दुबईतील शेखांची संपत्ती मुख्यत्वे तेलावर अवलंबून असली तरी, या संपत्तीच्या पाठीमागे अनेक इतर आर्थिक स्तंभही आहेत. अनेकांना वाटते की जर तेल विहिरी कोरड्या पडल्या, तर शेखांचे वैभव संपुष्टात येईल आणि ते गरीब होतील. पण प्रत्यक्षात परिस्थिती थोडी वेगळी आहे आणि त्याचा परिणामही व्यापक स्वरूपाचा आहे.
दुबईतील शेखांच्या श्रीमंतीचा राज-
मध्य पूर्वेतील अनेक देशांसारख्याच दुबईची अर्थव्यवस्था सुरुवातीला तेलाच्या खाणीतून उभी राहिली. नैसर्गिक तेल विहिरींचा पैसा या भागातील श्रीमंतांचे मुख्य आर्थिक स्रोत आहे. पण दुबई हा फक्त तेलावर अवलंबून राहिलेला नाही. तर, येथे पर्यटन, वित्तीय सेवा, रिअल इस्टेट आणि लॉजिस्टिक्स सारख्या अनेक क्षेत्रांनी आर्थिक स्थिती बळकट केली आहे. त्यामुळे तेलाचे उत्पन्न कमी झाले तरीही दुबईने स्वतःची आर्थिक रचना इतकी मजबूत केली आहे की त्याचा थेट परिणाम शेखांच्या संपत्तीवर फारसा जाणवणार नाही.
दुबईतील शेखांची संपत्ती केवळ तेलातून मिळालेल्या महसुलावर अवलंबून नसून, त्यांनी विविध क्षेत्रांत गुंतवणूक केली आहे. त्यामुळे जर तेल विहिरी सुकल्या, तरी ते त्यांच्या इतर व्यवसायांमुळे आणि गुंतवणुकीमुळे आर्थिक दृष्टिकोनातून स्थिर राहतील.
तेलाचे उत्पन्न कमी झाले तर?
परंतु, तेलाचे उत्पन्न कमी झाल्यास सरकारवर मात्र मोठा ताण येऊ शकतो. तेलातून मिळणाऱ्या महसुलातून दुबईतील सरकारी नोकऱ्या, सामाजिक अनुदाने, शैक्षणिक व आरोग्य सुविधांचा विकास होतो. विहिरी आटल्यास या सुविधांची आर्थिक उभारणी कमी होऊ शकते आणि सरकारला हे काम सुरू ठेवण्यासाठी कर वाढवावे लागतील. या करवाढीचा थेट परिणाम सामान्य नागरिकांवर होईल, जे या बदलामुळे आर्थिक तणावात येऊ शकतात.
थोडक्यात सांगायचे झाल्यास, दुबईतील शेखांच्या वैभवाला तेल विहिरींचा थोडा मोठा हात असला तरी त्यांनी केलेली विविध क्षेत्रातील गुंतवणूक त्यांना तेलावरून येणाऱ्या उत्पन्नाच्या अचानक घट पासून संरक्षण देते. मात्र, सामान्य नागरिकांसाठी तेलाचे उत्पन्न कमी होणे आर्थिक अडचणींना निमंत्रण देऊ शकते.
