RBI Bank Locker Policy : बँक लॉकर ही अशी सुविधा आहे, जी आपल्या सोन्या-चांदीच्या दागिन्यांपासून ते महत्त्वाच्या कागदपत्रांपर्यंतच्या मौल्यवान वस्तू सुरक्षित ठेवण्यासाठी वापरली जाते. बँकेच्या मजबूत तिजोरीत आपलं सामान सुरक्षित आहे, असा विश्वास आपल्याला वाटतो. यासाठी आपण दरवर्षी ठराविक शुल्कही भरतो. पण, जर या लॉकरमधून काही चोरीला गेलं तर? बँक नुकसानभरपाई देईल का? आणि याबाबतचे नियम नेमके काय आहेत? याबद्दल सामान्य माणसाला फारशी माहिती नसते. चला, या विषयावर सविस्तर जाणून घेऊया.
लॉकर का वापरतात?
आपल्या पैशांसोबतच दागिने, जमिनीचे कागद, वसीयत यांसारख्या गोष्टी सुरक्षित ठेवण्यासाठी बँक लॉकर हा उत्तम पर्याय मानला जातो. बँकेत लॉकर घेतलं की आपल्या वस्तूंवर कोणाचं वाईट नजर पडणार नाही, असं वाटतं. पण गेल्या काही वर्षांत लॉकरमधून मौल्यवान वस्तू गायब झाल्याच्या बातम्या कानावर आल्या आहेत. अशा वेळी बँकेची जबाबदारी आणि ग्राहकाचे हक्क याबाबत स्पष्टता असणं गरजेचं आहे.
चोरी झाल्यास बँक जबाबदार आहे का?
लॉकर घेताना बँक आणि ग्राहक यांच्यात एक करार होतो. यात बँक स्पष्टपणे सांगते की, लॉकरच्या सुरक्षेसाठी ती सर्वतोपरी प्रयत्न करेल. पण जर चोरी किंवा नुकसान झालं, तर बँक थेट जबाबदार असेलच असं नाही. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाच्या (RBI) मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार, बँकांनी लॉकर सुविधा सुरक्षित ठेवण्यासाठी कडक उपाययोजना करणं बंधनकारक आहे. तरीही, जर चोरी झाली तर बँक किती आणि कशी भरपाई देईल, हे बँकेच्या धोरणांवर अवलंबून असतं.
काही बँका लॉकरमधील वस्तूंसाठी विमा सुविधा देतात. यामुळे चोरी किंवा नुकसान झाल्यास ग्राहकाला काही प्रमाणात नुकसानभरपाई मिळू शकते. शिवाय, ग्राहक स्वतःहूनही आपल्या मौल्यवान वस्तूंचा स्वतंत्र विमा काढू शकतात. उदाहरणार्थ, जर तुम्ही तुमच्या दागिन्यांचा विमा काढला असेल, तर चोरीच्या घटनेनंतर विमा कंपनीकडे दावा करता येईल.
चोरी झाल्यास काय कराल?
जर तुमच्या लॉकरमधून काही गायब झालं, तर घाबरून न जाता तातडीने पावलं उचलणं महत्त्वाचं आहे. सर्वप्रथम, बँकेला याबाबत लेखी कळवावं आणि जवळच्या पोलिस ठाण्यात तक्रार नोंदवावी. बँकेने लॉकरची सुरक्षा सुनिश्चित करणं अपेक्षित आहे. त्यामुळे लॉकरमध्ये अनधिकृत प्रवेश कसा झाला, याचा तपास होणं गरजेचं आहे. जर तुमच्याकडे विमा असेल, तर विमा कंपनीशी संपर्क साधून दाव्याची प्रक्रिया सुरू करावी. प्रत्येक बँकेचे नियम वेगवेगळे असू शकतात, त्यामुळे तुमच्या बँकेकडून याबाबत स्पष्ट माहिती घ्या.
सुरक्षेसाठी काय काळजी घ्याल ?
लॉकर घेण्यापूर्वी आणि वापरताना काही गोष्टींकडे विशेष लक्ष द्या:
यादी तयार करा: लॉकरमध्ये काय ठेवताय, याची यादी बनवा. शक्य असल्यास वस्तूंचे फोटो काढून ठेवा.
चावी सांभाळा: लॉकरच्या चाव्या सुरक्षित ठिकाणी ठेवा. त्या गहाळ झाल्यास बँकेला तातडीने कळवा.
लॉकर तपासा: वेळोवेळी लॉकर तपासून वस्तूंची खात्री करा.
नियम वाचा: बँकेच्या लॉकर-संबंधित अटी आणि शर्ती नीट समजून घ्या. लॉकरचं भाडं वेळेवर भरा, नाहीतर बँक लॉकर सील करू शकते.
लॉकरच्या सुरक्षेची जबाबदारी बँकेची पण काळजी आपल्याला…
लॉकरच्या सुरक्षेची जबाबदारी बँकेची असली, तरी ग्राहक म्हणून आपणही सजग असणं गरजेचं आहे. उदाहरणार्थ, लॉकरमध्ये फक्त दागिने किंवा कागदपत्रेच ठेवा; रोख रक्कम किंवा जास्त धोकादायक वस्तू ठेवणं टाळा. काही जणांना लॉकरमधील सामानाची यादी ठेवायला त्रासदायक वाटतं, पण भविष्यातील अडचणी टाळायच्या असतील तर हे छोटं पाऊल खूप महत्त्वाचं ठरतं.थोडक्यात, बँक लॉकर ही सुरक्षित सुविधा आहे, पण त्याबाबतचे नियम आणि आपली जबाबदारी समजून घेतल्याशिवाय पूर्ण विश्वास ठेवणं योग्य नाही. तुमच्या मेहनतीच्या कमाईतून मिळवलेल्या मौल्यवान वस्तूंची काळजी घेण्यासाठी थोडी जागरूकता आणि काळजी घ्या, म्हणजे भविष्यात कोणताही धक्का बसणार नाही!
