Chandrayaan 3 : अमेरिकेचा नील आर्मस्ट्राँग हा चंद्रावर उतरणारा पहिला माणूस होता, तेव्हापासून मानवरहित मोहिमा सुरू झाल्या आहेत. पृथ्वी आणि विश्वाच्या इतिहासाचा अभ्यास करण्यासाठी चंद्र हे वैज्ञानिकांसाठी लक्ष्य बनले आहे.भारताची चांद्रयान-3 मोहीम आता चंद्रावर पाठवली जात आहे जी आपण दूरवरून पाहतो. भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO) ची बहुप्रतिक्षित मोहीम शुक्रवारी प्रक्षेपणासाठी सज्ज झाली आहे. चंद्राच्या पृष्ठभागावर सुरक्षित लँडिंग करणे हे त्याचे उद्दिष्ट आहे.
दरम्यान, चांद्रयान-३ मोहीम काय आहे हे जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे. त्याचा उद्देश काय आहे? चंद्रावर शोध का सुरू आहे? चंद्र मोहिमेतून मानवाला काय मिळणार आहे?हे आज आपण जाणून घेऊयात, चांद्रयान-2 च्या क्रॅश लँडिंगनंतर चार वर्षांनी भारताचे हे मिशन पाठवले जात आहे. जर चांद्रयान-३ मोहीम यशस्वी झाली, तर अंतराळ क्षेत्रात भारताचे हे आणखी एक मोठे यश असेल.
चांद्रयान-३ म्हणजे काय?
चांद्रयान-3 मिशन चांद्रयान-2 चा पुढचा टप्पा आहे, जो चंद्राच्या पृष्ठभागावर उतरेल आणि चाचण्या घेईल. यात प्रोपल्शन मॉड्यूल, लँडर आणि रोव्हर असेल. चांद्रयान-३ चा फोकस चंद्राच्या पृष्ठभागावर सुरक्षित लँडिंग करण्यावर आहे. अभियानाच्या यशस्वितेसाठी नवीन उपकरणे तयार करण्यात आली आहेत. अल्गोरिदम सुधारले आहेत. चांद्रयान-2 मोहीम ज्या कारणांमुळे चंद्राच्या पृष्ठभागावर उतरू शकली नाही त्या कारणांवर लक्ष केंद्रित करण्यात आले आहे.
14 जुलै रोजी दुपारी 2:35 वाजता हे मिशन श्रीहरिकोटा केंद्रातून उड्डाण करेल आणि जर सर्व काही योजनेनुसार झाले तर 23 किंवा 24 ऑगस्ट रोजी चंद्रावर उतरेल. बुधवारी श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन स्पेस सेंटरमध्ये चांद्रयान-3 असलेले एन्कॅप्स्युलेटेड असेंबली LVM3 सह एकत्रित करण्यात आली. या मोहिमेमुळे अमेरिका, रशिया आणि चीननंतर चंद्रावर सॉफ्ट लँड करणारा भारत हा जगातील चौथा देश बनणार आहे.
चांद्रयान-3 सह, एकट्या भारताच्या तीन चांद्रमोहिमा असतील. तथापि, याशिवाय, जगातील सर्व राष्ट्रीय आणि खाजगी अवकाश संस्थांनी चंद्र मोहिमा पाठवल्या आहेत किंवा पाठविण्याची तयारी करत आहेत. या मोहिमांना अपेक्षित यश मिळालेले नाही. यामुळेच आजही चंद्रावरील संशोधन आव्हान मानले जाते.
अमेरिकेच्या अपोलो 11 मोहिमेदरम्यान 1969 मध्ये चंद्रावर चालणारा पहिला माणूस नील आर्मस्ट्राँग होता. या ऐतिहासिक मोहिमेनंतर अनेक दशकांनंतर चंद्राचा शोध मानवांसाठी महत्त्वाचा ठरला. पृथ्वी आणि विश्वाच्या इतिहासाचा अभ्यास करताना चंद्र हा खजिना असल्याचे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे.
चंद्रावर मोहिमा पाठवण्याच्या उद्दिष्टांबाबत, नासाच्या वेबसाइटवर असे म्हटले आहे की चंद्र पृथ्वीपासून तयार झाला आणि पृथ्वीच्या सुरुवातीच्या इतिहासाचे पुरावे आहेत. तथापि, पृथ्वीवर हे पुरावे भूगर्भीय प्रक्रियेमुळे नष्ट झाले आहेत.
नासाच्या म्हणण्यानुसार, चंद्र शास्त्रज्ञांना लवकर पृथ्वीवर नवीन दृष्टीकोन प्रदान करेल. पृथ्वी-चंद्र प्रणाली आणि सौर यंत्रणा कशी निर्माण झाली आणि विकसित झाली यासारख्या प्रश्नांची उत्तरे वैज्ञानिक शोधू शकतात. यासह, पृथ्वीच्या इतिहासावर आणि संभाव्यत: भविष्यावर प्रभाव टाकण्यात लघुग्रहांच्या प्रभावाची भूमिका देखील निश्चित केली जाऊ शकते.
यूएस एजन्सीच्या मते, चंद्र अनेक अभियांत्रिकी आव्हाने सादर करतो. जोखीम कमी करण्यासाठी आणि भविष्यातील मोहिमांची उत्पादकता वाढवण्यासाठी तंत्रज्ञान, उड्डाण क्षमता, जीवन समर्थन प्रणाली आणि संशोधन तंत्रांची चाचणी घेण्यासाठी हे एक उत्कृष्ट ठिकाण आहे.
चंद्र मोहिमेतून मानवाला काय मिळणार आहे?
चंद्राची सहल मानवांना दुसऱ्या जगात राहण्याचा आणि काम करण्याचा पहिला अनुभव देईल. या सहलीमुळे आम्हाला प्रगत साहित्य आणि उपकरणे तापमान आणि अंतराळातील अत्यंत किरणोत्सर्गाची चाचणी घेता येईल. मानवी कार्यांमध्ये मदत करण्यासाठी, दुर्गम स्थाने एक्सप्लोर करण्यासाठी आणि धोकादायक भागात माहिती गोळा करण्यासाठी रोबोट्सचा सर्वोत्तम वापर कसा करावा हे मानव शिकतील.
NASA ने असे म्हटले आहे की चंद्रावर यशस्वीपणे उपस्थिती प्रस्थापित करून, मानव पृथ्वीवरील जीवन वाढवतील आणि आपल्या उर्वरित सौरमालेचा आणि त्यापुढील भाग शोधण्यासाठी तयार होतील.
पृथ्वीपेक्षा कमी गुरुत्वाकर्षण आणि जास्त किरणोत्सर्ग असलेल्या वातावरणात अंतराळवीरांना निरोगी ठेवणे हे वैद्यकीय संशोधकांसमोर मोठे आव्हान आहे. चंद्राचा शोध तांत्रिक नवकल्पना आणि अनुप्रयोगांसाठी आणि नवीन संसाधनांच्या वापरासाठी नवीन व्यवसाय संधी देखील प्रदान करतो. शेवटी, चंद्रावर चौक्या स्थापन केल्याने मानव आणि अन्वेषकांना पृथ्वीच्या पलीकडे ग्रह आणि उपग्रहांचा शोध आणि सेटलमेंट विस्तारण्यास मदत होईल.
