आज जगात असा कोणीच नसेल ज्याने गुगलचा वापर केला नसेल किंवा त्याबद्दल ऐकले नसेल. पण 2015 मध्ये घडलेली एक आश्चर्यकारक घटना आजही लोकांच्या चर्चेत आहे. या घटनेत भारतातील सन्मय वेद या तरुणाने अवघ्या 804 रुपयांत (12 डॉलर) google.com हे डोमेन खरेदी केले आणि काही क्षणांसाठी जगातील सर्वात मोठ्या सर्च इंजिनचा मालक बनला. ही कहाणी आणि गुगलने त्याला कसा प्रतिसाद दिला, याबद्दल सविस्तर जाणून घेऊया.
तांत्रिक चुकीने घेतलं विकत
2015 सालच्या सप्टेंबर महिन्यात, सन्मय वेद रात्री उशिरा Google Domains या गुगलच्या डोमेन रजिस्ट्रेशन सेवेवर काम करत होते. सन्मय, जे गुगलचे माजी कर्मचारी होते आणि त्यावेळी एमबीएचे शिक्षण घेत होते, यांनी उत्सुकतेपोटी “google.com” हे डोमेन शोधले. त्यांना धक्काच बसला जेव्हा हे डोमेन खरेदीसाठी उपलब्ध असल्याचे दिसले.
सन्मयला वाटले की ही काहीतरी चूक असावी आणि खरेदी शक्य होणार नाही. तरीही, त्यांनी मजा म्हणून खरेदीचा प्रयत्न केला. आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे, त्यांच्या क्रेडिट कार्डवरून 12 डॉलर (सुमारे 804 रुपये) कापले गेले, आणि खरेदी यशस्वी झाल्याचा संदेश आला. काही क्षणांतच google.com च्या मालकीचे नाव सन्मय वेद असे दिसू लागले, आणि त्यांना वेबमास्टर टूल्समध्ये प्रवेश मिळाला.
गुगलची तात्काळ कारवाई
सन्मय यांची google.com वरील मालकी फार काळ टिकली नाही. अवघ्या काही मिनिटांत गुगलच्या Google Domains सेवेला या त्रुटीची माहिती मिळाली, आणि त्यांनी तातडीने ही खरेदी रद्द केली. सन्मय यांना एक ईमेल प्राप्त झाला, ज्यामध्ये खरेदी रद्द झाल्याचे आणि त्यांचे 804 रुपये परत करण्यात आल्याचे नमूद होते.
याचे कारण असे की Google Domains ही गुगलचीच सेवा आहे, त्यामुळे त्यांना ही चूक त्वरित दुरुस्त करता आली. सन्मय यांनी तात्काळ ही बाब गुगलच्या सिक्युरिटी टीमला कळवली, आणि त्यांनी याबद्दल कोणताही गैरफायदा न घेता जबाबदारीने वागले.
गुगलने दिले बक्षीस
सन्मय यांनी गुगलच्या सिस्टीममधील ही तांत्रिक चूक शोधून त्याची माहिती दिल्याबद्दल गुगलने त्यांचे कौतुक केले. गुगलचा सिक्युरिटी रिवॉर्ड प्रोग्राम अंतर्गत, जे व्यक्ती त्यांच्या सिस्टीममधील त्रुटी शोधतात, त्यांना बक्षीस दिले जाते. या प्रकरणात, गुगलने सन्मय यांना 6,006.13 डॉलर (अंदाजे 4.07 लाख रुपये) बक्षीस म्हणून जाहीर केले. ही रक्कम खास निवडली गेली, कारण ती अंकांमध्ये “Google” हा शब्द दर्शवते. सन्मय यांनी मात्र हे बक्षीस स्वीकारण्याऐवजी ते दान करण्याचा निर्णय घेतला.
त्यांनी ही रक्कम भारतातील Art of Living India Foundation ला दान केली, जी संस्था 400 हून अधिक मोफत शाळांमधून हजारो मुलांना शिक्षण देते. जेव्हा गुगलला सन्मय यांच्या या उदार कृतीची माहिती मिळाली, तेव्हा त्यांनी बक्षीसाची रक्कम दुप्पट करून 12,012.26 डॉलर (सुमारे 8 लाख रुपये) केली, ज्यामुळे शाळांना मोठा लाभ झाला.
तांत्रिक चुकीमागील कारण
google.com सारखे डोमेन खरेदी होणे ही एक मोठी तांत्रिक चूक होती. गुगलने आपली सर्व महत्त्वाची डोमेन नावे, जसे की google.com, google.in, आणि त्यांच्याशी साम्य असलेली इतर डोमेन्स, आधीच रजिस्टर करून ठेवली आहेत.
तरीही, Google Domains च्या सिस्टीममधील एका तात्पुरत्या त्रुटीमुळे सन्मय यांना ही खरेदी शक्य झाली. तज्ज्ञांच्या मते, ही चूक सिस्टीम अपडेट किंवा डोमेन रजिस्ट्रेशन प्रक्रियेत झालेल्या बगमुळे झाली असावी. गुगलने या घटनेनंतर आपल्या सिक्युरिटी प्रणालींची तपासणी केली आणि भविष्यात अशा चुका टाळण्यासाठी उपाययोजना केल्या.
