Guillain Barre Syndrome : महाराष्ट्रात गुइलेन-बॅरे सिंड्रोम (GBS) नावाचा दुर्मिळ पण गंभीर आजार वेगाने पसरत आहे. राज्यात आतापर्यंत २२५ रुग्ण आढळले असून, त्यापैकी १९७ रुग्णांची पुष्टी झाली आहे आणि २८ जण संशयित आहेत. या आजारामुळे आतापर्यंत १२ जणांचा मृत्यू झाला आहे, ज्यामध्ये ६ पुष्टी झालेले आणि ६ संशयित रुग्ण आहेत. पुणे, पिंपरी-चिंचवड आणि ग्रामीण भागांमध्ये या आजाराचा प्रभाव मोठ्या प्रमाणात दिसून येत आहे. आरोग्य विभागाने परिस्थिती नियंत्रणात आणण्यासाठी त्वरित उपाययोजना केल्या असून, रुग्णालयांना सतर्कतेचे आदेश देण्यात आले आहेत.
गुइलेन-बॅरे सिंड्रोम म्हणजे काय आणि तो कसा पसरतो?
गुइलेन-बॅरे सिंड्रोम (GBS) हा एक दुर्मिळ पण गंभीर न्यूरोलॉजिकल आजार आहे, जो शरीराच्या प्रतिकारशक्तीमुळे स्वतःच्या नर्व्ह सिस्टीमवर हल्ला करतो. त्यामुळे स्नायू कमकुवत होतात आणि काही प्रकरणांमध्ये शरीराचा अंशतः किंवा पूर्ण पक्षाघात होऊ शकतो. हा आजार मुख्यतः पूर्वसुरी संसर्गामुळे उद्भवतो. काही प्रकरणांमध्ये हा आजार विषाणूजन्य किंवा बॅक्टेरियल इन्फेक्शननंतर दिसून येतो. काही जणांमध्ये लसीकरणानंतरही GBS ची लक्षणे दिसून आल्याचे आढळले आहे, मात्र हे प्रमाण अत्यंत कमी आहे.
गुइलेन-बॅरे सिंड्रोमची लक्षणे आणि धोका
हा आजार सुरुवातीला सौम्य स्वरूपात दिसून येतो, परंतु वेळेत निदान आणि उपचार न झाल्यास तो गंभीर स्थिती निर्माण करू शकतो. शरीरातील स्नायूंवर परिणाम होत असल्यामुळे, सुरुवातीला हात-पाय किंवा संपूर्ण शरीर सुन्न होण्यास सुरुवात होते. काही रुग्णांना स्नायूंमध्ये ताठरता आणि तीव्र वेदना जाणवतात. हळूहळू शरीरावर नियंत्रण कमी होत जाते आणि हालचालींमध्ये अडथळा येतो. काही प्रकरणांमध्ये हा आजार एवढ्या गंभीर अवस्थेत जातो की रुग्णाला बोलण्यास, गिळण्यास किंवा श्वास घेण्यास त्रास होऊ लागतो. गंभीर स्थितीत काही रुग्णांना व्हेंटिलेटरचीही गरज भासते.
महाराष्ट्रातील सद्यस्थिती
राज्यात आतापर्यंत १७९ रुग्ण बरे झाले असून, त्यांना घरी सोडण्यात आले आहे. मात्र २४ रुग्ण अद्याप रुग्णालयात उपचार घेत आहेत, त्यापैकी १५ जणांना व्हेंटिलेटर सपोर्टची आवश्यकता आहे. आरोग्य विभागाने पुणे, पिंपरी-चिंचवड आणि इतर प्रभावित जिल्ह्यांमध्ये विशेष पथक तैनात केले आहे, जे या संसर्गाच्या कारणांचा शोध घेत आहे. राज्य सरकारने देखरेखीचे उपाय वाढवले असून, प्राथमिक लक्षणे ओळखण्यासाठी आणि वेळीच निदान करण्यासाठी विशेष मोहिमा राबवल्या जात आहेत.
राज्य सरकारकडून उपाययोजना
गुइलेन-बॅरे सिंड्रोमच्या वाढत्या प्रकरणांना पाहता, राज्य सरकारने तातडीने जलद प्रतिसाद पथक (Rapid Response Team) तैनात केले आहे. या पथकाच्या मदतीने संसर्ग नियंत्रणात आणण्याचा प्रयत्न केला जात आहे. सार्वजनिक आरोग्य विभागाने जनतेला कोणत्याही अफवांना बळी न पडण्याचे आवाहन केले आहे आणि संसर्गाची लक्षणे दिसल्यास त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घेण्याचे सांगितले आहे.
नागरिकांसाठी सूचना
नागरिकांनी नियमित स्वच्छता राखणे, योग्य आहार घेणे आणि सार्वजनिक ठिकाणी सतर्क राहणे गरजेचे आहे. या आजारावर सध्या कोणतेही ठोस प्रतिबंधात्मक लस उपलब्ध नाही, त्यामुळे प्रतिबंधात्मक उपाय म्हणून शरीराची प्रतिकारशक्ती मजबूत ठेवणे आणि आरोग्यदायी सवयी अंगीकारणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. सरकार आणि आरोग्य विभाग या आजारावर नियंत्रण मिळवण्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न करत आहेत, त्यामुळे नागरिकांनी घाबरून न जाता आवश्यक ती खबरदारी घ्यावी.
