जेव्हा आपण एखाद्या बँकेतून कर्ज घेतो, तेव्हा आपोआपच त्याच्या परतफेडीची जबाबदारीही आपल्या खांद्यावर येते. कित्येक महीने कर्जाचे हफ्ते भरून अखेर एक दिवस असा येतो की संपूर्ण कर्ज फिटते, आणि आपण निश्चिंत होतो. पण, ही निश्चिंती फक्त आर्थिकदृष्ट्या नव्हे, तर कायदेशीरदृष्ट्याही पूर्ण व्हायला हवी. कारण अनेक वेळा असे दिसून आले आहे की कर्ज फिटल्यावरही काही लहानशा चुकांमुळे ग्राहकांना पुढे अडचणींना सामोरे जावे लागते. म्हणूनच, जेव्हा कर्ज फेडून संपते, तेव्हा काही महत्त्वाचे कागदपत्रे बँकेकडून जरूर घेतली पाहिजेत.
NOC नक्की घ्या-
सर्वप्रथम, ‘ना हरकत प्रमाणपत्र’ म्हणजेच NOC घेणे हे सर्वात महत्त्वाचे आहे. हे बँकेचे अधिकृत पत्र असते जे स्पष्टपणे सांगते की कर्जाची रक्कम पूर्णपणे फेडण्यात आली आहे आणि आता बँकेकडे तुमच्याकडून कोणतीही थकबाकी नाही. भविष्यात जर कुठेही वाद निर्माण झाला, तर हेच पत्र तुमचा बचाव करू शकते.
लोन क्लोज लेटर
दुसरे म्हणजे, बँकेकडून ‘कर्ज बंदीचे अधिकृत पत्र’ मागणेही गरजेचे आहे. हे फक्त NOC एवढेच नसते, तर त्यात तुमच्या संपूर्ण कर्ज खात्याचा उल्लेख करून ते खाते बंद झाल्याचे प्रमाण देण्यात येते. यामुळे कर्जाच्या नावावर कोणताही गैरसमज होण्याची शक्यता राहात नाही.
‘अंतिम परतफेड विवरणपत्र’
तिसरे महत्त्वाचे कागद म्हणजे ‘अंतिम परतफेड विवरणपत्र’. यात तुम्ही कर्ज कालावधीत किती हप्ते भरले, किती व्याज दिले आणि नेमकी कधी संपूर्ण रक्कम फेडली हे दाखवलेले असते. हे भविष्यात उत्पन्न-खर्चाचा तपशील दाखवतानाही उपयोगी ठरू शकते.
जर कर्जाच्या बदल्यात एखादी मालमत्ता, गाडी, एफडी किंवा इतर काही संपत्ती गहाण ठेवलेली असेल, तर त्या संबंधित बँकेकडे दिलेले कागद लगेच मागून घ्यावेत. अनेक वेळा ग्राहक विसरून जातात आणि नंतर बँक किंवा इतर संस्थांमध्ये ते कागद हरवतात. त्यामुळे हे कागद वेळेवर आणि अधिकृतपणे परत घेणे फार महत्त्वाचे आहे.
लोन करारपत्र
शेवटी, कर्ज घेताना बँकेसोबत जो ‘कर्ज करार’ केला होता, तो मूळ करारपत्रही मागणे विसरू नका. तो अनेकदा भविष्यात काही कायदेशीर प्रक्रियांमध्ये संदर्भासाठी उपयोगी ठरतो. फक्त इतकंच नाही, तर बँकेला विनंती करून तुमचे कर्ज खाते बंद असल्याची माहिती थेट क्रेडिट ब्युरोंना म्हणजेच CIBIL, Experian यांसारख्या संस्थांना पाठवली गेली आहे का, हेही खात्री करा. कारण अनेक वेळा ही माहिती वेळेत न गेलेली असल्यास तुमचा क्रेडिट स्कोअर चुकीचा राहतो.
नंतर ही सर्व कागदपत्रे एका फोल्डरमध्ये व्यवस्थित ठेवून त्याच्या डिजिटल प्रती तयार करणे विसरू नका. भविष्यात कोणतीही अडचण आल्यास, हाच तुमचा आधार ठरेल. कर्ज फेडणे म्हणजे एक मोठी जबाबदारी पूर्ण करणेच असते, पण ती जबाबदारी योग्य कागदपत्रांसह पूर्ण केली तर तुम्हाला भविष्यात कोणतीही अडचण येणार नाही.
