवस वाढतेय, त्यामुळे हे बियाणे जास्तीत जास्त शेतकऱ्यांपर्यंत कसं पोहोचेल, यावर राहीबाईंचं लक्ष आहे.
शाळा, महाविद्यालयं, कृषी विद्यापीठं, शेतकरी गट आणि बीज उत्पादक कंपन्यांच्या मदतीने त्या ही चळवळ पुढे नेत आहेत.
मान्सूनपूर्व काळात राहीबाईंनी गावरान बियाण्यांचं संवर्धन आणि निर्मिती यावर खूप भर दिला आहे. आगामी खरीप हंगामात शेतकऱ्यांना लागवडीसाठी बियाणे मिळावेत म्हणून त्यांनी भाजीपाला आणि पिकांच्या बियांची काढणी, वाळवणी याला वेग दिला आहे.
८ मार्चच्या महिला दिनापासून त्या वेगवेगळ्या कार्यक्रमांमध्ये व्यस्त असल्या, तरी कुटुंबासह त्यांनी या मोहिमेला प्राधान्य दिलं आहे. शेतकऱ्यांकडून वाल, घेवडा आणि वाटाणा या वाणांना सर्वाधिक मागणी आहे, असं त्यांना दिसतंय.
राहीबाईंनी मागच्या खरीपात वांगी, टोमॅटो, मिर्ची, काकडी, दुधी भोपळा, खरबूज, कारले, लाल भोपळा, घोसाळे, दोडके, गवार, भेंडी, मुळा, शेपू अशा २३ प्रकारच्या गावरान वाणांची लागवड केली होती.
यामुळे आता खरीपासाठी बियाणे तयार आहेत. राज्यातले आणि परराज्यातले शेतकरी राहीबाईंच्या बीज बँकेला भेट देऊन बियाण्यांची मागणी करत आहेत. त्यांच्या या कामामुळे अकोले आंतरराष्ट्रीय स्तरावर गावरान बियाण्यांसाठी ओळखलं जाऊ लागलं आहे.
राहीबाई म्हणतात, “खरीपापूर्वी शेतकऱ्यांना गावरान बियाणे वेळेत देणं, हेच माझं उद्दिष्ट आहे. या बियाण्यांची मागणी खूप वाढतेय.
वांगी, टोमॅटो, मिर्ची, काकडी, दुधी भोपळा, खरबूज, कारले, लाल भोपळा, घोसाळे, दोडके, गवार, भेंडी, मुळा, शेपू अशा सगळ्या पिकांचे देशी वाण माझ्याकडे तयार आहेत. शेतकऱ्यांनी बियाणे निर्मितीवर लक्ष दिलं पाहिजे, म्हणजे सगळ्यांना विषमुक्त अन्न मिळेल.” त्यांचं हे काम शेतकऱ्यांसाठी प्रेरणा आहे आणि देशी बियाण्यांचं महत्त्व पुन्हा एकदा अधोरेखित करतंय.
