Vitamin B12 deficiency2: शरीरात पोषक तत्वांच्या कमतरतेमुळे अनेक समस्यांना तोंड द्यावे लागते. या पोषक तत्वांच्या कमतरतेमुळे, तुम्हाला फक्त अशक्तपणा (weakness) आणि थकवा जाणवत नाही, परंतु यामुळे तुम्हाला आरोग्याशी संबंधित अनेक समस्यांना सामोरे जावे लागू शकते. आपल्या शरीराला अनेक जीवनसत्त्वे (vitamins) आवश्यक असतात. यापैकी एक व्हिटॅमिन बी 12 आहे.
व्हिटॅमिन बी 12 हे असेच एक पोषक तत्व आहे जे आपल्या शरीराला सुरळीत चालण्यासाठी खूप महत्वाचे मानले जाते. लाल रक्तपेशी (red blood cells) आणि डीएनएच्या निर्मितीव्यतिरिक्त, मेंदू आणि मज्जासंस्थेच्या विकासामध्ये व्हिटॅमिन बी 12 देखील महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. अशा परिस्थितीत, आपल्या आहारात अशा गोष्टींचा समावेश करणे महत्वाचे आहे ज्यामध्ये व्हिटॅमिन बी 12 मुबलक प्रमाणात असते. शरीरात व्हिटॅमिन बी12 च्या कमतरतेमुळे (Vitamin B12 deficiency) अनेक प्रकारच्या आजारांना सामोरे जावे लागते.
व्हिटॅमिन बी 12 ची कमतरता म्हणजे काय?
आजच्या काळात, लोकांच्या शरीरात व्हिटॅमिन बी 12 ची कमतरता असणे सामान्य आहे. भारतातील किमान 47 टक्के लोकांमध्ये व्हिटॅमिन बी 12 ची पातळी खूपच कमी असल्याचे काही अहवालांमध्ये समोर आले आहे. त्याच वेळी, केवळ 26 टक्के लोकांच्या शरीरात व्हिटॅमिन बी 12 ची पातळी योग्य आहे. आम्ही तुम्हाला सांगतो की आपल्या शरीरात व्हिटॅमिन बी 12 तयार होत नाही, ज्यामुळे आपल्याला शरीरातील व्हिटॅमिन बी 12 ची कमतरता अन्नाद्वारे पूर्ण करावी लागते. अशा अनेक गोष्टी आहेत ज्याद्वारे तुम्ही तुमच्या शरीरातील व्हिटॅमिन बी12 ची कमतरता पूर्ण करू शकता. जसे मांस, अंडी, दही, ओट्स इ.
व्हिटॅमिन बी 12 च्या कमतरतेची लक्षणे –
शरीरात व्हिटॅमिन बी 12 च्या कमतरतेमुळे अनेक प्रकारची लक्षणे दिसतात, जसे की त्वचा पिवळी पडणे (yellowing of the skin), जिभेवर पुरळ येणे किंवा लालसर होणे, तोंडात फोड येणे, दृष्टी कमी होणे, नैराश्य, अशक्तपणा आणि आळस, कमीपणा. श्वास, डोकेदुखी आणि कानात वाजणे, भूक न लागणे, स्मरणशक्ती कमी होणे.
व्हिटॅमिन बी 12 मुळे न्यूरोलॉजिकल समस्या उद्भवू शकतात –
जर व्हिटॅमिन बी 12 ची कमतरता वेळेत पूर्ण केली नाही तर त्यामुळे अनेक समस्या उद्भवू लागतात, त्यापैकी एक न्यूरोलॉजिकल समस्या (neurological problems) आहे. याचा अर्थ शरीरात व्हिटॅमिन बी12 च्या कमतरतेमुळे मेंदू आणि मज्जासंस्थेवर वाईट परिणाम होतो.
– ब्रिटिश मेडिकल जर्नल (BMJ) नुसार, शरीरात व्हिटॅमिन बी 12 च्या गंभीर कमतरतेमुळे न्यूरोलॉजिकल समस्या उद्भवू शकतात.
– बीएमजेने चेतावणी दिली की व्हिटॅमिन बी 12 च्या कमतरतेमुळे उद्भवलेल्या या न्यूरोलॉजिकल समस्या बरे करणे खूप कठीण आहे.
व्हिटॅमिन बी 12 च्या कमतरतेमुळे पायांमध्ये ही लक्षणे दिसतात –
– ओरेगॉन स्टेट युनिव्हर्सिटीच्या मते, व्हिटॅमिन बी 12 च्या कमतरतेच्या न्यूरोलॉजिकल लक्षणांपैकी एक म्हणजे हातपायांमध्ये सुन्नपणा आणि मुंग्या येणे आणि ही समस्या सुधारणे खूप कठीण आहे.
– तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, जर यावर वेळीच उपचार केले गेले नाहीत तर तो तुम्हाला बराच काळ त्रास देत राहील.काही काळानंतर बी12 ची कमतरता पूर्ण करूनही ही समस्या बरी होऊ शकत नाही.
– व्हिटॅमिन बी 12 च्या कमतरतेमुळे उद्भवलेल्या न्यूरोलॉजिकल समस्यांच्या लक्षणांमध्ये चालण्यात अडचण, स्मरणशक्ती कमी होणे आणि स्मृतिभ्रंश यांचा समावेश होतो.
शरीरात व्हिटॅमिन बी 12 ची कमतरता कशी शोधायची?
शरीरातील B12 ची कमतरता शोधण्याचा सर्वात अचूक मार्ग म्हणजे रक्त तपासणी. जर तुम्हाला या जीवनसत्वाच्या कमतरतेबद्दल कळले तर तुम्ही ताबडतोब डॉक्टरांशी संपर्क साधणे महत्त्वाचे आहे. प्रौढ, मुले, शाकाहारी आणि मधुमेही रुग्णांना या जीवनसत्त्वाच्या कमतरतेचा धोका जास्त असतो. अशा परिस्थितीत, या सर्व लोकांनी वेळोवेळी व्हिटॅमिन बी 12 ची चाचणी करणे महत्वाचे आहे.
शरीरात व्हिटॅमिन बी 12 ची पातळी कशी वाढवायची?
आपले शरीर नैसर्गिकरित्या व्हिटॅमिन बी 12 तयार करत नाही, त्यामुळे अशा काही पदार्थांचे सेवन करणे महत्त्वाचे आहे ज्यामध्ये व्हिटॅमिन बी 12 भरपूर प्रमाणात आढळते. या गोष्टींमध्ये भरपूर प्रमाणात व्हिटॅमिन बी 12 असते- दूध, अंडी, दही, फॅटी फिश, रेड मीट, ओट्स.
