Stock Market Crash : भारतीय शेअर बाजारासाठी सोमवार, ७ एप्रिल २०२५ हा दिवस काळा सोमवार ठरला. बाजार उघडताच सेन्सेक्सने ३९०० अंकांची प्रचंड घसरण नोंदवली, म्हणजेच सुमारे ५ टक्क्यांनी कोसळला. त्याचवेळी निफ्टीनेही जवळपास ११४० अंकांची घसरण झाली आणि २१,७५० च्या नीचांकी पातळीवर पोहोचला. गेल्या दहा महिन्यांतील ही निफ्टीची सर्वात खालची पातळी आहे. या घसरणीमुळे गुंतवणूकदारांमध्ये प्रचंड अस्वस्थता पसरली असून, अवघ्या काही मिनिटांतच BSE वर सूचीबद्ध कंपन्यांचे बाजार मूल्य १५ लाख कोटी रुपयांहून अधिक घसरले. भारत VIX निर्देशांक ५५ टक्क्यांनी उसळला, ज्यामुळे बाजारातील घबराट स्पष्ट झाली. सर्व क्षेत्रीय निर्देशांक लाल रंगात गडगडले, विशेषतः निफ्टी आयटी ७ टक्के आणि फार्मा ६ टक्क्यांनी खाली आले.
लाखो गुंतवणूकदारांचे नुकसान
स्मॉलकॅप आणि मिडकॅप निर्देशांकही १० टक्क्यांपर्यंत कोसळले. या अभूतपूर्व घसरणीमागे तीन प्रमुख कारणे असल्याचे तज्ज्ञांचे मत आहे. या घसरणीमुळे गुंतवणूकदारांचे मनोधैर्य खचले आहे. बाजारातील सर्वच क्षेत्रांवर याचा परिणाम दिसून आला. निफ्टीच्या आयटी आणि फार्मा निर्देशांकांबरोबरच बँकिंग, ऑटो, मेटल आणि रिअल्टी क्षेत्रातील शेअर्सही मोठ्या प्रमाणात घसरले. या घसरणीमुळे लाखो गुंतवणूकदारांचे प्रचंड नुकसान झाले असून, बाजारातील अनिश्चितता आणखी वाढली आहे. तज्ज्ञांच्या मते, ही घसरण थांबण्याचे संकेत तात्काळ दिसत नाहीत, कारण जागतिक आणि देशांतर्गत परिस्थिती सध्या प्रतिकूल आहे. या घसरणीमागील तीन मुख्य कारणांचा आपण आढावा घेऊया.
बाजारातील तुफान विक्री
प्रथम, जागतिक बाजारातील तुफान विक्री हे या घसरणीचे प्रमुख कारण आहे. जगभरातील प्रमुख शेअर बाजारांवर डोनाल्ड ट्रम्प प्रशासनाच्या आक्रमक शुल्क धोरणाचा परिणाम दिसून आला. ट्रम्प यांनी आपल्या धोरणांना “कडू औषध” संबोधून सांगितले की, काही गोष्टी दुरुस्त करण्यासाठी असे कठोर पाऊल उचलावे लागते. त्यांच्या या विधानाने गुंतवणूकदारांमधील विश्वास डळमळीत झाला. आशियाई बाजारात तैवानचा भारित निर्देशांक १० टक्क्यांनी, जपानचा निक्केई ७ टक्क्यांनी, तर चीन आणि हाँगकाँगचे बाजारही मोठ्या प्रमाणात कोसळले. याआधी शुक्रवारी अमेरिकेच्या बाजारातही मोठी घसरण झाली होती – S&P 500 मध्ये ५.९७ टक्के, Dow Jones मध्ये ५.५० टक्के आणि Nasdaq मध्ये ५.७३ टक्क्यांची घसरण नोंदवली गेली. या जागतिक घसरणीचा थेट परिणाम भारतीय बाजारावर झाला, कारण गुंतवणूकदारांनी जोखीम टाळण्यासाठी सुरक्षित पर्यायांचा शोध घेण्यास सुरुवात केली.
जागतिक व्यापारात अनिश्चितता
दुसरे कारण म्हणजे ट्रम्प यांच्या शुल्क धोरणाचा अद्याप पूर्णपणे उमगलेला नाही असा प्रभाव. ट्रम्प प्रशासनाने १८० हून अधिक देशांवर कठोर शुल्क लादले आहेत, ज्यामुळे जागतिक व्यापारात अनिश्चितता वाढली आहे. तज्ज्ञांचे मत आहे की, या शुल्कांचा खरा परिणाम अद्याप बाजाराने पूर्णपणे आत्मसात केलेला नाही. Emkay Global या ब्रोकरेज फर्मच्या मते, भारतावर थेट परिणाम मर्यादित असला तरी अमेरिकेतील संभाव्य मंदीमुळे FY26 मध्ये निफ्टीच्या प्रति शेअर कमाईवर (EPS) ३ टक्के नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो. यामुळे निफ्टी २१,५०० च्या खाली घसरण्याची शक्यता आहे. हे शुल्क धोरण जागतिक पुरवठा साखळीवर परिणाम करेल, ज्याचा अप्रत्यक्ष फटका भारतीय कंपन्यांना बसू शकतो, विशेषतः आयटी आणि फार्मा क्षेत्राला.
आर्थिक मंदीची भीती
तिसरे आणि महत्त्वाचे कारण म्हणजे जागतिक आर्थिक मंदीची भीती. ट्रम्प यांच्या शुल्क धोरणामुळे महागाई वाढण्याची, कंपन्यांचा नफा घटण्याची आणि ग्राहकांचे मनोधैर्य खचण्याची भीती व्यक्त केली जात आहे. जेपी मॉर्गनने अमेरिकन आणि जागतिक मंदीची शक्यता ४० टक्क्यांवरून ६० टक्क्यांपर्यंत वाढवली आहे. त्यांच्या मते, हे धोरण दीर्घकाळ टिकले तर जागतिक मंदी अटळ आहे. भारतावर याचा थेट परिणाम कमी असला तरी जागतिक मंदीच्या लाटेपासून तो पूर्णपणे सुरक्षित राहू शकणार नाही. या भीतीमुळे गुंतवणूकदारांनी जोखीम टाळण्यासाठी शेअर्सची मोठ्या प्रमाणात विक्री केली, ज्यामुळे बाजारात अराजक माजले.
