Ahilyanagar News: भंडारदरा- सह्याद्रीच्या कुशीतील निसर्गरम्य भंडारदरा परिसरात दरवर्षी आयोजित होणारा काजवा महोत्सव हा पर्यटकांसाठी आकर्षणाचा केंद्रबिंदू ठरतो. कळसुबाई-हरिश्चंद्रगड अभयारण्यात होणाऱ्या या महोत्सवाची तयारी वन्यजीव विभागाने जोरदार सुरू केली आहे. पर्यटकांची गर्दी नियंत्रित करणे आणि काजव्यांचे संरक्षण सुनिश्चित करणे याला प्राधान्य देत विभागाने कडक नियमावली लागू केली आहे.
यासंदर्भात भंडारदऱ्यातील वन्यजीव विभागाच्या विश्रामगृहात नुकतीच बैठक पार पडली, ज्यात स्थानिक टेंटधारक, ग्रामस्थ आणि वन समितीच्या सदस्यांनी सहभाग घेतला. या महोत्सवामुळे स्थानिकांना रोजगाराच्या संधी मिळत असल्या तरी पर्यावरण संरक्षण आणि काजव्यांच्या संगोपनासाठी प्रशासनाने विशेष खबरदारी घेतली आहे.
परराज्यातून पर्यटकांची गर्दी
काजवा महोत्सव हा भंडारदरा परिसरातील एक अनोखा नैसर्गिक चमत्कार आहे. मे महिन्याच्या अखेरीस ते जूनच्या सुरुवातीपर्यंत हिरडा, बेहडा आणि सादडा या झाडांवर काजवे मोठ्या संख्येने दिसतात. रात्रीच्या अंधारात त्यांचा लयबद्ध लुकलुकाट विद्युत रोषणाईसारखा भासतो, जो पर्यटकांसाठी निसर्गाचा नयनरम्य अनुभव ठरतो. या महोत्सवाला महाराष्ट्रासह परराज्यातूनही मोठ्या संख्येने पर्यटक हजेरी लावतात. मात्र, गेल्या काही वर्षांत पर्यटकांच्या बेफाम वर्तनामुळे आणि मद्यपानासारख्या गैरप्रकारांमुळे काजव्यांच्या नैसर्गिक अधिवासाला धोका निर्माण झाला आहे. याच पार्श्वभूमीवर वन्यजीव विभागाने यंदा कडक नियमावली लागू करून पर्यटकांच्या वर्तनावर आणि पर्यावरण संरक्षणावर लक्ष केंद्रित केले आहे.
वन विभागाकडून कडक नियमावली जाहीर
वन्यजीव विभागाने महोत्सवाच्या नियोजनासाठी सर्वंकष तयारी केली आहे. पर्यटकांच्या वाहनांसाठी ठिकठिकाणी वाहनतळाची व्यवस्था करण्यात आली आहे, जेणेकरून अभयारण्य परिसरात अनावश्यक गर्दी आणि गोंधळ टाळता येईल. महोत्सवाच्या ठिकाणी प्रवेश आणि बाहेर पडण्यासाठी वेळेचे काटेकोर नियोजन करण्यात आले आहे. संध्याकाळी नऊ वाजेपर्यंतच पर्यटकांना अभयारण्यात प्रवेश मिळेल, तर रात्री दहा वाजेपर्यंत सर्वांनी बाहेर पडणे बंधनकारक आहे.
याशिवाय, आरडाओरड, गोंधळ किंवा मद्यपान करणाऱ्यांवर वन्यजीव विभाग आणि पोलिस यांची करडी नजर असेल. अशा गैरप्रकारांमध्ये सामील असणाऱ्यांवर दंडात्मक कारवाईसह कडक कायदेशीर पावले उचलली जातील. या नियमांचे पालन सुनिश्चित करण्यासाठी सहायक वनसंरक्षक अनिल पवार आणि वनपरिक्षेत्र अधिकारी रूपेश गावित यांच्या नेतृत्वाखाली विशेष पथके कार्यरत असतील.
स्थानिक टेंटधारकांवर जबाबदाऱ्या
स्थानिक टेंटधारकांना या महोत्सवामुळे मोठ्या प्रमाणात रोजगाराच्या संधी उपलब्ध होतात. पर्यटकांसाठी निवास आणि कॅम्पिंगची व्यवस्था करणारे टेंटधारक हे महोत्सवाचे महत्त्वाचे घटक आहेत. मात्र, त्यांच्यावरही काही जबाबदाऱ्या सोपवण्यात आल्या आहेत. टेंटधारकांना पर्यटकांना काजव्यांचे संरक्षण आणि पर्यावरण जपण्याबाबत योग्य माहिती देणे बंधनकारक आहे. तसेच, प्रत्येक पर्यटकाची रजिस्टर नोंद ठेवणे आणि त्यांच्या हालचालींवर लक्ष ठेवणे आवश्यक आहे. यामुळे पर्यटकांच्या सुरक्षिततेसह अभयारण्यातील जैवविविधतेचेही संरक्षण होईल. स्थानिक ग्रामस्थ आणि वन समितीच्या सदस्यांनाही या प्रक्रियेत सहभागी करून घेण्यात आले आहे, जेणेकरून स्थानिक पातळीवर समन्वय साधता येईल.
