Farmer succes story : मित्रांनो भारतात फार पूर्वीपासून शेती व्यवसायासोबत (Farming) शेती पूरक व्यवसाय (Agriculture Business) करण्याची परंपरा बघायला मिळते.
यामध्ये शेतकरी बांधव मधमाशीपालन (Bee Keeping Business) देखील मोठ्या प्रमाणात करतात. मधमाशी पालन शेतकरी बांधवांना (Farmer) दुहेरी फायदा देत असते. यामुळे शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात (Farmers Income) भरीव वाढ होते. शेतकरी बांधव मधमाशी पालनातूनही चांगले उत्पन्न घेत आहेत.
मधमाशी पालन व्यवसाय भारतातील ग्रामीण अर्थव्यवस्थेचा आता कणा म्हणून ओळखला जाऊ लागला आहे. ग्रामीण भागातील शेतकरी बांधवांचे हे एक उदरनिर्वाहाचे अतिमहत्‍वाचे साधन बनले आहे.
विशेष म्हणजे मायबाप शासन देखील मधमाशीपालनास आता चालना देत आहे. यासाठी शासन दरबारी वेगवेगळ्या योजना कार्यान्वित केल्या गेल्या आहेत. मधमाशी पालनासाठी राबविल्या जाणाऱ्या सरकारी योजनांचा लाभ घेऊन निश्चितच शेतकरी बांधव चांगला बक्कळ पैसा या व्यवसायातून कमवू शकतात.
यातून शेतकरी शुद्ध मध काढत असून ग्राहकांपर्यंत शुद्ध मधही पोहोचवत आहेत. पारंपारिक पद्धतींबरोबरच आधुनिक पद्धतीने मधमाशी पालन करणारे अनेक शेतकरी आहेत. यासोबतच मध विक्रीसाठी आधुनिक तंत्राचा अवलंब केला जात आहे.
त्यामुळे मधमाशी पालन व्यवसाय करणाऱ्या शेतकऱ्यांची कमाई वाढली आहे. झारखंड मधील एक अवलिया शेतकरी देखील मधमाशी पालनाचा व्यवसाय करून चांगला बक्कळ पैसा छापत आहे आज आपण याच अवलिया विषयी जाणून घेणार आहोत.
झारखंडची राजधानी रांचीपासून सुमारे 20 किमी अंतरावर असलेल्या मौजे सप्रोम येथील इरियस एक्का हा शेतकरी मधमाशी पालन व्यवसाय करीत आहे. या शेतकऱ्याने उत्पादीत केलेले मध राजधानी रांची, गुमलासह अनेक जिल्ह्यांत विक्रीसाठी पाठवले जातं आहे.
विशेष म्हणजे या अवलिया ने मधमाशी पालन व्यवसाय करण्यासाठी कोठूनही प्रशिक्षण घेतलेले नाही. तरी देखील हा अवलिया या व्यवसायात यशस्वी झाला आहे. इरियस यांचे बालपण गुमला जिल्ह्यातील एका गावात गेले असे ते सांगतात.
गाव वनपरिक्षेत्रात असल्याने लहानपनापासून त्याचा जंगलाशी मोठा घनिष्ठ संबंध होता. तो नेहमी जंगलात फिरायला जायचा आणि तिथून मध देखील आणत असायचा. इरियस याने अगदी लहानपणापासून त्यांनी मध गोळा करण्यास सुरुवात केली होती.
तो नेहमी जंगलात जातं असे, झाडांवर चढून मध काढत असे आणि स्थानिक बाजारात मधाची विक्री करत असे. इरियस याचा हा रोजाना दिनक्रम होता.
इरियस स्वतःचा बॉक्स बनवतो
मित्रांनो इरियस यांचे बालपण खूपच हलाखीचे होते. घरची आर्थिक परिस्थिती खूपच नाजूक होती. त्यामुळे इरियस यांना इच्छा असताना देखील शिक्षण घेता आले नाही. मात्र इच्छा असेल तिथे मार्ग दिसतो या प्रमाणे इरियस यांनी शिक्षण घेतले नाही मात्र मध काढण्याचे कौशल्य चांगलेच आत्मसात केले.
इरियस यांचे लग्न झाले अन मग तो रांची जिल्ह्यातील सप्रोममध्ये राहू लागला. मात्र या ठिकाणी इरियसकडे रोजगाराचे कोणतेचं साधन नव्हते. मग काय त्याने आपल्या काही मित्रांसोबत मधमाशी पालन व्यवसाय सुरू करण्याचा निर्णय घेतला.
यासाठी घरात तसेच गावात काही मोजक्या ठिकाणी मधमाशी पेट्या ठेवल्या. इरियस सांगतात की, तो स्वतः मधमाशी पालनासाठी खोके बनवतो. आजूबाजूचे लोकही त्याला मधमाशा पकडण्यासाठी बोलावतात.
ते मधमाशी पकडून पेटीत टाकतात. इरियस म्हणतात की, जर फुलांचा हंगाम असला तर 10 दिवसात एका बॉक्समधून सुमारे तीन किलोग्रॅम मध मिळते. मात्र फुलांचा हंगाम नसला कि पेटी भरण्यास थोडा वेळ लागतो.
महिन्याकाठी 20 हजारांची कमाई
बॉक्स मध्ये मध जमा झाल्यानंतर स्वदेशी तंत्रज्ञानाने इरियस मध काढत असतो. सध्या त्यांच्याकडे सुमारे 300 मधमाशी पेट्या आहेत. काही पेट्या त्याच्या घरात आहेत आणि बाकीच्या बिहारमध्ये आहेत.
तो 300 पेट्यांमधून दरमहा सुमारे 50 किलो मध जमा करतो आणि विकतो. यातून इरियस याला सुमारे 20,000 रुपये मिळतात. मात्र असे असले तरी मधमाशीपालन व्यवसायात अनेक आवाहन असल्याचे इरियस स्पष्ट करतात.
इरियस सांगतात कि, जोरदार वाऱ्यामुळे फुले गळून पडतात, तसेच कीटकनाशक फवारणी केल्यानंतर जी मधमाशी फुलावर बसून रस घेऊन पेटीवर येते, तेव्हा पेटीच्या अनेक मधमाशा मरून पडतात. त्यामुळे या व्यवसायात या गोष्टींची विशेष काळजी घेणे आवश्यक असल्याचे इरियस सांगतात. निश्चितच इरियस यांनी मिळवलेले हे यश इतर शेतकऱ्यांना प्रेरणा देणारे आहे.
