Lifestyle News : प्रत्येक स्त्रीच्या आयुष्यात गर्भधारणा (Pregnancy) खूप महत्त्वाची भूमिका बजावते. या दरम्यान महिलांच्या (Womens) शरीरात अनेक बदल दिसून येतात. गरोदरपणात महिलांना अनेक खबरदारी घेण्यास सांगितले जाते.
गर्भधारणा ही अशी वेळ असते जेव्हा महिलांच्या शरीरात अनेक गोष्टी घडू लागतात, त्यापैकी एक म्हणजे लोहाची कमतरता (Iron deficiency). जरी महिलांसाठी लोह खूप महत्वाचे आहे, परंतु गर्भधारणेदरम्यान महिलांना त्याची खूप गरज असते.
भारतात अनेक महिलांना गरोदरपणात लोहाच्या कमतरतेचा सामना करावा लागतो. त्यामुळे महिला आणि तिच्या न जन्मलेल्या बाळाच्या शरीरावर याचा खूप वाईट परिणाम होतो.
भारतीय महिलांमध्ये याबाबत जागरुकता आणण्यासाठी ‘प्रोजेक्ट स्त्रीधन’ने (Project Stri Dhan) नुकतीच एक जाहिरात (Advertising) केली आहे. यात गर्भधारणेदरम्यान भारतातील बाळाच्या स्नानाच्या विधींचे वर्णन केले आहे. जाहिरातीत महिलांना बाळंतपणात सोने, चांदी किंवा हिऱ्याचे दागिने देण्याऐवजी लोहाची कमतरता भरून काढण्यावर भर दिला जात आहे.
या जाहिरातीच्या माध्यमातून गर्भवती महिलांच्या शरीरातील रक्ताची कमतरता हे अशक्तपणाचे मुख्य कारण असल्याचे सांगण्यात आले आहे. गर्भवती महिलेला अॅनिमिया असेल तर त्याचा वाईट परिणाम तिच्या मुलावरही होतो.
या जाहिरातीमध्ये महिलांना डाळिंब, चेरी, कॉर्न आणि लाल बेरी यांसारख्या शरीरात लोहाची कमतरता असल्यासारख्या गोष्टी खाताना दाखवण्यात आले आहे.
या जाहिरातीद्वारे बाळाच्या स्नान समारंभात सोन्या-चांदीची गुंतवणूक करण्याऐवजी, गर्भवती महिलांना शरीरातील लोहाची कमतरता पूर्ण करण्यासाठी योग्य आहार आणि पूरक आहारात गुंतवणूक करण्यास सांगितले आहे.
नॅशनल फॅमिली हेल्थ सर्व्हे (NFHS) च्या अहवालानुसार, भारतातील अनेक राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये अलिकडच्या काळात लहान मुले आणि महिलांमध्ये अॅनिमियाचे प्रमाण लक्षणीयरीत्या वाढले आहे.
2019 मध्ये केलेल्या सर्वेक्षणात 68.4 टक्के मुले आणि 66.4 टक्के महिलांना अॅनिमियाचा त्रास होता. त्याच वेळी, 2016 मध्ये 35.7 टक्के मुले आणि 46.1 टक्के महिलांमध्ये अशक्तपणा होता.
2016 च्या जागतिक पोषण सर्वेक्षणानुसार, महिलांमध्ये अशक्तपणाच्या बाबतीत भारत 180 देशांमध्ये 170 व्या क्रमांकावर आहे.
त्याच वेळी, WHO नुसार, 15 ते 49 वर्षे किंवा 12 ते 49 वर्षे वयोगटातील महिलांच्या शरीरातील हिमोग्लोबिनची पातळी 12 ग्रॅम प्रति डेसीलिटरपेक्षा कमी असते आणि 5 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांमध्ये हिमोग्लोबिनची पातळी 11.0 पेक्षा कमी असते. ग्रॅम प्रति डेसीलिटर ही अशक्तपणाची स्थिती मानली जाते.
गर्भधारणेदरम्यान अॅनिमियाची लक्षणे
- थकवा
- डोकेदुखी
- त्वचा पिवळी पडणे
- श्वासोच्छवासाची समस्या
एखाद्या गोष्टीची लालसा किंवा बर्फ खाण्याची इच्छा. - निम्न रक्तदाब
- लक्ष केंद्रित करण्यात अडचण
गर्भधारणेदरम्यान शरीरात लोहाच्या कमतरतेची कारणे
आपले शरीर हिमोग्लोबिन तयार करण्यासाठी लोह वापरते. हिमोग्लोबिन हा एक प्रकारचा प्रथिने आहे जो शरीराच्या सर्व ऊतींमध्ये ऑक्सिजन वाहून नेण्याचे काम करतो. गर्भधारणेदरम्यान, शरीरातील रक्ताचे प्रमाण लक्षणीय वाढते, ज्यामुळे शरीराला अधिक लोहाची आवश्यकता असते.
गर्भवती महिलेच्या शरीराला अधिक रक्त तयार करण्यासाठी अधिक लोहाची आवश्यकता असते जेणेकरून न जन्मलेल्या बाळाला ऑक्सिजनचा पुरवठा करता येईल. अशा परिस्थितीत जर तुमच्या शरीरात पुरेसे लोह नसेल तर तुम्हाला अॅनिमियाची समस्या होऊ शकते.
गर्भधारणेदरम्यान अॅनिमियाची समस्या कशी दूर करावी?
गरोदरपणात डॉक्टर महिलांना आयर्न सप्लिमेंट देतात जेणेकरून त्यांच्या शरीरातील लोहाची कमतरता भरून काढता येईल. गरोदरपणात महिलांना दिवसाला २७ मिलीग्राम लोहाची गरज असते.
आहारात पोषक घटकांचा समावेश करून लोहाची कमतरता भरून काढता येते. शरीरात लोहाची कमतरता असल्यास गर्भवती महिलांनी हिरव्या भाज्या, सोयाबीन, मटार, टोमॅटो किंवा संत्र्याचा रस खावा.
अशा जाहिराती यापूर्वीही करण्यात आल्या आहेत
याआधीही महिलांच्या आरोग्याच्या समस्यांवर प्रकाश टाकणाऱ्या अनेक प्रकारच्या जाहिराती करण्यात आल्या आहेत. 2019 मध्ये धनत्रयोदशीच्या मुहूर्तावर महिलांच्या आरोग्याच्या समस्यांबाबत एक जाहिरात आली होती.
यामध्ये महिलांना धनत्रयोदशीच्या दिवशी सोन्यावर पैसे खर्च करण्याऐवजी लोखंडावर गुंतवणूक करण्याचा सल्ला देण्यात आला. यामध्ये सोन्याऐवजी लोखंड घेण्यावर भर देण्यात आला.
