Ganesh Chaturthi 2022 : दरवर्षी संपूर्ण देशभर गणेश उत्सव (Ganesh Utsav) मोठ्या उत्साहात साजरा (Celebrate) केला जातो. 10 दिवस बाप्पाची विशेष पूजा केली जाते.
यावर्षी गणेश चतुर्थी (Ganesh Chaturthi) उत्सवाला 31 ऑगस्टपासून सुरुवात होणार आहे. जाणून घेऊया लाडक्या बाप्पाच्या प्रतिष्ठापनेचा शुभ मुहूर्त.
हिंदू दिनदर्शिकेनुसार प्रत्येक महिन्यात दोन चतुर्थी तिथी असतात, परंतु भाद्रपद महिन्यातील शुक्ल पक्षातील चतुर्थी ही विशेष मानली जाते. भगवान गणेशाचा जन्म या तिथीलाच झाला होता. म्हणूनच ती सर्व चतुर्थींमध्ये सर्वात प्रमुख आहे.
भाद्रपद महिन्यातील चतुर्थी तिथीला घरामध्ये शुभ मुहूर्तावर गणपतीची स्थापना केली जाते. घरी गणपतीची स्थापना करून विधीपूर्वक गणपतीची पूजा केल्याने सुख, समृद्धी, शांती आणि घरातील अडथळे दूर होतात, असे ज्योतिषशास्त्राच्या (Astrology) अभ्यासकांचे मत आहे.
गणेश चतुर्थी तिथी, शुभ काळ आणि योग
हिंदू दिनदर्शिकेनुसार, भाद्रपद शुक्ल पक्षाची चतुर्थी तिथी 30 ऑगस्ट 2022 रोजी दुपारी 03:34 वाजता सुरू होईल. त्यानंतर ही चतुर्थी तिथी 31 ऑगस्टला दुपारी 3.23 वाजता संपेल.
पद्म पुराणानुसार, भगवान गणेशाचा जन्म मध्यान्हात स्वाती नक्षत्रात झाला होता. या कारणास्तव यावेळी गणेशाची स्थापना आणि पूजा करणे अधिक शुभ आणि लाभदायक ठरेल.
गणेश चतुर्थीचा शुभ योग
यंदा गणेशोत्सव अत्यंत शुभ योगाने साजरा होणार आहे. बुधवार, 31 ऑगस्टपासून गणेशोत्सव सुरू होत आहे. शास्त्रात बुधवारचा (Wednesday) दिवस गणपतीला समर्पित आहे. बुधवारी श्रीगणेशाची आराधना केल्याने सर्व प्रकारचे सुख प्राप्त होते आणि जीवनातील अडथळे लगेच दूर होतात.
याशिवाय गणेश चतुर्थीलाही रवियोगाचा योग जुळून येत आहे. रवियोगात केलेली उपासना नेहमीच लाभदायक असते. या दिवशी रवि योग 31 ऑगस्ट रोजी सकाळी 06.06 ते 01 सप्टेंबर 12.12 पर्यंत राहील.
दुसरीकडे ग्रहांच्या योगाबद्दल बोलायचे झाले तर गणेश चतुर्थीच्या दिवशी चार प्रमुख ग्रह आपापल्या राशीत असतील. गुरु स्वतःच्या मीन राशीत, शनि मकर राशीत, बुध स्वतःच्या राशीत कन्या राशीत आणि सूर्य देव स्वराशी सिंह राशीत उपस्थित असेल. यामुळे शुभ संयोगात गणेशाची स्थापना केल्यास जीवनात धन, समृद्धी आणि सुख प्राप्त होते.
गणपतीची मूर्ती कशी असावी
- सार्वजनिक ठिकाणी जसे की मंडळामध्ये, गणपतीची स्थापना करण्यासाठी गणपतीची मूर्ती मातीची (Soil) असावी.
- चिकणमाती व्यतिरिक्त, आपण घरी आणि आपल्या व्यावसायिक प्रतिष्ठानांमध्ये सोन्या, चांदी, स्फटिक आणि इतर वस्तूंनी बनवलेल्या गणपतीची मूर्ती ठेवू शकता.
- गणपतीची मूर्ती ज्यावेळी स्थापित केली जाते, तेव्हा लक्षात ठेवा की त्याची मूर्ती तुटलेली नसावी.
