Maharashtra School News : महाराष्ट्राच्या सांस्कृतिक आणि ऐतिहासिक वारशाचं प्रतीक असलेलं ‘जय जय महाराष्ट्र माझा’ हे गीत आता राज्यातील सर्व शाळांमध्ये अनिवार्य करण्यात आलं आहे. शिक्षण विभागाने नुकताच याबाबत शासन निर्णय (GR) जारी केला असून, यामुळे शाळांच्या दैनंदिन परिपाठात हे गीत वाजवणं किंवा गायलं जाणार आहे. कवी राजा बढे यांनी लिहिलेल्या आणि शाहीर साबळे यांनी स्वरबद्ध केलेल्या या गीताला 1 फेब्रुवारी 2023 रोजी राज्यगीत म्हणून अधिकृत मान्यता देण्यात आली होती.
या निर्णयामुळे विद्यार्थ्यांमध्ये महाराष्ट्राच्या समृद्ध इतिहास, संस्कृती आणि परंपरेबद्दल अभिमान आणि जागरूकता निर्माण होईल, असा विश्वास सरकारने व्यक्त केला आहे. हा निर्णय शाळांमधील तरुण पिढीला प्रेरणा देणारा आणि राज्याच्या एकतेचं प्रतीक ठरणारा आहे.
शासन निर्णय
‘जय जय महाराष्ट्र माझा’ हे गीत महाराष्ट्राच्या गौरवशाली इतिहासाची, सांस्कृतिक वैभवाची आणि सामाजिक एकतेची गाथा सांगतं. या गीताच्या ओळींमधून छत्रपती शिवाजी महाराज, संत परंपरा, स्वातंत्र्यसैनिक आणि राज्याच्या सामाजिक-आर्थिक योगदानाची झलक मिळते. शिक्षण विभागाचा हा निर्णय विद्यार्थ्यांमध्ये आपल्या राज्याबद्दल गर्व आणि प्रेमाची भावना जागृत करण्याच्या उद्देशाने घेण्यात आला आहे.
शाळा हा विद्यार्थ्यांच्या मनावर संस्कार घडवणारा सर्वात प्रभावी मंच आहे, आणि अशा स्फूर्तिदायक गीताच्या समावेशाने तरुण पिढीला महाराष्ट्राच्या वारशाची ओळख होईल. हे गीत केवळ मनोरंजनाचं साधन नसून, विद्यार्थ्यांना सामाजिक जबाबदारी, सांस्कृतिक मूल्यं आणि ऐतिहासिक योगदानाची जाणीव करून देणारं माध्यम आहे.
शाळांमधील अंमलबजावणी
शासन निर्णयानुसार, राज्यातील सर्व शासकीय, निमशासकीय आणि खासगी शाळांमध्ये दररोजच्या परिपाठात राष्ट्रगीत (जन गण मन), प्रार्थना, प्रतिज्ञा यांच्यासोबतच ‘जय जय महाराष्ट्र माझा’ हे गीत अनिवार्य असेल. हे गीत वाजवण्याची किंवा सामूहिकरित्या गाण्याची जबाबदारी शाळांवर असेल. यासाठी शाळांना आवश्यक त्या सुविधा, जसं की ऑडिओ सिस्टम किंवा संगीत शिक्षकांची व्यवस्था, करावी लागेल.
या गीताच्या माध्यमातून विद्यार्थ्यांना महाराष्ट्रातील थोर व्यक्ती, जसे की शिवाजी महाराज, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, स्वातंत्र्यवीर सावरकर, आणि संत ज्ञानेश्वर यांच्यासारख्या दिग्गजांचं योगदान समजेल. तसेच, गीतातील उत्साहपूर्ण शब्द विद्यार्थ्यांना आपलं स्थान आणि जबाबदारी समजून घेण्यास प्रेरित करतील.
विद्यार्थ्यांवर सकारात्मक परिणाम
‘जय जय महाराष्ट्र माझा’ हे गीत शाळांमध्ये गायलं किंवा वाजवलं गेल्याने विद्यार्थ्यांमध्ये अनेक सकारात्मक बदल घडतील. पहिलं म्हणजे, हे गीत ऐकताना किंवा गाताना विद्यार्थ्यांना आपल्या राज्याच्या इतिहासाबद्दल आणि सांस्कृतिक वैभवाबद्दल अभिमान वाटेल. दुसरं, या गीतातून सामाजिक एकता, बंधुभाव आणि कर्तव्याची जाणीव वाढेल, जी तरुण पिढीला प्रेरणा देईल.
तिसरं, शाळेत रोजच्या परिपाठात या गीताचा समावेश झाल्याने विद्यार्थ्यांना एक सातत्यपूर्ण सांस्कृतिक अनुभव मिळेल, ज्यामुळे त्यांचं भावनिक आणि बौद्धिक बंध मजबूत होईल. विशेषतः ग्रामीण भागातील विद्यार्थ्यांना, ज्यांना अनेकदा ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक माहिती मर्यादित स्वरूपात मिळते, त्यांना या गीतामुळे महाराष्ट्राच्या वैभवाची ओळख होईल.
सांस्कृतिक आणि शैक्षणिक महत्त्व
‘जय जय महाराष्ट्र माझा’ हे गीत केवळ एक गाणं नाही, तर महाराष्ट्राच्या सांस्कृतिक आणि ऐतिहासिक ओळखीचं प्रतीक आहे. या गीतातून महाराष्ट्राच्या भौगोलिक वैशिष्ट्यांपासून ते सामाजिक मूल्यांपर्यंत सगळ्याची झलक मिळते. शाळांमध्ये या गीताचा समावेश केल्याने विद्यार्थ्यांना आपल्या मातीशी जोडलं जाईल, आणि त्यांच्यात स्थानिक अस्मिता जागृत होईल.
याशिवाय, हे गीत शालेय अभ्यासक्रमातील इतिहास आणि नागरिकशास्त्र यासारख्या विषयांशीही जोडलं जाऊ शकतं. उदाहरणार्थ, शिक्षक या गीताच्या ओळींचा वापर करून विद्यार्थ्यांना शिवाजी महाराजांचं नेतृत्व, संत परंपरेचं योगदान किंवा स्वातंत्र्यलढ्याची माहिती देऊ शकतात. यामुळे विद्यार्थ्यांचं शिक्षण अधिक रोचक आणि परिणामकारक होईल.
शाळा आणि शिक्षकांची जबाबदारी
या शासन निर्णयाची यशस्वी अंमलबजावणी शाळा आणि शिक्षकांवर अवलंबून आहे. शिक्षण विभागाने शाळांना या गीताच्या अंमलबजावणीसाठी योग्य मार्गदर्शन आणि संसाधनं उपलब्ध करून देणं गरजेचं आहे. काही शाळांमध्ये ऑडिओ सिस्टम किंवा प्रशिक्षित संगीत शिक्षक नसतील, त्यामुळे अशा शाळांना प्राधान्याने सुविधा पुरवाव्या लागतील.
याशिवाय, शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांना या गीताचा अर्थ आणि त्यामागील भावना समजावून सांगाव्यात, जेणेकरून विद्यार्थी केवळ गीत गाण्यापुरतं मर्यादित न राहता त्यातून प्रेरणा घेतील. शाळांनी परिपाठात या गीताला योग्य स्थान देऊन विद्यार्थ्यांमध्ये उत्साह निर्माण करावा.
