Gratuity Calculation:- ग्रॅच्युईटी ही कर्मचाऱ्यांना त्यांच्या सेवा कालावधीसाठी मिळणारी आर्थिक रक्कम आहे.जी कंपनीत 5 वर्षे किंवा त्याहून अधिक काम केल्यानंतर दिली जाते. ही रक्कम कर्मचारी निवृत्त झाल्यावर किंवा नोकरी सोडल्यानंतर मिळते. विशेषतः, मासिक पगार 75,000 रुपये असलेल्या कर्मचाऱ्यांना 10 वर्षे सेवा दिल्यास 4,32,692 रुपयांची ग्रॅच्युईटी मिळू शकते. चला तर मग आपण या लेखात याबद्दल अधिक माहिती जाणून घेऊया.
ग्रॅच्युईटी मिळण्याची अट
ग्रॅच्युईटी कायद्याच्या अंतर्गत कोणत्याही कंपनीत काम करणाऱ्या कर्मचाऱ्याने किमान 5 वर्षे सेवा दिली असेल तर तो ग्रॅच्युईटीसाठी पात्र ठरतो. मात्र काही परिस्थितींमध्ये (जसे की अपंगत्व किंवा मृत्यू) ही मर्यादा लागू होत नाही. ही रक्कम कर्मचाऱ्याच्या कामाच्या योगदानाचा मोबदला म्हणून दिली जाते.
ग्रॅच्युईटी गणनेसाठी सूत्र
ग्रॅच्युईटी कायदा 1972 नुसार ग्रॅच्युईटी गणनेसाठी एक ठराविक सूत्र आहे:
ग्रॅच्युईटी = (मूळ वेतन × सेवा कालावधी × 15) / 26
उदाहरण
जर एखाद्या कर्मचाऱ्याचा मासिक पगार 75,000 रुपये असेल आणि त्याने 10 वर्षे काम केले असेल तर:
(75,000 × 10 × 15) / 26 = 4,32,692 रुपये
यामुळे निवृत्तीनंतर मोठी आर्थिक मदत मिळते आणि भविष्यासाठी स्थैर्य निर्माण होते.
ग्रॅच्युईटी गणनेच्या इतर पद्धती
काही कंपन्या या कायद्याच्या अंतर्गत येत नाहीत.त्यामुळे त्या कर्मचाऱ्यांना वेगळ्या पद्धतीने ग्रॅच्युईटी प्रदान करतात. काही कंपन्या आपल्या धोरणानुसार अधिक ग्रॅच्युईटी देऊ शकतात.त्यामुळे कंपनीच्या नियमांनुसार ही रक्कम बदलू शकते.
नोटीस कालावधीचा समावेश होतो का?
ग्रॅच्युईटीसाठी पात्रता निश्चित करताना नोटीस कालावधीही गणनेत धरला जातो. जर एखाद्या कर्मचाऱ्याने 4 वर्षे आणि 10 महिने काम केले असेल आणि त्याच्या नोटीस कालावधीचा समावेश 2 महिन्यांचा असेल तर एकूण 5 वर्षे पूर्ण मानले जाऊन तो ग्रॅच्युईटीसाठी पात्र ठरेल.
ग्रॅच्युईटीचे फायदे
कर सवलत – 20 लाख रुपयांपर्यंतची ग्रॅच्युईटी प्राप्तीकरमुक्त असते.
निवृत्तीनंतर आर्थिक सुरक्षा – मोठी रक्कम मिळाल्याने भविष्याची चिंता राहत नाही.
कर्मचाऱ्यांच्या दीर्घकालीन सेवेसाठी प्रोत्साहन – अधिक काळ सेवा दिल्यास अधिक ग्रॅच्युईटी मिळते.
कंपनीच्या धोरणांनुसार वाढीव लाभ – काही कंपन्या नियमानुसार अधिक लाभ देऊ शकतात.
ग्रॅच्युईटीचे कॅल्क्युलेशन महत्त्वाचे
ग्रॅच्युईटी ही नोकरीच्या शेवटी मिळणारी महत्त्वाची आर्थिक मदत आहे. जर तुम्ही 5 वर्षे किंवा त्याहून अधिक सेवा दिली असेल तर तुम्हाला या योजनेचा लाभ मिळू शकतो. त्यामुळे ग्रॅच्युईटी गणनेची माहिती घेऊन भविष्यासाठी योग्य आर्थिक नियोजन करणे गरजेचे आहे.
