Health Tips : लोक शरीर (Body) तंदुरुस्त ठेवण्यासाठी नेहमी प्रयत्न करत असतात. अशा वेळी आहार, व्यायाम (Diet, exercise) करून लोक शरीराची जपणूक करत असतात. मात्र तुम्ही किती निरोगी (healthy) आहात हे कसे कळेल? येथे अशा काही गोष्टी आहेत ज्यामुळे आपण आरोग्याचे योग्य मोजमाप करू शकतो.
BMI मोठ्या प्रमाणावर का वापरले जाते?
याचे कारण म्हणजे BMI साधने ऑनलाइन सहज उपलब्ध आहेत आणि ही एक अतिशय सोपी पद्धत आहे. BMI हे सर्वात सामान्यतः वापरल्या जाणार्‍या आरोग्य निर्देशकांपैकी एक आहे.
लठ्ठपणाच्या पातळीचा अंदाज लावण्यासाठी बीएमआयच्या प्रभावीतेमुळे, एखाद्या व्यक्तीचे आरोग्य मोजण्याचा हा एक सोपा आणि किफायतशीर मार्ग आहे. BMI, एक संशोधन (Research) साधन म्हणून, चरबी सामग्रीवर आधारित मूलभूत विभागात लोकांना वय, लिंग, लोकसंख्या आणि स्थानानुसार वर्गीकृत करण्यात मदत करते.
BMI च्या पलीकडे पाहण्याची गरज आहे
समान BMI असलेल्या लोकांचे आरोग्याचे स्तर भिन्न असू शकतात, कारण BMI शरीराची रचना किंवा स्नायू आणि चरबीचे गुणोत्तर मोजत नाही. उदाहरणार्थ, खेळाडूंचा बीएमआय जास्त असतो कारण त्यांच्या स्नायूंचे वजन जास्त असते. असा फरक यावर भर देतो की एखाद्याच्या आरोग्याची स्थिती काय आहे हे शोधण्यासाठी नवीन तंत्रज्ञान (New technology) विकसित करणे खूप महत्वाचे आहे.
आरोग्य मोजण्यासाठी स्नायू वस्तुमान
तुम्ही अनेकदा आपल्या दैनंदिन संभाषणांमध्ये स्नायू हा शब्द वापरतो, परंतु त्याचा आरोग्यावरही परिणाम होतो, जसे की हालचाल आणि संतुलन, सामर्थ्य, प्रतिकारशक्ती आणि जखमा बरे करणे.
डॉ. आदर्श चौधरी, चेअरमन, गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल सर्जरी डिव्हिजन, मेदांता गुडगाव, म्हणतात, “आरोग्य मूल्यांकन करताना, आम्ही अनेकदा वर्तणुकीपेक्षा अंदाजे संख्यांवर भर देतो. उदाहरणार्थ, जर तुम्ही निरोगी आणि तंदुरुस्त दिसत असाल, तर कमी झालेल्या स्नायूंच्या वस्तुमानामुळे तुम्हाला उचलण्यासाठी तुम्हाला खुर्चीचा हात किंवा काही आधाराची आवश्यकता असू शकते.
हालचाल आणि चयापचय या दोन्हीसाठी स्नायू राखणे खूप महत्वाचे आहे. तुम्ही 40 वर्षांचे होईपर्यंत, तुम्ही दरवर्षी तुमच्या स्नायूंच्या वस्तुमानाच्या 2% पर्यंत गमावू शकता. म्हणून, स्नायू महत्त्वाचे आहेत आणि आरोग्य स्थितीचे चांगले सूचक असू शकतात कारण ते जीवनाच्या गुणवत्तेशी संबंधित आहे.
गेट स्पीड टेस्ट
एमआरआय, डेक्सा स्कॅन आणि पोर्टेबल अल्ट्रासाऊंडसह, एखाद्याच्या स्नायूंचे वजन मोजण्याचे अनेक मार्ग आहेत. तरीही एखाद्याच्या चालण्याच्या वेगाकडे पाहण्यासारखे सोपे काहीतरी, ज्याला गेट स्पीड असेही म्हणतात.
संशोधन दर्शविते की गेट गती नकारात्मक आरोग्य परिणामांचा अंदाज लावण्यास मदत करू शकते. एवढेच नाही तर प्रौढांमधील संभाव्य वय शोधण्यातही मदत होऊ शकते. अंतरापर्यंत चालण्याचा वेग मोजणे हा देखील आरोग्य स्थिती मोजण्याचा एक प्रभावी मार्ग आहे.
चेअर चॅलेंज हे तुमच्या स्नायूंची ताकद तपासण्याचा एक सोपा मार्ग आहे. सुमारे 43 सेमी (1.4 फूट) उंच खुर्चीवर 5 बसण्यासाठी तुम्हाला लागणारा वेळ तुमच्या स्नायूंचे वय सांगू शकतो. अशा प्रकारे, चाचणी 40 ते 50 वयोगटातील पुरुषांसाठी अंदाजे 6.8 ते 7.5 सेकंद आणि महिलांसाठी 6.9 ते 7.4 सेकंद असावी.
निष्कर्ष
कोणतेही आदर्श मापन नाही, परंतु आरोग्याचे मूल्यांकन करण्यासाठी व्यक्ती आणि डॉक्टरांना सर्वात व्यापक डेटा देण्यासाठी अनेक साधने वापरली जाऊ शकतात. आपण परिस्थितीला आव्हान देत राहायला हवे आणि स्नायूंच्या आरोग्यासह प्रत्येक पैलूतून आरोग्याचे परीक्षण केले पाहिजे.