- गणेशाच्या मूर्तीमध्ये हात अंकुश, लाडू, सोंड, हात वरदान देण्याच्या मुद्रेत असावेत. याशिवाय त्याच्या अंगावर धागा आणि वाहनावर उंदीर असावा.
गणेशमूर्ती स्थापनेची पद्धत
- गणेश चतुर्थीच्या दिवशी सर्वप्रथम सूर्योदयापूर्वी लवकर उठावे, आंघोळ करावी व स्वच्छ कपडे परिधान करावेत.
- यानंतर पूजेचा संकल्प घेऊन, श्रीगणेशाचे स्मरण करून, आपल्या कुलदैवताचे नाव मनात घ्यावे.
- यानंतर पूजेच्या ठिकाणी पूर्व दिशेला तोंड करून आसनावर बसावे.
- नंतर एका छोट्या पदरावर लाल किंवा पांढरे कापड पसरून त्यावर चंदन, कुंकुम, अक्षत यांनी स्वस्तिक चिन्ह बनवावे.
- ताटावरील स्वस्तिक चिन्हावर गणपतीची मूर्ती स्थापित करून पूजेला प्रारंभ करा.
- पूजा करण्यापूर्वी या मंत्राचा जप करा.
गजाननं भूतगणादिसेवितं कपित्थजम्बूफलचारु भक्षणम्ं। उमासुतं शोकविनाशकारकं नमामि विघ्नेश्वरपादपङ्कजम्॥
गणपतीची पूजा करण्याची पद्धत
- सर्वप्रथम श्रीगणेशाचे आवाहन करताना ओम गणपतये नमः या मंत्राचा जप करताना पदावर ठेवलेल्या गणेश मूर्तीवर पाणी शिंपडावे.
- श्रीगणेशाच्या पूजेत वापरलेले सर्व साहित्य त्यांना एक एक करून अर्पण करावे. गणपतीच्या पूजेच्या साहित्यात हळद, तांदूळ, चंदन, गुलाल, सिंदूर, मोली, दुर्वा, जनेयू, मिठाई, मोदक, फळे, हार आणि फुले या विशेष गोष्टी आहेत.
- यानंतर श्रीगणेशासह भगवान शिव आणि देवी पार्वतीची पूजा करावी. पूजेत उदबत्ती व दिवा करताना सर्वांची आरती करावी.
- आरतीनंतर 21 लाडू अर्पण करावे, त्यापैकी 5 लाडू गणपतीच्या मूर्तीजवळ ठेवावेत आणि बाकीचे ब्राह्मण आणि सर्वसामान्यांना प्रसाद म्हणून वाटावेत.
- शेवटी ब्राह्मणांना भोजन द्या आणि त्यांना दक्षिणा देऊन आशीर्वाद घ्या.
- पूजेनंतर या मंत्राचा जप करा.
विघ्नेश्वराय वरदाय सुरप्रियाय लम्बोदराय सकलाय जगद्धिताय |
नागाननाय श्रुतियज्ञविभूषिताय गौरीसुताय गणनाथ नमो नमस्ते ||
गणपतीची आरती
जय गणेश जय गणेश, जय गणेश देवा।
माता जाकी पार्वती, पिता महादेवा ॥
एक दंत दयावंत, चार भुजा धारी ।
माथे सिंदूर सोहे, मूसे की सवारी ॥
जय गणेश जय गणेश, जय गणेश देवा ।
माता जाकी पार्वती, पिता महादेवा ॥
पान चढ़े फल चढ़े और चढ़े मेवा ।
लड्डुअन का भोग लगे, संत करें सेवा ॥
जय गणेश जय गणेश, जय गणेश देवा ।
माता जाकी पार्वती, पिता महादेवा ॥
अंधन को आंख देत, कोढ़िन को काया ।
बांझन को पुत्र देत, निर्धन को माया ॥
जय गणेश जय गणेश,जय गणेश देवा ।
माता जाकी पार्वती,पिता महादेवा ॥
‘सूर’ श्याम शरण आए,सफल कीजे सेवा ।
माता जाकी पार्वती, पिता महादेवा ॥
जय गणेश जय गणेश,जय गणेश देवा ।
माता जाकी पार्वती, पिता महादेवा ॥
दीनन की लाज रखो,शंभु सुतकारी ।
कामना को पूर्ण करो, जाऊं बलिहारी ॥
जय गणेश जय गणेश, जय गणेश देवा ।
माता जाकी पार्वती,पिता महादेवा ॥
