१ जुलैपासून भारतीय न्यायसंहिता २०२३ बीएनएस कायदा लागू झाला. म्हणजेच जुन्या फौजदारी कायद्यात बदल होत नवीन कायदे लागू झाले. दंड विधान, फौजदारी प्रक्रिया संहिता आणि भारतीय पुरावा कायदा इतिहासजमा झाले आहेत असे म्हटले तरी वावगे ठरणार नाही.
सर्वांत गंभीर खुनाचे कलम ३०२ ऐवजी आता १०३ कलम लावले जात आहे. ५११ कलमांची ही संहिता आहे. भारतीय दंडसंहितेतील जवळपास सर्वच कलम हे तोंडपाठ झालेले आहेत. पोलिस ठाणे, न्यायालयीन कामकाज करणाऱ्यांना कलमांचा वापर दैनंदिन कामात होत असतो.
त्यामुळे नवीन कायद्यांचीही पोलिस व न्यायालयीन कामकाज करणाऱ्यांना माहिती करून घ्यावी लागणार असून, वेळोवेळी वाचन करावे लागणार आहे. नागरिकांनाही या कलमांची माहिती करून घ्यावी लागणार आहे.
दरम्यान नवीन फौजदारी कायद्याबाबत सर्व पोलिस अधिकारी व कर्मचाऱ्यांना यापूर्वीच प्रशिक्षण देण्यात आलेले आहे. तसेच याबाबत वेळोवेळी माहितीही देण्यात येत असून, नवीन कायद्याची प्रभावी अंमलबजावणी करण्यात येईल, असे जिल्हा पोलिस अधिक्षक राकेश ओला यांनी सांगितले.
ब्रिटिशकालीन भारतीय कलमात असे झाले बदल
गुन्ह्याचा प्रकार सध्याच्या कायद्यानुसार नवीन
खून- ३०२- १०३ (१)
खुनाचा प्रयत्न- ३०७- १०९
सदोष मनुष्यवध- ३०४- १०५
सदोष मनुष्यवधाचा
प्रयत्न- ३०८- ११०
जबरी संभोग- ३७६- ६४ते७१
दरोडा- ३९५- ३१० (२)
दरोडा तयारी- ३९५- ३१० (२)
जबरी चोरी- ३९२,३९३,३९४- ३०९
दिवसा घरफोडी ४५४,३८०- ३३१ (३)
रात्री घरफोड ४५७ ३८० – ३३१ (४)
सर्व प्रकारच्या चोऱ्या ३७९ ते ३८२ – ३०५,३०६,३०७
नकली चालान ४८९ बी – १७९, १८०
गैरकायदा मंडळी- १४३- १८९ (२)
दंगा- १४७- १९१ (१)
अफरातफर- ४०६ ते ४०९ – ३१६ (२)
फसवणूक ४२०- ३१० (२)
पळवून नेणे- ३६३, ३६६- १३७, (२) १४० (३)
विनयभंग ३५४ – ७४ ते ७८
सरकारी कर्मचाऱ्यावर
हमला ३५३ – १३२
हुंडाबळी ३०४ बी – ८०
