GBS Disease Symptoms:- गिलेन-बॅरे सिंड्रोम (GBS) हा विषाणू किंवा बॅक्टेरियाच्या संसर्गामुळे होणारा दुर्मिळ पण गंभीर आजार आहे. यामध्ये शरीराची रोगप्रतिकारक यंत्रणा स्वतःच्या नसा आणि स्नायूंवर हल्ला करते. यामुळे शरीरातील हालचाली, संवेदना आणि इतर जीवनावश्यक प्रक्रियांमध्ये अडथळा निर्माण होतो. चला तर मग आपण या लेखात GBS आजाराच्या कारणांपासून ते उपचारांपर्यंत सखोल माहिती घेऊया.
1- GBS आजार काय आहे?
GBS हा एक ऑटोइम्यून विकार आहे, ज्यामध्ये रोगप्रतिकारक यंत्रणा तंत्रिका पेशींना हानी पोहोचवते. याचा परिणाम म्हणून तंत्रिकांद्वारे होणारी संदेशवाहन प्रक्रिया बिघडते. ज्यामुळे रुग्णाच्या शारीरिक हालचालींवर परिणाम होतो. याचा प्रभाव हळूहळू शरीरभर पसरत जातो आणि योग्य वेळी उपचार न मिळाल्यास तो गंभीर रूप धारण करू शकतो.
2-GBS आजार का होतो?
GBS नेमका कशामुळे होतो? हे अद्याप पूर्णतः समजलेले नाही. मात्र, हा आजार सामान्यतः एखाद्या संसर्गानंतर जसे की,श्वसनमार्गाच्या किंवा पचनसंस्थेच्या संक्रमणानंतर दिसून येतो. काही वेळा हा आजार व्हायरल संसर्गानंतर किंवा लसीकरणानंतरही उद्भवू शकतो. हे कारण दुर्मिळ असले तरीही रोगप्रतिकारक यंत्रणेचा बिघाड यामागे प्रमुख कारण समजले जाते.
3- GBS ची प्रमुख लक्षणे
1-मुंग्या येणे किंवा बधीरपणा: सुरुवातीला पायाच्या तळांमध्ये किंवा बोटांमध्ये मुंग्या येतात आणि नंतर हा त्रास वरच्या भागांपर्यंत पसरतो.
2-स्नायूंमध्ये अशक्तपणा: पायांपासून सुरुवात होऊन हळूहळू हात आणि संपूर्ण शरीरावर परिणाम होतो.
3-श्वास घेण्यास त्रास: गंभीर प्रकरणांमध्ये श्वासोच्छवास नियंत्रित करणाऱ्या स्नायूंवरही परिणाम होतो.
4- शारीरिक हालचालींवर मर्यादा: रुग्णाला चालणे, उभे राहणे किंवा वस्तू उचलणे कठीण होते.
5- अनियमित रक्तदाब: हृदयाच्या क्रियेतही अडथळा येऊ शकतो.
4- GBS चा उपचार कसा केला जातो?
GBS एक तातडीचा आजार असल्याने यासाठी त्वरित उपचार आवश्यक आहेत. उपचार योग्य वेळी सुरू केल्यास रुग्ण पूर्णपणे बरा होऊ शकतो.
1- इम्युनोग्लोब्युलिन थेरपी (IVIG): यामध्ये प्रतिजैविकं दिली जातात, ज्यामुळे रोगप्रतिकारक यंत्रणेच्या चुकांवर नियंत्रण मिळते.
2-प्लाझ्मा एक्सचेंज (प्लाझ्माफेरेसिस): दूषित प्लाझ्मा काढून शुद्ध प्लाझ्मा टाकला जातो.
3- फिजिकल थेरपी: रुग्णाच्या हालचाली आणि स्नायूंची ताकद परत मिळवण्यासाठी फिजिकल थेरपी प्रभावी ठरते.
4-श्वासोच्छवासासाठी आधार: श्वास घेण्यात अडचण असल्यास रुग्णाला व्हेंटिलेटरचा आधार दिला जातो.
GBS टाळण्यासाठी कोणती काळजी घ्याल?
GBS टाळण्यासाठी काही ठोस उपाय नसले तरीही संसर्गापासून बचाव करणे आणि शरीर निरोगी ठेवणे महत्त्वाचे आहे.
1- संसर्ग टाळण्यासाठी स्वच्छता राखा.
कोणतेही लसीकरण घेताना तज्ज्ञांचा सल्ला घ्या.शरीरात काही असामान्य बदल जाणवले तर त्याकडे दुर्लक्ष करू नका आणि त्वरीत डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
GBS बद्दल जागरूकता का आवश्यक आहे?
GBS हा दुर्मिळ असला तरीही कोणत्याही वयोगटातील व्यक्तींना होऊ शकतो. योग्य वेळी निदान आणि उपचार केल्यास हा आजार पूर्णपणे बरा होऊ शकतो. मात्र, उशीर झाल्यास गंभीर गुंतागुंत होऊ शकते. त्यामुळे प्रत्येकाने या आजाराविषयी माहिती ठेवणे आणि योग्यवेळी वैद्यकीय मदत घेणे आवश्यक आहे.
